Η εκτίμηση του μακροπρόθεσμου αποτελέσματος της τρέχουσας πανδημίας δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελεί μία ακριβής πρόβλεψη για το μέλλον, αλλά άσκηση για τη στάθμιση των πιθανοτήτων και την προσαρμογή των τρεχουσών πολιτικών. Όταν οραματιζόμαστε τη διεθνή τάξη το 2030, πέντε σενάρια έρχονται στην επιφάνεια για το τι μέλλει γενέσθαι.
Το τέλος της παγκοσμιοποιημένης φιλελεύθερης τάξης.
Η παγκόσμια τάξη που καθιέρωσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο δημιούργησε ένα πλαίσιο θεσμών που οδήγησαν σε μια αξιοσημείωτη απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου και χρηματοδότησης.
Οι ΗΠΑ αντιστέκονται, η ατροφία των θεσμών και η έκκληση για κυριαρχία αυξάνεται. Οι ΗΠΑ παραμένουν εκτός του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της συμφωνίας για το κλίμα στο Παρίσι. Το COVID-19 συμβάλλει στην πιθανότητα αυτού του σεναρίου αποδυναμώνοντας τον «διαχειριστή συστήματος» των ΗΠΑ.
Μια αυταρχική πρόκληση σαν τη δεκαετία του 1930.
Η μαζική ανεργία, η αυξημένη ανισότητα και η αναστάτωση της κοινότητας από οικονομικές αλλαγές που σχετίζονται με την πανδημία δημιουργούν φιλόξενες συνθήκες για αυταρχική πολιτική. Δεν υπάρχει έλλειψη πολιτικών επιχειρηματιών που είναι πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν τον εθνικιστικό λαϊκισμό για να αποκτήσουν εξουσία.
Μια παγκόσμια τάξη που κυριαρχείται από την Κίνα.
Καθώς η Κίνα κυριαρχεί στην πανδημία, η οικονομική απόσταση μεταξύ αυτής και άλλων μεγάλων δυνάμεων αλλάζει δραματικά. Η οικονομία της Κίνας ξεπερνά εκείνη των πτωτικών ΗΠΑ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2020 και η Κίνα διευρύνει το προβάδισμά της έναντι πιθανών διεκδικητών όπως η Ινδία και η Βραζιλία. Στον διπλωματικό γάμο της ευκολίας με τη Ρωσία, η Κίνα γίνεται όλο και πιο ανώτερος εταίρος. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Κίνα απαιτεί σεβασμό και σεβασμό σύμφωνα με την αυξανόμενη δύναμή της.
Μια πράσινη διεθνής ατζέντα.
Δεν είναι όλα τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αρνητικά. Η κοινή γνώμη σε πολλές δημοκρατίες αρχίζει να δίνει μεγαλύτερη προτεραιότητα στην αλλαγή του κλίματος και στη διατήρηση του περιβάλλοντος. Ορισμένες κυβερνήσεις και εταιρείες αναδιοργανώνονται για να αντιμετωπίσουν τέτοια θέματα. Ακόμη και πριν από το COVID-19, θα μπορούσε κανείς να προβλέψει μια διεθνή ατζέντα το 2030 που καθορίστηκε από την εστίαση των χωρών σε πράσινα θέματα. Τονίζοντας τους δεσμούς μεταξύ της ανθρώπινης και της πλανητικής υγείας, η πανδημία επιταχύνει την έγκριση αυτής της ατζέντας.
Παραμένουμε στην ίδια κατάσταση.
Το 2030, το COVID-19 φέρνει τις αντίστοιχες συνέπειες με αυτές της Μεγάλης Γρίπης του 1918-20 από το 1930, και με παρόμοια περιορισμένα μακροπρόθεσμα γεωπολιτικά αποτελέσματα. Οι προηγούμενες συνθήκες παραμένουν.
Όμως, παράλληλα με την αυξανόμενη κινεζική εξουσία, τον εγχώριο λαϊκισμό και την πόλωση στη Δύση, και πιο αυταρχικά καθεστώτα, υπάρχει κάποιος βαθμός οικονομικής παγκοσμιοποίησης και αυξανόμενη συνειδητοποίηση της σημασίας της περιβαλλοντικής παγκοσμιοποίησης, υποστηριζόμενη από μια μισητή αναγνώριση ότι καμία χώρα δεν μπορεί να λύσει τέτοια προβλήματα που ενεργούν μόνα τους.
Οι ΗΠΑ και η Κίνα καταφέρνουν να συνεργαστούν σε πανδημίες και κλιματικές αλλαγές, ακόμη και όταν ανταγωνίζονται σε άλλα ζητήματα, όπως περιορισμούς πλοήγησης στη Θάλασσα της Νότιας ή Ανατολικής Κίνας. Κάθε ένα από τα τέσσερα πρώτα σενάρια έχει περίπου μία πιθανότητα στα δέκα να προσεγγίσει το μέλλον το 2030. Με άλλα λόγια, οι πιθανότητες είναι λιγότερες από τις μισές ότι ο αντίκτυπος της τρέχουσας πανδημίας COVID-19 θα αναμορφώσει βαθιά τη γεωπολιτική έως το 2030. Αρκετοί παράγοντες θα μπορούσαν να αλλάξτε αυτές τις πιθανότητες.
Αλλά αν η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ αποδυναμώσει τις συμμαχίες και τους διεθνείς θεσμούς της Αμερικής ή βλάψει τη δημοκρατία στο εσωτερικό της, η πιθανότητα του σεναρίου συνέχειας ή του πράσινου σεναρίου θα μειωνόταν. Από την άλλη πλευρά, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αρχικά αποδυναμώθηκε από την πανδημία, καταφέρει να μοιραστεί το κόστος της απάντησης των κρατών μελών, θα μπορούσε να γίνει ένας σημαντικός διεθνής παράγοντας ικανός να αυξήσει την πιθανότητα του πράσινου σεναρίου.
Εν κατακλείδι, ο COVID-19 μπορεί να προκαλέσει σημαντικές εσωτερικές αλλαγές που σχετίζονται με ανισότητες στην υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση, καθώς και να προωθήσει τη δημιουργία καλύτερων θεσμικών ρυθμίσεων για την προετοιμασία για την επόμενη πανδημία. Η εκτίμηση του μακροπρόθεσμου αποτελέσματος της τρέχουσας πανδημίας δεν είναι ακριβής πρόβλεψη για το μέλλον, αλλά άσκηση για τη στάθμιση των πιθανοτήτων και την προσαρμογή των τρεχουσών πολιτικών.
Project Syndicate: Post-Pandemic Geopolitics
Απόδοση: Γιάννης Κουτρουμπής
