Γράφει ο Ceteris Paribus
Ξεκινώντας με κατευόδιο μια ηγεμονική νίκη στις εκλογές, ο Αλέξης Τσίπρας βαδίζει τώρα προς το μεγάλο του «πεπρωμένο»: το σκληρό crash test με την υλοποίηση του τρίτου μνημονίου. Με βάση μια μάλλον επιφανειακή εκτίμηση, το έργο του θα είναι εύκολο: Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία που στηρίζει την κυβέρνησή του είναι μεν οριακή, αλλά είναι μνημονιακά συμπαγής ύστερα από τον «εξοστρακισμό» των βουλευτών που ψήφισαν ΟΧΙ. Κι αν ακόμη υπάρξουν προβλήματα, υπάρχουν ευρύτατες μνημονιακές εφεδρείες στα δεξιά του ΣΥΡΙΖΑ (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι) έτοιμες να στηρίξουν, ιδιαίτερα σε κρίσιμες στιγμές. Όσο για την κοινωνία, η εκλογική της συμπεριφορά δείχνει ότι μάλλον έχει συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι θα ζήσουμε με τα μνημόνια.
Όλα αυτά έχουν ασφαλώς βάση, αλλά οι βαθμοί αβεβαιότητας δεν λείπουν. Και είναι θέμα εκτίμησης αν το ποτήρι θα το δούμε γεμάτο, μισογεμάτο ή μισοάδειο.
Θα καταγράψουμε λοιπόν 4 λόγους για τους οποίους ο βίος αυτής της κυβέρνησης δεν πρέπει να θεωρείται εκ προοιμίου αδιατάρακτος:
1. Η σύνθεση της νέας κυβέρνησης διέψευσε τις πληροφορίες και διαρροές (που, μην ξεχνάμε, προέρχονταν από το Μαξίμου…) περί διεύρυνσης με υπουργούς προσωπικότητες από τον ευρύτερο κεντρώο – κεντροδεξιό χώρο. Μόνο ο Μουζάλας κατέλαβε τελικά υπουργική θέση στο χαρτοφυλάκιο της μεταναστευτικής πολιτικής – Ζώης, Χριστοδουλάκης κ.λπ. έμειναν έξω. Επίσης, διαψεύστηκαν οι φήμες περί δημιουργίας υπουργείου Προγράμματος με αντικείμενο όλο το «πακέτο» της υλοποίησης του τρίτου μνημονίου, των μεταρρυθμίσεων κ.λπ., το οποίο θα αναλάμβανε ο Γιώργος Χουλιαράκης – ο μακράν πιο «αγαπητός» στην τρόικα Έλληνας διαπραγματευτής.
Από μόνα τους όλα αυτά δεν σημαίνουν πολλά πράγματα. Μπορεί όμως να αποδειχτεί ότι σημαίνουν πολλά αν συνδυαστούν με την κοινή εκτίμηση ότι η σύνθεση της κυβέρνησης αποτελεί νίκη της τάσης των «53» – όσων εξ αυτών έμειναν στο κόμμα. Στους οποίους ηγετική μορφή παραμένει ο νέος «τσάρος» της οικονομίας, Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Προεκτείνοντας αυτόν τον προβληματισμό, ας φανταστούμε λοιπόν την καθόλου απίθανη περίπτωση διαφωνιών στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ όταν τα πράγματα θα «ζορίσουν» πραγματικά με την υλοποίηση του τρίτου μνημονίου. Αν οι εκ δεξιών του ΣΥΡΙΖΑ μνημονιακές εφεδρείες ζητήσουν τότε κυβερνητική διεύρυνση για να παράσχουν τη στήριξή τους, τι θα συμβεί; Σίγουρα η στιγμή εκείνη θα είναι μια νέα δοκιμασία για τον ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου η Κοινοβουλευτική Ομάδα ίσως αποδειχτεί ότι δεν είναι τόσο συμπαγής όσο πιστεύεται…
2. Επίσης δεν πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο έως χθες αντιμνημονιακός λαός του ΣΥΡΙΖΑ έχει πέσει οριστικά σε… μνημονιακή κατάθλιψη. Η πέραν πάσης προσδοκίας έκταση της εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται στην επιλογή της ηγεσίας του να υποσχεθεί «παράλληλο πρόγραμμα» για την ανακούφιση των λαϊκών τάξεων από τις οδυνηρές συνέπειες της εφαρμογής του μνημονίου, να ζητήσει τη λαϊκή ψήφο για να μη συγκυβερνήσει με το «παλιό», το οποίο συνέδεσε όχι μόνο με τη διαφθορά αλλά και τη νεοφιλελεύθερη κοινωνική αναλγησία. Αν η λαϊκή εντολή της 25ης Ιανουαρίου δεν ήταν «καθαρή» διότι δεν περιείχε καθαρή απάντηση στο ερώτημα «τι θα γίνει αν δεν είναι εφικτή εντός ευρώ η κατάργηση των μνημονίων», η λαϊκή εντολή της 20ής Σεπτέμβρη δεν είναι επίσης καθαρή, διότι εμπεριέχει τον απροσδιόριστο παράγοντα της λαϊκής προσδοκίας για «παράλληλο πρόγραμμα» και αντίρροπες πολιτικές.
