Μια περιοχή με ασυνήθιστα ψυχρά νερά στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό κοντά στην Ισλανδία, με το παρατσούκλι «μπλε άμορφη μάζα», έχει μειώσει κατά το ήμισυ το ρυθμό με τον οποίο λιώνουν οι παγετώνες της χώρας, αλλά μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα επηρεάσουν τα τεράστια κομμάτια πάγου, αν οι θερμοκρασίες δεν διατηρηθούν υπό έλεγχο.
Πρόκειται για μια απροσδιόριστη περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού που βρίσκεται νότια της Ισλανδίας και της Γροιλανδίας. Στην κορύφωση του ψύχους της, το 2015, η περιοχή ήταν 1,4 βαθμοί Κελσίου πιο κρύα από τα γύρω ύδατα. Πριν από την εμφάνισή της, οι παγετώνες της Ισλανδίας έχαναν 11 γιγατόνους πάγου κάθε χρόνο λόγω τήξης.
Αλλά από τότε που εμφανίστηκε η ψυχρή αυτή περιοχή το 2011, ο ρυθμός αυτός έχει μειωθεί περισσότερο από το μισό σε 5 γιγατόνους ετησίως, παρόλο που η υπόλοιπη Αρκτική θερμαίνεται τέσσερις φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, σύμφωνα με ανακοίνωση της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης.
Στη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 24 Ιανουαρίου στο περιοδικό Geophysical Research Letters, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν κλιματικά μοντέλα για να προβλέψουν πόσο καιρό θα μπορούσε η ψυχρή αυτή περιοχή να συνεχίσει να επιβραδύνει το λιώσιμο των παγετώνων. Διαπίστωσαν ότι οι αυξανόμενες θερμοκρασίες των ωκεανών και του αέρα, θα αυξηθούν μεταξύ 2050 και 2100, οδηγώντας σε ταχύτερο λιώσιμο των πάγων, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2050.
Οι ερευνητές λένε ότι το εύρημα αυτό είναι σημαντικό επειδή δίνει νέες πληροφορίες για την κατάσταση σε ολόκληρη την Αρκτική.
«Είναι ζωτικής σημασίας να έχουμε μια ιδέα για τις πιθανές ανατροφοδοτήσεις στην Αρκτική, επειδή είναι μια περιοχή που αλλάζει τόσο γρήγορα», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Μπρις Νοέλ, κλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία.
Η Ισλανδία φιλοξενεί σήμερα τέσσερα μεγάλα παγόβουνα έκτασης πάνω από 500 τετραγωνικά χιλιόμετρα το καθένα, επτά μικρότερες μάζες πάγου μεγαλύτερες από 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα η καθεμία και περίπου 250 άλλους παγετώνες μικρότερους από 10 τετραγωνικά χλμ.
Συνολικά, ο όγκος των πάγων στο νησιωτικό κράτος εκτιμάται ότι είναι περίπου 3.400 κυβικά χιλιόμετρα, ικανός να αυξήσει την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας κατά 9 χιλιοστά αν έλιωνε εντελώς, έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη. Αυτό ισοδυναμεί με περίπου τρεις φορές την τρέχουσα παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας που βιώνουμε κάθε χρόνο, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Smithsonian.
Σχεδόν όλοι οι παγετώνες της Ισλανδίας καταλήγουν στην ξηρά, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έρχονται σε επαφή με τη θάλασσα. Ως εκ τούτου, ο ρυθμός με τον οποίο λιώνουν, εξαρτάται από το ισοζύγιο μάζας της επιφάνειάς τους, τη διαφορά δηλαδή, μεταξύ του πάγου από τις χιονοπτώσεις του χειμώνα και του πάγου που χάνεται από την απορροή των λιωμένων υδάτων το καλοκαίρι. Ωστόσο, η συγκεκριμένη περιοχή είναι τόσο ψυχρή που μειώνει τη θερμοκρασία του αέρα που ρέει από πάνω της, ψύχει την ατμόσφαιρα που περιβάλλει την Ισλανδία και μειώνει το ισοζύγιο μάζας, με αποτέλεσμα να χάνεται λιγότερος πάγος.
Χρησιμοποιώντας τα πιο πρόσφατα μοντέλα πρόβλεψης του κλίματος και τοπικές μετρήσεις της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1990, η ομάδα εντόπισε πότε η άνοδος της θερμοκρασίας που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή θα υπερτερούσε της επιρροής της ψυχρής περιοχής στο ισοζύγιο μάζας της επιφάνειας της Ισλανδίας. Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι μέχρι το 2100, το ένα τρίτο των παγετώνων της Ισλανδίας μπορεί να έχει εξαφανιστεί και ότι μέχρι το 2300, πιθανότατα δεν θα έχουν απομείνει καθόλου παγοι στη χώρα.
Η προσέγγιση των ερευνητών θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την καλύτερη κατανόηση των ρυθμών τήξης των παγετώνων σε άλλα μέρη, όπως τα Ιμαλάια και η Παταγονία, ανέφερε στην ανακοίνωση η Φιάμα Στρανέο, ωκεανογράφος στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας Scripps στην Καλιφόρνια, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμη σίγουροι γιατί αυτή η συγκεκριμένη περιοχή είναι πιο ψυχρή από τα γύρω ύδατα. Ορισμένοι πιστεύουν ότι αποτελεί μέρος της κανονικής μεταβλητότητας της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας στην Αρκτική. Άλλοι πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή έχει διαταράξει τα επιφανειακά ρεύματα που ωθούν θερμότερο νερό στην Αρκτική από τροπικές περιοχές του Ατλαντικού.
Ανεξάρτητα από το πώς προέκυψε, η επίδρασή της δεν θα διαρκέσει για πάντα και αν δεν ελεγχθεί, η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει την ολική εξαφάνιση των πάγων της Ισλανδίας στο μέλλον.
«Τελικά, το μήνυμα παραμένει σαφές», δήλωσε ο Νοέλ στην ανακοίνωσή του.
«Η Αρκτική θερμαίνεται γρήγορα. Αν θέλουμε να συνεχίσουμε να βλέπουμε παγετώνες στην Ισλανδία, τότε θα πρέπει να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας», πρόσθεσε.
