Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος
Follow @Sp_Rizopoulos
Δεν είναι μυστικό πως βρισκόμαστε ενώπιον μιας σημαντικής μετάβασης στη Γερμανία. Η απομάκρυνση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μετά από 8 χρόνια από το Υπουργείο Οικονομικών, αποτελεί ένα γεγονός του οποίου η σημασία θα αρχίσει να αποκαλύπτεται το αμέσως επόμενο διάστημα. Επίσης δεν είναι μυστικό οτι η παράδοση του σημαντικότατου αυτού υπουργείου στους φιλελεύθερους του FDP σε συνδυασμό με την άνοδο του ακροδεξιού AfD δεν είναι μια καλή εξέλιξη για την Αθήνα. Οι θέσεις των συγκεκριμένων κομμάτων για την ελληνική διάσωση και το χρέος ήταν πάντα γνωστές.
Σε αντίθεση με τα δακρύβρεχτα «Βόλφγκανγκ θα λέτε και θα κλαίτε» που ήδη έχουν αρχίσει να γράφονται σε ΜΜΕ και κοινωνικά δίκτυα, η δική μου ανάγνωση ήταν και παραμένει αντίστροφη. Ένας μεγάλος Βρετανός πολιτικός του 18ου αιώνα, ο Έντμουντ Μπερκ είχε πει την περίφημη φράση πως «το μόνο που χρειάζεται το κακό για να θριαμβεύσει είναι οι καλοί άνθρωποι να μην κάνουν τίποτα». Δυστυχώς ο Βόλφγκανγκ Σοίμπλε υπήρξε ένας τέτοιος καλός άνθρωπος.
Δεν υπήρξα ποτέ θιασώτης της θεωρίας «για όλα φταίνε οι ξένοι», δεν ασπάστηκα όμως και το απίστευτο συλλογικό αυτομαστίγωμα που προκρίνεται ως εναλλακτική θεώρηση της κρίσης και βλέπει μόνο τα αρνητικά των Ελλήνων. Οι Ευρωπαίοι σε αυτή την παρτίδα είχαν να επιλέξουν ρόλο μεταξύ εταίρου και δανειστή. Μετά από 7 χρόνια ύφεσης είναι σαφές πως επέλεξαν το δεύτερο. Μη σας παραπλανούν οι λέξεις- η διάκριση αυτή δεν γίνεται με όρους ηθικής αλλά με όρους συμφέροντος. Είναι απολύτως θεμιτό να θέλεις να προωθήσεις τα συμφέροντά σου- το πρόβλημα είναι οταν αυτή την ωμή realpolitik την βαφτίζεις με όρους οικονομικής εσχατολογίας και κουνάς το δάχτυλο ως Λουθηρανός πάστορας.
Δυστυχώς για τον Βόλφγκανγκ Σοίμπλε η μεγάλη οικονομική κρίση έσκασε στα δικά του χέρια. Είχε όμως και την μεγάλη ευκαιρία να οικοδομήσει για τον εαυτό του την εικόνα ενός statesman όπως ο Κολ, ο Σμιντ, ο Μπράντ και ας μην μπόρεσε να γίνει Καγκελάριος. Μπορούσε να αφήσει τη δική του σφραγίδα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ατυχώς για όλους, επέλεξε τον ρόλο του πολιτευτή της Βάδης-Βιττεμβέργης. Κάθε κίνηση, κάθε σταθμός στη διαχείρισης της μεγαλύτερης κρίσης στην Ευρωζώνη περνούσε πάντα από το φίλτρο του πολιτικού κόστους στη γερμανική κοινή γνώμη. Πολλές από τις προτάσεις που έγιναν, είτε για ευρωομόλογο, είτε για κοινό υπουργό Οικονομικών ακόμα και η συγκρότηση του ESM έβρισκαν διαρκώς «τοίχο» ή έπαιρναν αναβολή περιμένοντας πότε θα είναι πιο ευήκοα τα ώτα των Γερμανών ψηφοφόρων.
Θεωρώ συνεπώς πως ο απερχόμενος υπουργός είναι αποκλειστικός υπεύθυνος πολιτικά και ηθικά για τη διαμόρφωση του κακού κλίματος εναντίον μας, το οποίο έδωσε και το δικαίωμα στην ανάδειξη του ακροδεξιού ξενοφοβικού AfD. Το χαλί τους το έστρωσε ο Σοίμπλε. Για αυτό και πρώτη φορά η Μέρκελ καλείται να μαζέψει τα δικά του σπασμένα. Γιατί αν ο Σοίμπλε ήταν ο statesman που περιγράφω παραπάνω και με τους ρυθμούς που η Γερμανία παράγει, για κόμματα σαν το ΑfD δεν θα υπήρχε όχι πολιτικός χώρος, αλλά ούτε χαραμάδα.
Κατανοώ τον φόβο που επικρατεί σε σχέση με τον διάδοχο του Σόιμπλε. Πιθανόν να είναι πιο σκληρός, πιο «ζηλωτής» φιλελεύθερος ίσως μας πει και άλλα ωραία ηθικιστικά, ίσως βάλει κι άλλα προαπαιτούμενα. Το ζήτημα είναι οτι θα περπατήσει σε ένα δρόμο ήδη χαραγμένο. Επειδή λοιπόν δεν ξεχνάμε ούτε τα παιχνίδια με τον Βενιζέλο και την πρόταση για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας, ούτε τις Κάννες, ούτε το mail Χαρδούβελη, ούτε την «εκπαραθύρωση» Βαρουφάκη από το Eurogroup, δεν νομίζω οτι έχουμε κάτι παραπάνω να περιμένουμε από τον νέο υπουργό, από πράγματα που έχουμε ήδη δει.
Από κάτι τέτοιος τακτικισμούς και επιλεκτικές πιέσεις των δανειστών στη διαπραγμάτευση φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση- την πολύχρονη στασιμότητα και την Ελλάδα ως περιφερόμενο οικονομικό «ζόμπι», που ούτε να αναπτυχθεί μπορεί, ούτε να χρεοκοπήσει. Είναι «εγκλωβισμένη» σε μια νομισματική ένωση τα αγαθά της οποίας πρακτικά δεν μπορεί να απολαύσει.
Συνεπώς, κανένα δάκρυ για τον κύριο Βόλφγκανγκ. Άλλωστε οι πολιτικοί του νεοσσοί όπως ο Γερούν Ντάισελμπλουμ παραμένουν. Ήρθε πρόσφατα στην αποικία, κρυμμένος πίσω από τον τίτλο του υπουργού ή του προέδρου του Eurogroup και μας προανήγγειλε την ανάπτυξη. Λες και δεν θυμόμαστε τα tweets περί «σπάταλου Νότου που έφαγε τα λεφτά σε γυναίκες και ποτά». Αν η κυβέρνηση είχε τσαγανό, έπρεπε να γίνει δεκτός το πολύ σε επίπεδο Γενικού Γραμματέα υπουργείου.
Καλά τα οράματα και οι ξεπατικοτούρες των State of the Union speeches, όμως η αλήθεια είναι εκεί έξω και είναι ωμή. Οι παγκόσμιες δυνάμεις χτίζονται με θεσμούς, με χρήματα με κοινές αναφορές – όχι με blame games. Τόσο καιρό όλοι παραχωρούν κάτι για να πάμε μαζί ένα βήμα μπροστά. Πλέον ήρθε και η ώρα της Γερμανίας.
