«Ο Δενδροπόταμος δεν είναι μόνο αυτό που ακούγεται προς τα έξω. Δεν είναι μόνο αυτό η γειτονιά μας. Η γειτονιά μας είμαστε κι εμείς, που προσπαθούμε για κάτι καλύτερο, που ονειρευόμαστε. Γιατί δεν φαινόμαστε κι εμείς εκεί… έξω;».
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το ερώτημα προέρχεται από 13χρονα και 14χρονα κορίτσια Ρομά και μας το μεταφέρει η εθελόντρια Χρυσηίδα Κατσέα, φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, που γνωρίζει τα παιδιά τα τελευταία δύο χρόνια και που εδώ και λίγους μήνες τα προπονεί για να συμμετάσχουν σε κάτι, το οποίο μόλις λίγα χρόνια πριν, θα ήταν πιθανότατα αδύνατο για εκείνα.
Πέντε κορίτσια, οι Δανάη, Κατερίνα, Μορφούλα, Ραφαέλα και Δέσποινα, μέλη της ομάδας «Connect» ετοιμάζονται να λάβουν μέρος στον διαγωνισμό ρομποτικής First Lego League (FLL), που θα πραγματοποιηθεί το Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη, με το ρομποτάκι που δημιούργησαν. Πρόκειται για την πρώτη ομάδα ρομποτικής, που αποτελείται αμιγώς από κορίτσια τσιγγανόπουλα.
Και η κίνησή τους αυτή δείχνει ότι, πράγματι, κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει στον οικισμό των Ρομά στον Δενδροπόταμο Θεσσαλονίκης, όπου ακόμη και σήμερα πολλά κορίτσια εγκαταλείπουν το σχολείο γύρω στα εννέα τους χρόνια για να μεγαλώσουν τα μικρότερα αδέρφια τους, προτού παντρευτούν κοντά στα 12, για να κάνουν το πρώτο δικό τους παιδί συνήθως πριν από τα 16.
Ο «σπόρος» για να ασχοληθούν τα παιδιά του οικισμού με τη ρομποτική έπεσε χάρη στο μη κερδοσκοπικό αγαθοεργές σωματείο «Δράση για την Εκπαίδευση- eduACT», το οποίο έχει -μεταξύ άλλων- ως στόχο να δίνει ευκαιρίες σε ανηλίκους από λιγότερο ευνοημένες κοινωνικές ομάδες.
Ήδη, από πέρυσι, σε συνεργασία με τον «Φάρο του Κόσμου», στον διαγωνισμό συμμετείχε η πρώτη ομάδα αγοριών Ρομά, η οποία μάλιστα ταξίδεψε στις ΗΠΑ κατόπιν πρόσκλησης του Ιδρύματος Lego Foundation και οργάνωσε κέντρο ρομποτικής στον ναό της ενορίας του οικισμού.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εκπαιδευτικός Κώστας Βασιλείου, εκ μέρους του eduACT, που διοργανώνει τον διαγωνισμό FLL στη Θεσσαλονίκη, το σωματείο προσεγγίζει -μεταξύ άλλων- περιοχές ή πληθυσμιακές ομάδες παιδιών, που δεν μεγαλώνουν σε ιδανικές συνθήκες, προκειμένου να δοθούν σε αυτά ευκαιρίες και νέες δυνατότητες να κάνουν καινούργια πράγματα, να αναπτυχθούν προσωπικά και να δουν ότι και ο δικός τους κόπος αξίζει.
«Άνοιξε το μυαλό μου!»
Η Δανάη Θεοδώρου, ένα από τα πέντε κορίτσια της ομάδας, είναι μόλις 13 ετών, αλλά ήδη ονειρεύεται να γίνει εισαγγελέας, όταν μεγαλώσει -και αν κρίνουμε από την ευγλωττία της και τον άψογο τρόπο με τον οποίο χειρίζεται την ελληνική γλώσσα, παρά το νεαρό της ηλικίας της, είναι ένας στόχος εφικτός!
Έφερε κάποια αλλαγή στη ζωή σου η συμμετοχή σου στα εργαστήρια ρομποτικής; τη ρωτήσαμε.
«Βέβαια! Έχει αλλάξει ο τρόπος σκέψης μου, το πώς δουλεύω τα μαθήματα στο σχολείο, το πώς λειτουργώ γενικά. Αν μέχρι πριν από λίγους μήνες κάποια πράγματα στο σχολείο τα έκανα μέτρια, τώρα τα κάνω πιο προσεγμένα, προσπαθώ να είμαι άριστη. Γιατί έχει ανοίξει το μυαλό μου! Από τη στιγμή που δουλέψαμε με τόσο μικρά και τόσο πολλά κομματάκια και δημιουργήσαμε από αυτά ένα ρομπότ που λειτουργεί, μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Πώς εισέπραξαν οι γονείς της την ενασχόλησή της με τα εργαστήρια ρομποτικής;
«Χάρηκαν πολύ γιατί εδώ, στον Δενδροπόταμο, τα παιδιά δεν έχουν στη διάθεσή τους πολλές εναλλακτικές δραστηριότητες. Εγώ πηγαίνω ταε-κβον-ντο, αλλά γενικά τα πράγματα που μπορείς να κάνεις εδώ εκτός σχολείου δεν είναι πολλά» απαντά η Δανάη και προσθέτει ότι ελπίζει πως η συμμετοχή των ομάδων από τον οικισμό Ρομά στον διαγωνισμό ρομποτικής θα αλλάξει την όχι πάντα θετική εικόνα που έχει προς τα έξω ο Δενδροπόταμος.
