Καλή Χρονιά σε όλους. Με υγεία και δύναμη ψυχής. Με υπομονή στα προβλήματα και επιμονή στην αναζήτηση λύσεων. Με αντοχή στις δυσκολίες αλλά μηδενική ανοχή στην κοροϊδία και τις εύκολες εντυπώσεις. Παρά την αιθαλομίχλη της κρίσης που έχει σκεπάσει την Αθήνα, αυτό που έχουμε ανάγκη σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι να έχουμε τα μάτια ανοιχτά.
Τα στενάχωρα Χριστούγεννα που προηγήθηκαν έδειξαν πως οι κοινωνικές δεξαμενές με τα αποθέματα αισιοδοξίας έχουν αδειάσει. Μόνο, ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση «ζουν μόνοι τους», στιγμές «θριάμβων» και «επιτυχιών».
Αξιοποιώντας τις εκταμιεύσεις της δόσης και τον «χριστουγεννιάτικο μποναμά» της αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας στην αξιολόγηση της S&P, το Μαξίμου προσπαθεί να δημιουργήσει ένα κλίμα τεχνητής ευφορίας. Γνωρίζει πως έχει τεράστια σημασία το αν η κοινωνία θα βλέπει το ποτήρι μισοάδειο ή μισογεμάτο τις πρώτες 100 ημέρες του 2013, οι οποίες και θα προσδιορίσουν καθοριστικά τις εξελίξεις. Αν ξεπεραστεί ο κάβος των 100 ημερών η κυβέρνηση θα έχει καταφέρει να κερδίσει μια μεγάλη παράταση του βίου της.
Διαφορετικά, θα πάμε αναγκαστικά σε εκλογές κοντά στο Πάσχα.
Ο πρωθυπουργός μπορεί να ανακηρύχθηκε από τη γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» ως «ο πολιτικός της χρονιάς για την Ευρώπη» αλλά αυτό ακριβώς είναι και το πρόβλημα. Ο Σαμαράς είναι πράγματι πολύ καλός «για την Ευρώπη» και δικαίως γράφει για αυτόν διθυράμβους, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χανς Ντίντριχ Γκένσερ εκθειάζοντας τις αρετές του Έλληνα πρωθυπουργού, καλύτερα κι από τον Χρύσανθο Λαζαρίδη!
Η χώρα ωστόσο εξακολουθεί να αναζητεί τον «πολιτικό της χρονιάς» για την Ελλάδα. Μην μπερδευόμαστε! Ευρώπη και Ελλάδα, σε αυτή την ιστορική φάση, δεν είναι καθόλου βέβαιο πως έχουν κοινά συμφέροντα κι αυτό θα φανεί στο πεδίο της πραγματικής ζωής.
Δεν θέλω να είμαι μάντης κακών πρωτοχρονιάτικα, ωστόσο δεν φαίνονται στον ορίζοντα τα σημάδια εκείνα που θα έπειθαν με βάση την κοινή λογική πως «το πράγμα γυρίζει».
Πρώτον, η ψήφιση των μέτρων δεν συνεπάγεται και την αυτόματη επίτευξη των στόχων που θέτουν. Η κυβέρνηση μπορεί να αντιλαμβάνεται τον πολιτικό χρόνο με τη σειρά των νομοσχεδίων και των μέτρων που ψηφίζει, αλλά ο πραγματικός χρόνος εφαρμογής στην κοινωνία δείχνει το ατελέσφορο του πράγματος. Ήδη έχει φανεί ο εκτροχιασμός των εσόδων στα τέλη κυκλοφορίας (κατά χιλιάδες επιστρέφονται οι πινακίδες), στην εξίσωση του φόρου σε πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης ( όλη η Αθήνα καίει τζάκια και ξυλόσομπες) ενώ η αύξηση του ΦΠΑ στην εστίαση είχε ως μόνο αποτέλεσμα να αυξηθούν τα λουκέτα. Τα πρόσθετα βάρη στα οποία καλούνται να ανταποκριθούν στις αρχές του 2013 οι πολίτες, με δεδομένο το «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος» θα έχουν ένα και μόνο αποτέλεσμα: την ηθική αποενοχοποίηση του να χρωστά κανείς στο Δημόσιο.
