Η πατρίδα μας έχει μεγάλο και σπουδαίο ιστορικό σε ικανούς Υπ. Εξωτερικών, από τα χρόνια τους εθνάρχη Ελευθερίου Κ. Βενιζέλου, από πιο πριν, μα και μέχρι σήμερα. Γυναίκες και άντρες από κάθε πολιτικό χώρο, μακρύς ο κατάλογος. Ποιητικά μπορεί κάποιος να πει ότι το ”φάντασμα του Βενιζέλου” τριγυρνά πάνω από κάθε υπογραφή της Ελλάδος με άλλη δύναμη, ευρωπαϊκή, στην Μεσόγειο etc. Ελλάδα-Αίγυπτος καλοκαίρι 2020 λοιπόν… Η Αίγυπτος, όπως και λίγους μήνες πριν η Ιταλία, δεν είναι καθόλου τυχαίο κράτος και έθνος.
Το 9ο most powerfull military nation of the world, μην το ξεχνάμε. Η 2η ισχυρότερη -στρατιωτικά-διπλωματικά- χωρά στον Αραβικό Κόσμο, μετά την Σαουδική Αραβία. Και μάλλον μέσα στα 3, αν όχι το 1ο ισχυρότερο κράτος στην Αφρική. Με δραστήρια ορθόδοξη, ελληνική και κυπριακή μειονότητα στο έδαφος της.
Η Ελλάδα πάει μπροστά! Βήμα βήμα… Η συμφωνία αποκαθιστά την τάξη στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ελληνική κυβέρνηση και η ελληνική διπλωματία, με σταθερές κινήσεις, διευθετούν χρόνιες εκκρεμότητες. Στην ουσία, η Ελλάδα εδραιώνεται ως πόλος δημοκρατίας και σταθερότητας.
Οι προσπάθειες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο είχαν ξεκινήσει πριν από 15 χρόνια, εξαιτίας όμως μίας σχετικά ήπιας στρατηγικής που άγγιζε τα όρια της πολιτικής αδράνειας, το συγκεκριμένο ζήτημα δεν είχε καταφέρει να υλοποιηθεί και η εν λόγω συμφωνία είχε «παγώσει». Το 2008-09 είχαμε φτάσει ελαφρώς κοντά.
Η Αραβική Άνοιξη, η οικονομική κρίση, οι διεθνείς εξελίξεις, το συριακό ζήτημα και πολλά άλλα είχαν καθυστερήσει αρκετά την ολοκλήρωση. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα εξαιτίας των διεθνών εξελίξεων και της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, η συμφωνία αυτή φάνηκε να αποτελεί μία από τις πλέον συμφέρουσες στρατηγικές ενίσχυσης των εθνικών συμφερόντων και των δύο κρατών.
Ειδικότερα, μετά την υπογραφή τουρκολιβυκού μνημονίου και της προσπάθειας της Τουρκίας να σφετεριστεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, η κίνηση της Ελλάδας και της Αιγύπτου μπορεί να χαρακτηριστεί μια διπλωματική κίνηση «ματ» έναντι της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας.
Με την συμφωνία αυτή η Ελλάδα κατάφερε να θέσει υπό έμπρακτη αμφισβήτηση το σύμφωνο μεταξύ Τουρκίας και (τμήματος της) Λιβύης υπογράφοντας τη μερική οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο.
Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, κος. Νίκος Δένδιας, στο ταξίδι που είχε πραγματοποιήσει στο Κάιρο στις 18 Ιουνίου, συνοδευόμενος από ομάδα εμπειρογνωμόνων, παρουσίασε στον πρόεδρο Σίσι μια προωθημένη πρόταση, η οποία ικανοποιούσε πολλές από τις απαιτήσεις της αιγυπτιακής πλευράς με μία ταυτόχρονη εξυπηρέτηση και ενίσχυση των συμφερόντων της Ελλάδας.
Από την ημέρα εκείνη υπήρξε ανταλλαγή παρατηρήσεων και αντιπροτάσεων μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ προηγήθηκε και τηλεφωνική επικοινωνία του ίδιου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Σίσι, μέχρι να φτάσουμε στην πολυπόθητη σύγκλιση και υπογραφή της συμφωνίας.
Η Ελληνική πλευρά κατάλαβε εγκαίρως την δύναμη που της παρείχε η πραγματοποίηση αυτής της συμφωνίας, καθώς αποτελούσε ένα ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο έναντι της Τουρκίας και με αυτόν τον τρόπο έδωσε ένα ισχυρό μήνυμα στη Διεθνή κοινότητα, ότι η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες και δεν εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Επιπλέον, η κίνηση αυτή αναβάθμισε την θέση της στη νέα παγκόσμια τάξη των πραγμάτων καθώς με την συμφωνία αυτή έκανε αισθητή της παρουσία της.