«Σε κάποιους η γειτονιά μου ακούγεται τρομαχτική»
«Σε κάποιους, η γειτονιά μου ακούγεται τρομαχτική. Λέω, για παράδειγμα, σε φίλες μου από άλλες περιοχές της δυτικής Θεσσαλονίκης να έρθουν κάποια φορά εδώ, στο σπίτι μου, και μού απαντούν ότι αυτές θέλουν να έρθουν αλλά αμφιβάλλουν, αν θα τις αφήσουν οι γονείς τους. Την περιοχή αυτή πολλοί τη βλέπουν «κάπως». Από τότε, όμως, που οι άνθρωποι άρχισαν να ενημερώνονται για την ενασχόλησή μας με τη ρομποτική αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει και χαίρομαι πολύ!» λέει και όταν τη ρωτάμε αν θα συμμετάσχει στον διαγωνισμό FLL του 2016, η απάντηση έρχεται άμεσα κι αυθόρμητα: «ναι, φυσικά!».
Η Δανάη είναι από τα παιδιά που δημιουργούν το νέο αύριο στον Δενδροπόταμο, όπου πολλά κορίτσια, ακόμη και σήμερα, παντρεύονται και τεκνοποιούν πολύ νωρίς, όπως προκύπτει και από την εικόνα που περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πατέρας Αθηναγόρας από τον «Φάρο του κόσμου».
«Φυλακή» χωρίς σίδερα, αλλά με πολλή τηλεόραση
«Τα κορίτσια Ρομά στον Δενδροπόταμο, όταν η οικογένεια είναι στο φυσιολογικό πλαίσιο διαβίωσης και όχι βαριά παραβατική, δεν θα συνεχίσουν το σχολείο. Με το που θα σταθεί καλά στα πόδια του ένα κορίτσι, στα εννέα ή τα δέκα, θα μείνει συνήθως σπίτι για να μεγαλώσει τα μικρότερα αδερφάκια του, γιατί και οι ίδιοι οι γονείς δουλεύουν από πολύ μικρή ηλικία και στα 20-25 νιώθουν έτοιμοι για συνταξιοδότηση.
Αυτό φυσικά δεν ισχύει για όλες τις οικογένειες, υπάρχουν άνθρωποι με μεγαλύτερη μέριμνα για τα παιδιά τους, αλλά ισχύει για έναν μεγάλο αριθμό κοριτσιών, που κρατούν ως μόνη επαφή με τον έξω κόσμο τα βραζιλιάνικα και τα τούρκικα σήριαλ και περιμένουν το πριγκηπόπουλο που «θα τις κλέψει» κατά το έθιμο, δηλαδή ένα επίσης ανήλικο αγοράκι, 12-14 ετών, που θα έχει συμφωνηθεί από τους γονείς να παντρευτεί το κορίτσι.
Εκεί, ξεκινά μια άλλη φυλακή για τα κοριτσάκια, τα οποία μετακομίζουν στο σπίτι των πεθερικών τους και τα υπηρετούν. Τα πρώτα παιδιά για τα κορίτσια Ρομά έρχονται στην ηλικία των 12 έως 16 ετών. Είναι μια φυλακή χωρίς σίδερα και επειδή η κοινωνία θεωρεί φυσιολογικό αυτό το μοντέλο, μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό κοριτσιών ξεφεύγει από αυτή τη μοίρα» εξηγεί ο πατέρας Αθηναγόρας («Φάρος του Κόσμου»).
Το τελευταίο διάστημα, όμως, οι εξελίξεις είναι εξαιρετικά θετικές. Κορίτσια όπως αυτά που κατασκεύασαν το ρομπότ, λέει ο πατέρας Αθηναγόρας, πήγαν σχολείο γιατί υποστηρίχθηκαν από τους γονείς τους και είχαν και τα ίδια τη δύναμη να ξεφύγουν. Δύναμη η οποία, όπως παρατηρεί, είναι και θέμα χαρακτήρα, γιατί δεν είναι ασυνήθιστο στην ίδια οικογένεια το ένα κορίτσι να αποφασίζει να σπουδάσει και το άλλο να παντρευτεί ενόσω είναι παιδί ακόμη.
«Έχουν κολλήσει όνειρα!»
Παιδιά όπως αυτά τα κορίτσια, προσθέτει, «έχουν κολλήσει όνειρα». Όχι μόνο χάρη στο χαρακτήρα τους, αλλά και χάρη στο γεγονός, ότι το καλοκαίρι είχαν την ευκαιρία να μείνουν για 22 μέρες σε παιδικές κατασκηνώσεις («Σκούρας», «Μια φορά και έναν καιρό») και ερχόμενα σε επαφή με άλλα παιδιά, από άλλες περιοχές, είδαν και μοιράστηκαν και τα δικά τους όνειρα.
