Καθώς με την κλιματική αλλαγή τα κύματα καύσωνα γίνονται ολοένα και πιο συχνά, όλο και περισσότεροι άνθρωποι εξαρτώνται από τα κλιματιστικά τα οποία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας για τη δροσιά που παρέχουν, προκαλώντας ένα φαύλο κύκλο.
Οι ειδικοί λένε ότι η παθητική ψύξη θα μπορούσε να μειώσει λίγο την πίεση.
Ας πάρουμε για παράδειγμα μια χώρα όπως το Κουβέιτ όπου τα καλοκαίρια είναι πραγματικά αποπνυκτικά. Τα επίπεδα θερμότητας είναι πολύ υψηλά σε κάθε γωνιά της πόλης, κάνοντας ακόμη και την πιο ελαφριά άσκηση βασανιστική. Εκτός αν έχετε την τύχη να ζήσετε σε μια κλιματιζόμενη φούσκα.
«Στο Κουβέιτ, από το κλιματιζόμενο διαμέρισμα ή το κλιματιζόμενο αυτοκίνητο πήγαινα στον κλιματιζόμενο χώρο εργασίας μου ή στο κλιματιζόμενο εμπορικό κέντρο», είπε ο Αλεξάντερ Νασίρ, ο οποίος ζούσε στη χώρα αυτή του Κόλπου.
«Φυσικά ήταν απολύτως φρικτό για το περιβάλλον, αλλά ήταν ο μόνος τρόπος για να αποφύγω την κόλαση έξω».
Ο Νασίρ μετακόμισε στο Βερολίνο το 2014, αλλά και εκεί δεν κατάφερε να ξεφύγει από τις αποπνικτικές θερμοκρασίες. Αν και η γερμανική πρωτεύουσα έχει πολύ πιο ήπια καλοκαίρια, έχει ήδη βιώσει κύματα καύσωνα έως και 38 βαθμών Κελσίου (100 Φαρενάιτ) – θερμοκρασίες που σε έκαναν να αισθάνεσαι πιο έντονη δυσφορία επειδή τα γερμανικά σπίτια σπάνια διαθέτουν κλιματισμό.
«Δεν μπορώ και δεν θέλω να καταφύγω ξανά στο κλιματιστικό», είπε. «Αλλά κάθε χρόνο χειροτερεύει και δεν προσαρμοζόμαστε πραγματικά».
Η ζήτηση για κλιματιστικό αυξάνεται κατακόρυφα
Η κλιματική κρίση έχει κάνει τα κύματα καύσωνα πιο πιθανά και πιο έντονα σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και το 2018, η χρήση κλιματιστικών και ηλεκτρικών ανεμιστήρων αποτελούσε το 10% της παγκόσμιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.
Και τούτο παρά το γεγονός ότι τα κλιματιστικά ήταν ευρέως διαδεδομένα σε λίγες μόνο χώρες όπως η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες – όπου πάνω από το 90% των νοικοκυριών τα διαθέτει – και ήταν διαθέσιμα μόνο για το 8% των ανθρώπων στα πιο ζεστά μέρη του κόσμου.
Όμως, καθώς τα καλοκαίρια γίνονται όλο και πιο ζεστά, η ζήτηση για κλιματιστικό αυξάνεται κατακόρυφα, ειδικά στις αναδυόμενες οικονομίες. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μόνο για την ψύξη των κτιρίων θα μπορούσε να υπερτριπλασιαστεί έως το 2050, χρησιμοποιώντας τόση ενέργεια όση όλη η Κίνα και η Ινδία σήμερα.
Για να ξεφύγουν από αυτόν τον βρόγχο, οι επιστήμονες επισημαίνουν στρατηγικές παθητικής ψύξης που ελέγχουν τη θερμοκρασία χρησιμοποιώντας λίγη έως καθόλου ενέργεια.
«Η παθητική ψύξη είναι τόσο πολλά υποσχόμενη επειδή είναι λιγότερο δαπανηρή, αποτρέπει την εντατικοποίηση των επιπτώσεων της αστικής θερμικής νησίδας και αυξάνει τη δυνατότητα επιβίωσης, μειώνοντας την εξάρτηση από τον κλιματισμό, ενώ αποσυμπιέζει το ηλεκτρικό δίκτυο», δήλωσε η Αλεξάνδρα Ρέμπελ, επίκουρη καθηγήτρια περιβαλλοντικού σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον στις ΗΠΑ.
Απλές λύσεις για αυξημένη ψύξη
Στα μεσογειακά κλίματα, η επιβίωση στην ακραία ζέστη μπορεί να είναι τόσο απλή όσο το άνοιγμα των παραθύρων τη νύχτα για να μπει δροσερός αέρας και να κατεβάζουμε τα σκίαστρα όταν ο ήλιος χτυπά το παράθυρο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η Ρέμπελ συνέταξε μια μελέτη η οποία διαπίστωσε ότι ο φυσικός αερισμός και η σκίαση από μόνα τους μπορούν να μειώσουν τις εσωτερικές θερμοκρασίες κατά περίπου 14 βαθμούς Κελσίου και να μειώσουν το φορτίο στα κλιματιστικά έως και 80%.
Η μελέτη έκανε αυτές τις προσομοιώσεις χρησιμοποιώντας δεδομένα από ένα κύμα καύσωνα του 2021 που σκότωσε εκατοντάδες ανθρώπους στη βορειοδυτική περιοχή του Ειρηνικού, συνήθως γνωστή για τον ήπιο καιρό της.