Δεύτερον, το απροσμέτρητο βάθος της τραπεζικής «τρύπας» δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας πως από τα δισεκατομμύρια της ανακεφαλαιοποίησης θα φτάσει κάτι και στην πραγματική αγορά. Στο τέλος του 2012 το συνολικό ύψος των «κόκκινων» δανείων, έχει ξεπεράσει ήδη τις προβλέψεις της BlackRock και τίποτα δεν δείχνει πως υπάρχει τρόπος να αποτραπεί το «σκάσιμο» του ιδιωτικού χρέους στα ταμεία των ελληνικών τραπεζών. Συνεπώς, χωρίς τραπεζική χρηματοδότηση τίποτα δεν μπορεί να κινηθεί στην επιχειρηματικότητα, ειδικά τη μικρομεσαία, θέτοντας εν αμφιβόλω και το κατά πόσο θα αξιοποιηθούν τελικά οι πόροι του ΕΣΠΑ.
Τρίτον, η κυβέρνηση προσδοκά τον «Πλούτο των Εθνών» σε άμεσες ξένες επενδύσεις αλλά δεν έχει απολύτως καμία στρατηγική για το πώς θα το πετύχει. Ο πρωθυπουργός κάνει ταξίδια από δω κι από κει στη λογική του «ό,τι κάτσει». Στρατηγική προσέλκυσης επενδύσεων σημαίνει έχω ξεκαθαρίσει τι θα δώσω και που θα το δώσω, προκειμένου να τηρηθούν βασικές γεωπολιτικές ισορροπίες. Για αυτό και δεν ξεπουλάω αλλά υπολογίζω και τη γεωπολιτική προστιθέμενη αξία στο αντάλλαγμα που ζητάω. Μοιράζω έτσι ώστε καθένας από τους Μεγάλους Παίκτες να νομίζει πως έχει πάρει το καλύτερο και μεγαλύτερο κομμάτι. Αυτό σημαίνει ικανότητα στην πολιτική. Επιπλέον φροντίζω να γίνονται όλα πάνω στο τραπέζι και όχι μέσω «μεσαζόντων» , οι οποίοι θα γίνουν αιτία να μιλάμε πάλι για μίζες και διαφθορά.
Με δεδομένο ότι σε αυτό το τρίπτυχο «έσοδα, ρευστότητα, επενδύσεις» δεν υπάρχουν απαντήσεις, το κλίμα της τεχνητής ευφορίας είναι άλλη μια «φούσκα» που δεν θα αντέξει πέραν του Μαρτίου.
Υπάρχει φως από πουθενά; Η κοινωνία έχει γονατίσει οικονομικά κι αν δεν έχει ξεσπάσει μέχρι σήμερα ο συσσωρευμένος θυμός είναι διότι έχουν λειτουργήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό:
• οι δεσμοί αλληλεγγύης της ελληνικής οικογένειας,
• το εθελοντικό υποστηρικτικό έργο της κοινωνίας των πολιτών μέσα από διάφορους φορείς, σωματεία, ενώσεις κλπ,
• δομές της αυτοδιοίκησης (κοινωνικά παντοπωλεία, κέντρα αστέγων, κλπ)
• μεγάλα προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, και
• ο θεσμός της Εκκλησίας μέσα από ένα τεράστιο φιλανθρωπικό έργο, σε κάθε γειτονιά ολόκληρης της χώρας και με την εθελοντική συμμετοχή χιλιάδων απλών ανθρώπων.