Πλέον, τα παιδιά αυτά γίνονται μέρος της αρχής μιας μεγάλης θετικής αλλαγής. «Όταν ξεκινήσαμε τις προπονήσεις, τα κορίτσια ήταν πιο αδιάφορα σε σχέση με την ομάδα ρομποτικής των αγοριών, γιατί τα κορίτσια μπαίνουν και πιο νωρίς στην εφηβεία και αποκτούν άλλα ενδιαφέροντα. Στην πορεία όμως, φάνηκε να το γουστάρουν τόσο πολύ!» λέει η Χρυσηίδα, η οποία σπουδάζει στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ, αλλά τα τελευταία δύο χρόνια δουλεύει εθελοντικά στον «Φάρο του κόσμου» με τα παιδιά Ρομά.
«Τα κορίτσια αυτά, που πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα, μού έδωσαν ένα πολύ μεγάλο μάθημα από τα μέσα Ιανουαρίου και μετά που δουλεύουμε για τον διαγωνισμό. Μου λένε ότι θέλουν να προβάλλεται προς τα έξω και ο δικός τους Δενδροπόταμος, όχι μόνο αυτός που ακούγεται στις εφημερίδες» προσθέτει.
Όχι πια μόνο τραγουδίστρια, αλλά και βιολόγος
«Ταιριάζοντας» τα κυκλώματα του μικρού τους ρομπότ, τα κορίτσια απέκτησαν μεγαλύτερα όνειρα.
«Την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε, τις ρώτησα τι θέλουν να γίνουν, όταν μεγαλώσουν. Τότε, μού ανέφεραν κυρίως επαγγέλματα καλλιτεχνικού χαρακτήρα ή μου είπαν ότι θέλουν να γίνουν αεροσυνοδοί. Πλέον, υπάρχει τουλάχιστον ένα κορίτσι, που βλέπει πολύ ένθερμα την προοπτική να ασχοληθεί με τη ρομποτική, τη βιολογία ή τη χημεία» συμπληρώνει η Χρυσηίδα.
Πάνω από 10.000 παιδιά εκπαιδεύτηκαν στη ρομποτική, χάρη και στη Μητρόπολη Νεάπολης και Σταυρούπολης.
Ιδιαίτερη βαρύτητα στο κομμάτι των συνεργασιών της eduACT διαδραματίζει και η συνεργασία με τη Μητρόπολη Νεάπολης και Σταυρούπολης και συγκεκριμένα τον Μητροπολίτη Βαρνάβα, ώστε όλα τα παιδιά της δυτικής Θεσσαλονίκης γενικά να έχουν επαφή με τη ρομποτική.
Ήδη, περισσότερα από 10.000 παιδιά επιμορφώθηκαν σε έναν χρόνο, αποκλειστικά από εθελοντές, στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, προέκταση του οποίου είναι και ο Φάρος του Κόσμου-Ενορία Αγίου Νεκταρίου Δενδροποτάμου.
Πλέον, στον Εύοσμο, το Ωραιόκαστρο, την Ευκαρπία, τους Αμπελοκήπους και τη Νεάπολη, στήνονται σχεδόν κάθε μέρα και τραπέζια ρομποτικής που μοιράζουν γνώση!
Όταν η δυτική Θεσσαλονίκη εμπνέει τη Βοστόνη
Μάλιστα, το πρόγραμμα της μητρόπολης παρουσιάστηκε ως Παγκόσμια Καλή Πρακτική στο παγκόσμιο συνέδριο εκπαιδευτικής ρομποτικής στη Βοστόνη, τον Ιούνιο του 2014. Το πανεπιστήμιο TUFTS και ο παγκοσμίου φήμης καθηγητής Κρις Ρότζερς δηλώνουν θαυμαστές και υποστηρικτές της προσπάθειας, ενώ η Μητρόπολη Βοστόνης ανακοίνωσε την πρόθεσή της να εισάγει το πρόγραμμα στις κατασκηνώσεις της, ακολουθώντας το παράδειγμα του Μητροπολίτη Νεαπόλεως.
Το FLL, που πραγματοποιείται το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, στη Θεσσαλονίκη, είναι μια παγκόσμια διοργάνωση που ξεκίνησε από το εκπαιδευτικό τμήμα της Lego, σε συνεργασία με το ίδρυμα First, το 1992. Διοργανώνεται κάθε χρόνο σε παγκόσμια κλίμακα και δίκτυο 80 χωρών. Το 2013, στο δίκτυο αυτό προστέθηκε η Ελλάδα μέσω του εκπαιδευτικού μη κερδοσκοπικού σωματείου eduACT, το οποίο διοργανώνει το Διαγωνισμό FLL σε Κύπρο και Βουλγαρία.
Το υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων θέτει υπό την αιγίδα του τον πανελλήνιο διαγωνισμό σε συνεργασία με το Ίδρυμα Νεότητας της Ιεράς Μητρόπολης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως και τη Διεύθυνση ΠΕ Δυτικής Θεσσαλονίκης.