Οι παλιές μέθοδοι ψύξης μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά εάν κοινοποιηθούν σωστά και διευκολυνθούν, σύμφωνα με τη Ρέμπελ. Αυτό δείχνει ότι ο Βορειοδυτικός Ειρηνικός, μια από τις λίγες περιοχές των ΗΠΑ όπου τα κλιματιστικά δεν είναι ακόμη πανταχού παρόντα, μπορεί να αποφύγει τη χρήση του κλιματισμού ή τουλάχιστον να το ελαχιστοποιήσει ακόμα και όταν η υπερβολική ζέστη γίνεται πιο πιθανή, είπε.
Σχεδιασμός κτιρίων ώστε να είναι πιο αποδοτικά ενεργειακά
Η παθητική ψύξη μπορεί επίσης να ενσωματωθεί στο σχεδιασμό ενός κτιρίου. Ορισμένες μέθοδοι, όπως οι ανεμοσυλλέκτες στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, αποτρέπουν τη ζέστη εδώ και αιώνες.
Αυτοί οι πύργοι με τα ανοιχτά παράθυρα είναι τοποθετημένοι στην κορυφή των κτιρίων και, όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, είναι φτιαγμένοι για να «πιάνουν» τον άνεμο. Κατευθύνουν τον καθαρό αέρα στο εσωτερικό και σπρώχνουν τον ζεστό αέρα προς τα πίσω μέσα από τον πύργο. Αν και οι παραδοσιακοί ανεμοσυλλέκτες είναι σε μεγάλο βαθμό εκτός χρήσης, τα εμπορικά μοντέλα που χρησιμοποιούν την ίδια τεχνολογία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σύγχρονα κτίρια.
Άλλα χαρακτηριστικά που βοηθούν τα κτίρια να διατηρούνται υποφερτά από την υπερβολική ζέστη, περιλαμβάνουν συσκευές σκίασης με περσίδες που εμποδίζουν τον ήλιο, διπλά τζάμια που περιορίζουν την ποσότητα θερμότητας που λαμβάνεται ή χάνεται μέσω των παραθύρων και σιντριβάνια που μειώνουν τις θερμοκρασίες του αέρα μέσω της ψύξης με εξάτμιση.
Τα κτίρια κατοικιών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα μπορούσαν να μειώσουν την ετήσια κατανάλωση ενέργειας κατά περισσότερο από 20% μέσω της χρήσης παθητικής ψύξης, σύμφωνα με μελέτη του Βρετανικού Πανεπιστημίου στο Ντουμπάι που εξέτασε οκτώ στρατηγικές.
Η Ακαδημία Επιστημών της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο είναι ένα παράδειγμα κτιρίου που έκανε τον κλιματισμό ύστατη λύση.
Με τη μονωμένη πράσινη οροφή, τις περσίδες που ανοίγουν και κλείνουν όλη την ημέρα και ένα σύστημα εξαερισμού που χρησιμοποιεί φυσικά ρεύματα αέρα, η δομή αυτή βάζει την παθητική ψύξη στο προσκήνιο.
Τι γίνεται με τους εξωτερικούς χώρους;
Όμως η παθητική ψύξη δεν αφορά μόνο την άμεση μείωση της θερμοκρασίας των εσωτερικών χώρων – αφορά επίσης και τη μείωση των επιφανειακών θερμοκρασιών στα κτίρια και τις γύρω περιοχές. Γιατί δεν είναι εύκολο να παραμείνουν δροσερές ολόκληρες «ζούγκλες από μπετόν» με ελάχιστη σκιά.
«Όταν οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια βράζουν από τη ζέστη όλη την ημέρα, αυτά τα υλικά αποτελούν τέλεια αποθήκευση θερμικής μάζας και συνεχίζουν να εκπέμπουν θερμότητα πίσω στο περιβάλλον όλη τη νύχτα», λέει η Ρέμπελ. «Έτσι, αυτό αφαιρεί μερικούς από τους πόρους του νυχτερινού αερισμού και κάνει τα κλιματιστικά να λειτουργούν σκληρότερα».
Η λύση σε αυτό είναι απλή: περισσότερα δέντρα, περισσότερη σκιά. Στο Μεντεγίν της Κολομβίας, οι αρχές έχουν φυτέψει τους λεγόμενους «πράσινους διαδρόμους», περάσματα με βλάστηση που κρατούν τους πεζούς και τους ποδηλάτες μακριά από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία. Συνέβαλαν έτσι στη μείωση της μέσης θερμοκρασίας της πόλης κατά 2 βαθμούς Κελσίου.
Η πρωτεύουσα της Ιαπωνίας, το Τόκιο, έχει επίσης κατασκευάσει πεζοδρόμια που παραμένουν δροσερά με μονωτική επίστρωση. Και στην τροπική Σιγκαπούρη, η πυκνή βλάστηση στις προσόψεις ορισμένων ουρανοξυστών τους εμποδίζει να θερμανθούν τόσο πολύ.
«Έχοντας τουλάχιστον 10 μέτρα πρασίνου στο μπροστινό μέρος των κτιρίων σας, μπορείτε να μειώσετε τη θερμοκρασία της επιφάνειας κατά 5 βαθμούς Κελσίου», είπε ο Αγιου Σούκμα Αντέλια, αρχιτέκτονας από το Cooling Singapore Research Project.
Για τον Nασίρ, ο οποίος αντιμετώπιζε μια άλλη ιδιαίτερα καυτή μέρα στο Βερολίνο, η ιδέα της παθητικής ψύξης ακούγεται ελκυστική.
«Χαιρετίζω κάθε λύση για να μην χρειάζεται να ιδρώνω άλλο», είπε καθώς καθόταν σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και ψεκαζόταν με νερό.
Πηγή: ertnews.gr
