Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατόπιν πρόσκλησης του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν, έλαβε μέρος μέσω τηλεδιάσκεψης στις εργασίες της 2ης Συνόδου για τη Δημοκρατία, την οποία συνδιοργανώνουν οι ΗΠΑ, η Κόστα Ρίκα, η Ολλανδία, η Νότια Κορέα και η Ζάμπια. Ο Πρωθυπουργός συμμετείχε στη θεματική συνεδρία με τίτλο «Η δημοκρατία αποφέρει οικονομική ανάπτυξη και κοινή ευημερία», όπου έκανε την ακόλουθη παρέμβαση:
«Κύριε Πρόεδρε,
Συμμερίζομαι ένθερμα την άποψή σας -η οποία εκφράστηκε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο- ότι η πραγματική ελευθερία είναι η δυνατότητα να ζεις τη ζωή σου στο έπακρο με αξιοπρέπεια. Αλλά η πραγματική ελευθερία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της πραγματικής δημοκρατίας.
Ο Άνταμ Σμιθ υποστήριζε ότι οι νόμοι και οι θεσμοί που προστατεύουν την ελευθερία των ανθρώπων ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους οδηγούν σε μεγαλύτερη ευημερία για την κοινωνία στο σύνολό της.
Στην Ελλάδα το μάθαμε αυτό δια της δύσκολης οδού. Η βαθιά οικονομική κρίση που έπληξε τη χώρα μου για μεγάλο μέρος της τελευταίας δεκαετίας απείλησε τον ίδιο τον ιστό της ελληνικής κοινωνίας και αποδυνάμωσε τους θεσμούς μας.
Όχι πια. Το 2019 οι Έλληνες απέρριψαν τα δόγματα και τάχθηκαν υπέρ της δημοκρατικής ανθεκτικότητας και των μεταρρυθμίσεων, που βασίζονται σε ισχυρά νομικά πλαίσια, σε ανεξάρτητους και αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Στα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν η κυβέρνησή μου έδωσε προτεραιότητα στην ψηφιοποίηση του κράτους, πολέμησε τη διαφθορά και ψήφισε εκατοντάδες νόμους που εκσυγχρονίζουν τη χώρα μας.
Η επιτυχία μας δεν έγκειται σε μία διαχειριστική διαδικασία που κινείται από την κορυφή προς τη βάση, αλλά στην ιδιοκτησία αυτών των σημαντικών μεταρρυθμίσεων από καλά ενημερωμένους, κοινωνικά ευαισθητοποιημένους και ενεργούς πολίτες που συμμετέχουν δυναμικά σε μια ανοιχτή, ανεκτική, ελεύθερη, πλουραλιστική και δημοκρατική κοινωνία.
Ταυτόχρονα, η κυβερνητική λογοδοσία και η διαφάνεια, ο ελεύθερος Τύπος και η ισότιμη πρόσβαση όλων σε ένα δίκαιο και αμερόληπτο σύστημα απονομής δικαιοσύνης είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης και μιας συμπεριληπτικής, δίκαιης ανάπτυξης.
Με υπερηφάνεια αναφέρω ότι σήμερα η Ελλάδα είναι μία από τρεις μόνο χώρες στην Ευρώπη που έχουν ενσωματώσει τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ στον ετήσιο σχεδιασμό τους.
Συνεχίζουμε και θα συνεχίσουμε να επιδιώκουμε μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην ψηφιακή μετάβαση και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ενισχύοντας τη σημαντική άμεση συμμετοχή για όλη την κοινωνία των πολιτών, αλλά και δίνοντας φωνή τόσο σε νέους όσο και σε ηλικιωμένους.
Ωστόσο, η ψηφιακή τεχνολογία δεν είναι μόνο ένας σπουδαίος προαγωγός της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και σπουδαίος παράγοντας για τον εκδημοκρατισμό.
Η ψηφιακή καινοτομία, η τεχνολογία και πλέον η τεχνητή νοημοσύνη βοηθούν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να προσφέρουν παγκόσμιες λύσεις σε πολύπλοκα γεωπολιτικά ζητήματα: από την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής έως τη διατήρηση περιοχών με βιοποικιλότητα, από την παροχή πράσινης ενέργειας έως την κατανόηση και διαχείριση των δυνάμεων που οδηγούν στη μαζική μετανάστευση.
Στο εσωτερικό, η ψηφιακή μεταρρύθμιση μειώνει τη γραφειοκρατία και το διοικητικό κόστος για τις επιχειρήσεις, παρέχει ένα δικαιότερο και λιγότερο πολύπλοκο φορολογικό σύστημα και επιτρέπει την πρόσβαση όλων σε ψηφιακές υπηρεσίες.
Γνωρίζουμε ότι σε χώρες που στερούνται διαφάνειας, λογοδοσίας και αντιπροσώπευσης, με φτωχό ιστορικό όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο κράτος δικαίου, περιορισμένη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και ανύπαρκτους ή ελάχιστους ισχυρούς ανεξάρτητους θεσμούς, η επιδίωξη πολιτικών ατζεντών σε βάρος της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας εμποδίζει τους πολίτες να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.
Σήμερα, η απειλή ενάντια στον δημοκρατικό τρόπο ζωής μας είναι ίσως εντονότερη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Για τον λόγο αυτό δεν πρέπει ποτέ να αμφιταλαντευτούμε στην προώθηση των πολιτικών, ατομικών και οικονομικών δικαιωμάτων, ενισχύοντας τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου, υπερασπιζόμενοι τη λογοδοσία, μαχόμενοι κατά της διαφθοράς και αγωνιζόμενοι για τη συμπεριληπτικότητα.
Προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία όχι μόνο ισχυροποιούμε τα θεμέλια της δημοκρατίας ως «ασπίδας» απέναντι σε όσους μας απειλούν, αλλά και ως «εκκολαπτήριο» για όσους επιθυμούν να έρθουν στο πλευρό μας, για όσους επιθυμούν κάθε πολίτης να ζει μια ζωή στο έπακρο με αξιοπρέπεια».
Η Ελλάδα προσκλήθηκε κι έλαβε μέρος και στην 1η Σύνοδο, το 2021. Κατά τη διάρκεια της Συνόδου προβλήθηκε επίσης μήνυμα του Πρωθυπουργού:
«Αξιότιμοι οικοδεσπότες, αγαπητοί συνάδελφοι,
Η δημοκρατία τρέφει την ελευθερία και τη δικαιοσύνη και συντηρεί την ειρήνη. Δυστυχώς, εξακολουθεί να απειλείται σε όλο τον κόσμο. Στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η δημοκρατία υφίσταται βάναυση και συνεχή επίθεση στην Ουκρανία: ένα κυρίαρχο έθνος που δέχθηκε παράνομη εισβολή από έναν επιτιθέμενο που αντιτίθεται στις δημοκρατικές αξίες που σημαίνουν τόσο πολλά για όλους μας.
Η 2η Σύνοδος για τη Δημοκρατία είναι επομένως μία ευκαιρία, που παρουσιάζεται την κατάλληλη στιγμή, όχι μόνο για να ενώσουμε τις δυνάμεις μας ώστε να ενισχύσουμε τη δημοκρατία, αλλά και να συνασπιστούμε για την υπεράσπισή της, όποτε και όπου δέχεται επίθεση ή απειλείται.
Κατά το Έτος Δράσης που ακολούθησε την πρώτη Σύνοδο για τη Δημοκρατία, η Ελλάδα επιδίωξε, τόσο στο εσωτερικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, τη διαφύλαξη και την περαιτέρω προώθηση της ειρήνης, της ασφάλειας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι υποψηφιότητές μας για το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών την περίοδο 2025-2026 και για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών την περίοδο 2028-2030 δεν είναι παρά μία αντανάκλαση της αποφασιστικότητας της χώρας μου να συμβάλλει στην ενίσχυση ενός διεθνούς συστήματος που βασίζεται σε κανόνες.
Εντός Ελλάδας, την περίοδο μετά την πρώτη Σύνοδο το Έτος Δράσης και η υλοποίηση των δεσμεύσεών μας έχουν αποτελέσει το πλαίσιο για τις πολιτικές της κυβέρνησής μου. Τηρήσαμε όλες τις δεσμεύσεις μας όσον αφορά το κράτος δικαίου, τη λογοδοσία, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη συμπεριληπτικότητα, προκειμένου να βελτιώσουμε την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Το φιλόδοξο μεταρρυθμιστικό μας πρόγραμμα για την προώθηση καλύτερης και κωδικοποιημένης νομοθεσίας, που θα επιφέρει μετασχηματισμό, έχει απτά αποτελέσματα για τους πολίτες μας, όπως η επιτάχυνση της απονομή της δικαιοσύνης μέσω της μείωσης του αριθμού των ημερών που απαιτούνται για την έκδοση δικαστικών αποφάσεων.
Η αλλαγή τρόπου σκέψης σε ό,τι αφορά στον σχεδιασμό, στην παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την αποτελεσματική εφαρμογή, όχι μόνο αύξησε τη δημόσια λογοδοσία, τη διαφάνεια και τη συμπεριληπτικότητα, αλλά επίσης ενθάρρυνε τη συμμετοχή των πολιτών. Επιπρόσθετα, ήδη εφαρμόζεται μία σειρά από Εθνικά Σχέδια δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού, τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την ισότητα των φύλων, καθώς και -για πρώτη φορά στη χώρα μου- μια εθνική στρατηγική για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.
Επιπλέον, η Ελλάδα είναι μία από τις τρεις χώρες στην Ευρώπη που έχει ενσωματώσει τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης στον ετήσιο κυβερνητικό της σχεδιασμό και υποβάλλει τακτικά την έκθεση συμμόρφωσής της στον ΟΗΕ, σύμφωνα με τη δέσμευσή μας για βιώσιμη και συμπεριληπτική ανάπτυξη.
Εργαζόμαστε ακατάπαυστα για την καταπολέμηση της διαφθοράς μέσω της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Το έργο μας αποτυπώνεται στους δείκτες για τη διαφθορά και την διακυβέρνηση της Διεθνούς Διαφάνειας, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του «Economist», όπου η κατάταξή μας βελτιώνεται συνεχώς.
Και, ασφαλώς, η μεγάλης κλίμακας ψηφιοποίηση των υπηρεσιών που διατίθενται στους Έλληνες πολίτες συνιστά ένα ακόμα απτό αποτέλεσμα της δέσμευσής μας να καταπολεμήσουμε τη διαφθορά και να διασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και λογοδοσία της δημοκρατίας μας.
Το έργο μας, προφανώς, δεν εξαντλείται στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που αναλάβαμε το 2021. Μετά τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές στη χώρα μας δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και εταίρους, τόσο εδώ στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, προκειμένου να διαφυλάξουμε το σύστημά μας που βασίζεται σε κανόνες, και μαζί με αυτό το μέλλον της δημοκρατίας».