3. Δύσκολα είναι τα πράγματα και όσον αφορά τον άλλο μεγάλο πυλώνα των προεκλογικών δεσμεύσεων του Αλέξη Τσίπρα: την πάταξη της διαφθοράς. Τα μίντια των «ολιγαρχών» τον έχουν αγκαλιάσει, το μνημόνιο προβλέπει πλήρη στεγανοποίηση των τραπεζών από κυβερνητικές παρεμβάσεις, ο δε υπουργός που συμβόλισε την πάλη ενάντια στη διαφθορά, ο κ. Νικολούδης, είναι από τις μεγάλες και ηχηρές απουσίες της νέας κυβέρνησης…
4. Όλα αυτά πρέπει να εξεταστούν συνδυαστικά με τον επόμενο παράγοντα, τον κορυφαίο και κρισιμότερο όλων: την αναπόφευκτη σύγκρουση με το ίδιο το «θηρίο», δηλαδή με την υλοποίηση του τρίτου μνημονίου. Που -δεν έχει συνειδητοποιηθεί- μεταφράζεται σε ορυμαγδός προαπαιτούμενων-σκληρών ρυθμίσεων.
Πάρτε μολύβι και χαρτί: Το τρίτο Μνημόνιο περιλαμβάνει 223 προαπαιτούμενα, δηλαδή νομοθετικές δράσεις από τις οποίες εξαρτώνται οι περιοδικές αξιολογήσεις του προγράμματος και η εκταμίευση των δόσεων του νέου δανείου. Από αυτές, οι 127 (πάνω από τις μισές συνολικά) θα πρέπει να νομοθετηθούν μέχρι το τέλος του 2015, εκ των οποίων οι 51 μέχρι και τον Οκτώβριο! Μέσα σε αυτές περιλαμβάνονται μέτρα που είναι βέβαιο ότι θα ξεσηκώσουν ευρύτατες κοινωνικές κατηγορίες: συνταξιούχους, αγρότες, φαρμακοποιούς, εργαζόμενους της ΔΕΗ κ.λπ.
Για να διασφαλίσουν ότι η κυβέρνηση δεν θα «λιποψυχήσει» στην υλοποίηση όλων αυτών, οι δανειστές δηλώνουν ήδη ότι η δόση των 3 δισ. ευρώ θα δοθεί μόνο ύστερα από την ολοκλήρωση της ανακεφαλαίωσης των τραπεζών, δηλαδή προς το τέλος του 2015….
Στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου το αποτέλεσμα ήταν περισσότερο θριαμβευτικό απ’ όσο θα ήθελε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς δυσκόλευε την ειλημμένη απόφαση να υπογράψει το τρίτο μνημόνιο. Μήπως και τώρα συμβαίνει το ίδιο; Μήπως ο θρίαμβος στις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου προκαλεί μια ανάλογη δυσκολία, ισχυροποιώντας τη θέση της εναπομείνασας αριστερής τάσης στο κόμμα, αυξάνοντας τις λαϊκές προσδοκίες και δυσκολεύοντας τις νέες στροφές στο ρεαλισμό που θα απαιτήσει η εφαρμογή του τρίτου μνημονίου;
Ο χρόνος θα δείξει…