Από τα πολιτικά κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση αλλά και από τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης έχει χαθεί η ικανότητα θετικών εκπλήξεων. Αν λοιπόν η κοινωνία μπορεί να προσδοκά φως, μόνο από τον καλύτερο εαυτό της μπορεί να το περιμένει. Από τον εαυτό που έρχεται σε ρήξη με την αδιαφορία, από τον εαυτό που απλώνει το χέρι στους άλλους κι έχει κάνει σήμερα την εθελοντική μέριμνα και τη συστηματική φροντίδα να προσλαμβάνουν χαρακτήρα κοινωνικού κινήματος που κάθε μέρα μεγαλώνει όλο και περισσότερο. Χωρίς χρώματα και ετικέτες, χωρίς φιλοδοξίες και ιδιοτέλειες. Χωρίς τις παθογένειες ενός δήθεν «κοινωνικού κράτους» που αποδείχθηκε πως τελικά εξυπηρετούσε όχι αυτούς που είχαν ανάγκη, αλλά τις πελατειακές ανάγκες του πολιτικού συστήματος.
Ό,τι κι αν έκανε αυτή η κυβέρνηση – όπως και οι δύο προηγούμενες – δεν κατάφερε να μας κάνει να χάσουμε την ανθρωπιά μας. Η κοινωνία γυρίζει την πλάτη στο πολιτικό σύστημα, όχι με λόγια και με «μούτζες», αλλά στηρίζοντας τον συνάδελφο, τον γείτονα, τον φίλο, μια εθελοντική οργάνωση, τα γεύματα αγάπης στην ενορία. Αυτή την αυθόρμητη και έμπρακτη αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος η κυβέρνηση ούτε καν την έχει καταλάβει. Ζητάει μόνο να επιδείξει φιλότιμο η κοινωνία, για να εισπράξει εκείνη τους φόρους. Η κοινωνία όμως έχει αποφασίσει πλέον πως το φιλότιμο μπορεί να εκφράζεται κι αλλιώς!
Αν υπάρχει ελπίδα, τη χρωστάμε σε όσους και όσες βοηθούν αυτούς που δεν έχουν καμία. Αυτόν τον «καλό εαυτό» της κοινωνίας μας θα πρέπει όλοι να τον στηρίξουμε και να τον ενδυναμώσουμε. Όχι μόνο γιατί απαντάει αποτελεσματικά και άμεσα στις ανάγκες του παρόντος αλλά και γιατί διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για μια συνολικότερη πολιτική πρόταση μέριμνας για τον Έλληνα πολίτη, για τα δικαιώματά του, για την ευημερία του. Πρόταση μέριμνας για τη λειτουργία του πολιτεύματος και των θεσμών. Πρόταση φροντίδας και μέριμνας για το πώς θα πρέπει να μοιάζει η Ελλάδα των επόμενων δεκαετιών.
Προφανώς αυτή η συνολική πολιτική πρόταση δεν θα προκύψει ολοκληρωμένη από τη μια μέρα στην άλλη. Απαιτεί τη συνδρομή πολλών και σε πολλά επίπεδα. Απαιτεί να πάψουμε να παριστάνουμε τους «προπονητές από την κερκίδα» και να γίνουμε μέρος της αλλαγής που ζητάμε για την Ελλάδα και το μέλλον της.
Η καλή «μαγιά» ανθρώπων και ιδεών υπάρχει ήδη. Βοηθάει, στηρίζει, δημιουργεί, υπερασπίζεται αξίες. Το ιστορικό στοίχημα, είναι μέσα στο 2013 να γίνει μια καλή αρχή για το επόμενο μεγάλο βήμα.
ΥΓ: Το γεγονός ότι στις δημοσκοπήσεις αρχίζει να καταγράφεται με πλειοψηφικούς όρους το αίτημα για νέα πολιτικά κόμματα, ελπίζω να μη διαβαστεί λάθος. Κατά τη γνωστή ρήση «το καινούργιο κρασί δεν μπαίνει σε παλιό βαρέλι». Παρομοίως, τα νέα κόμματα στα οποία προσβλέπουν οι πολίτες, δεν μπορούν να έχουν αρχηγούς τους αποτυχημένους του παρελθόντος, είτε του πολύ πρόσφατου είτε του πιο μακρινού. Στην πολιτική, το «νέο» σηματοδοτείται πάνω απ’ όλα με «νέο πρόσωπο».