Το σημαντικότερο επίτευγμα θα έρθει. μόλις η συμφωνία με την Αίγυπτο επικυρωθεί και κατατεθεί στα Ηνωμένα Έθνη και θα είναι ισχυρή στο διεθνές σύστημα, σε αντίθεση με το τουρκολυβικό μνημόνιο του οποίου αμφισβητείται η νομιμότητα τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη διαδικασία σύναψης και επικύρωσης του από την λιβυκή πλευρά.
Η Αίγυπτος, από την άλλη πλευρά εξαιτίας της επιθετικής στάσης της Τουρκίας έναντι του Προέδρου Σίσι και της απειλής ανατροπής του από τους αδελφούς Μουσουλμάνους, αποκόμισε σημαντικά οφέλη από της συμφωνία καθώς και ένα είδος «προστασίας» σε μία ενδεχόμενη προσπάθεια ανατροπής του.
Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι η σύναψη της συμφωνίας με την Αίγυπτο ήταν επιβεβλημένη για τη χώρα μας καθώς το ενδεχόμενο αλλαγής καθεστώτος στην Αίγυπτο με επιστροφή στην εξουσία των Αδελφών Μουσουλμάνων είναι βέβαιο πως θα οδηγούσε στη δραματική για την Ελλάδα εξέλιξη της υπογραφής συμφωνίας μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας που σε συνδυασμό με το τουρκολυβικό μνημόνιο θα περιόριζε την Ελλάδα σε θαλάσσιες ζώνες ίσες με τα χωρικά ύδατα των νησιών στην ανατολική Μεσόγειο.
Η συμφωνία αυτή κατάφερε όπως δείχνουν μέχρι στιγμής τα πράγματα, να επιβεβαιώσει την ακυρότητα του τουρκολιβυκού μνημονίου και να τονίσει ότι η τήρηση του δικαίου της θάλασσας αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών των χωρών στην περιοχή. Η Λιβύη πλέον βρίσκεται μεταξύ δύο απολύτως νόμιμων οριοθετήσεων (Ελλάδα-Ιταλία και Ελλάδα-Αίγυπτος).
Η ”κυβέρνηση της Λιβύης” δεν έχει καμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει την συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο η οριοθέτηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης.
Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών μας. Η Τουρκία και η Λιβύη πρέπει να αντιληφθούν και να εναρμοστούν με την πραγματικότητα και να σεβαστούν το Διεθνές Δίκαιο για να μπορέσει να υπάρξει διευθέτηση όλων των συναφών εκκρεμοτήτων που δημιουργούν προβλήματα στις διπλωματικές σχέσεις των κρατών.
Εντύπωση έκανε -στην Ελλάδα και όχι μόνο- η δήλωση της πλευράς Χ. Χαφτάρ: «Συγχαρητήρια στους Έλληνες αδελφούς μας, είμαστε χαρούμενοι για εσάς» και «Επόμενο βήμα είναι η Ελλάδα να καθορίσει ΑΟΖ με το μόνο δημοκρατικά εκλεγμένο σώμα στην Λιβύη (το λιβυκό κοινοβούλιο) και να λήξει όλο αυτό μια και καλή». Η προχθεσινή υπογραφή της συμφωνίας με την Αίγυπτο συνιστά μεγάλη εθνική επιτυχία. Η κυβέρνηση αποδεικνύει ότι εφαρμόζει με σταθερά βήματα, στρατηγική εθνικής ολοκλήρωσης, στη βάση του διεθνούς δικαίου.
Στέλνει ηχηρό μήνυμα εθνικής αυτοπεποίθησης και ρεαλιστικής αποφασιστικότητας προς πάσα εσωτερική, εξωτερική, φιλική και εχθρική κατεύθυνση και δημιουργεί ισχυρό νομικό κεκτημένο, ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής αρχών που στηρίζεται στη διεθνή νομιμότητα. Από την άλλη, δείχνει τον δρόμο για τον τρόπο με τον οποίο διευθετούνται οι διμερείς εκκρεμότητες: διαπραγμάτευση με καλή πίστη, εφαρμογή των συνθηκών και συμβάσεων, χωρίς απειλές και εκβιασμούς.
Με καθαρό πρόσωπο. Όπως και στην εποχή Ελ Κ. Βενιζελου, πρέπει να κυριαρχεί η προστασία των εθνικών συμφερόντων στην εξωτερική πολιτική και όχι οι ατομικές βλέψεις ή ιδέες που δεν εδράζονται ως ρεαλιστικές και λειτουργικές.
Υπογράφουν οι:
Ντάμπου Μαρία, Πολιτική Επιστήμονας Δ.Π.Θ. / Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Διεθνών Σπουδών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας Παν. Πειραιά και
Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Επικοινωνιολόγος / Μεταπτυχιακός Φοιτητής Διεθνών Σπουδών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας Παν. Μακεδονίας / Δημοσιογράφος
