Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
«Να σε κάψω Γιάννη, να σ αλείψω λάδι», λέει μία σοφή λαϊκή ρήση, όμως στις σχέσεις Ουάσινγκτον – Τεχεράνης ισχύει το ακριβώς αντίθετο, καθώς ναι μεν ο νέος Αμερικανός πρόεδρος διατήρησε την συμφωνία που είχε υπογραφεί επί Ομπάμα, αλλά παρόλα αυτά το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε την επιβολή νέων κυρώσεων στο Ιράν.
Το οξύμωρο στην συγκεκριμένη υπόθεση είναι πως ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παραδέχτηκε ότι το Ιράν συμμορφώνεται προς τους όρους της συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα που έχει υπογράψει με τη διεθνή κοινότητα, ωστόσο, προειδοποίησε για την ετοιμότητα της Ουάσινγκτον να επιτηρήσει την εφαρμογή των προβλεπομένων.
Πρόκειται για την δεύτερη φορά κατά την οποία η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαιώνει την συμμόρφωση της Τεχεράνης με την διεθνή συμφωνία, από την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων, τον περασμένο Ιανουάριο. Ωστόσο, ο Τραμπ είχε ασκήσει σφοδρή κριτική στην αναφερόμενη συμφωνία, χαρακτηρίζοντας της ως «την χειρότερη συμφωνία όλων των εποχών» κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας το 2016.
Η συμφωνία της Βιένης, που έγινε γνωστή με το ακρωνύμιο JCPOA (Joint Comprehensive Plan for Action- Κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης), συνήφθη στις 14 Ιουλίου 2015 κατά την διάρκεια της Προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα και του υπουργού του των Εξωτερικών Τζον Κέρι, όπως επίσης του Ιρανού προέδρου Χασάν Ροχανί και του υπουργού Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ.
Η συμφωνία, που υπεγράφη επίσης από την Κίνα, τη Ρωσία, τη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Γερμανία, τέθηκε σε ισχύ στις 16 Ιανουαρίου 2016 και προβλέπει τον διεθνή έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν με αντάλλαγμα τη σταδιακή άρση των διεθνών κυρώσεων εναντίον του.
Όταν ο Τραμπ ανέλαβε την προεδρία της χώρας ανανέωσε την συμφωνία αυτή παρά τις αρχικές του διαφωνίες. Ακόμη, η κυβέρνησή του έχει ξεκινήσει να επανεξετάζει τη θέση της αναφορικά με τη συμφωνία και αναμένεται να αποφασίσει εκ νέου, θεωρητικά τη Δευτέρα, αν θα συνεχίσει ή όχι την άρση των κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης.
Αλλά και στην Τεχεράνη η ευφορία του Ιουλίου του 2015 έδωσε τη θέση της στην απογοήτευση. Η διατήρηση των αμερικανικών κυρώσεων εγείρει εμπόδια στις διεθνείς τράπεζες και επιχειρήσεις. Ωστόσο η γαλλική Total επιθυμεί να υπογράψει συμφωνία ύψους 4,8 δισεκ. δολαρίων για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αερίου του Ιράν. Οι ξένες επενδύσεις στη χώρα περιορίστηκαν στα 3,4 δισεκ. δολάρια το 2016, πολύ μακριά από τα 50 δισεκ. που είχε υποσχεθεί ο Ροχανί.
Οι νέες κυρώσεις
Πέρα λοιπόν την παραδοχή ότι η συνθήκη τηρείται μέσα στα πλαίσια των συμφωνηθέντων το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι ξεκινά η επιβολή νέων οικονομικών κυρώσεων για το Ιράν. Συγκεκριμένα, αποφάσισε να επιβάλει κυρώσεις σε βάρος 18 προσώπων και οντοτήτων που σχετίζονται με το βαλλιστικό πρόγραμμα του Ιράν και με τους Φρουρούς της Επανάστασης.
Από τη Δευτέρα, αναλυτές και αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ σχεδίαζαν την επιβολή νέων κυρώσεων, διατηρώντας όμως ενεργή τη διεθνή συμφωνία για τα πυρηνικά που υπέγραψε το Ιράν με τις μεγάλες δυνάμεις στις 14 Ιουλίου 2015.
Οι νέες κυρώσεις στους Φρουρούς της Επανάστασης, βάσει της ανακοίνωσης, επιβλήθηκαν επειδή αυτές οι ειδικές δυνάμεις του Ιράν εξακολουθούν να κατασκευάζουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη και στρατιωτικό εξοπλισμό, να παράγουν και να συντηρούν σκάφη και να αναπτύσσουν ηλεκτρονικές συσκευές. Τα υπόλοιπα πρόσωπα που πλήττονται από τις κυρώσεις ενορχήστρωσαν την κλοπή αμερικανικών και δυτικών προγραμμάτων λογισμικού που πουλήθηκαν στην ιρανική κυβέρνηση.
