Γράφει ο Ceteris Paribus
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ο Αύγουστος αποδεικνύεται μήνας αρνητικής καμπής για την παγκόσμια οικονομία. Πέρυσι τον Αύγουστο «άλλαξε το σενάριο» από θετικό σε αρνητικό, αφού όλοι οι δείκτες (ανάπτυξη, πληθωρισμός) διέψευδαν τις έως τότε εκτιμήσεις για θετικό «ξεπέταγμα» της παγκόσμιας οικονομίας που θα σηματοδοτούσε την έξοδο από τον κύκλο της κρίσης που άνοιξε το 2008. Πέρυσι, ο αρνητικός πρωταγωνιστής ήταν η Ευρωζώνη, και ο φόβος ότι θα λειτουργήσει σαν «αδύναμος κρίκος» τραβώντας την παγκόσμια οικονομία προς τα κάτω.
Το φετινό Αύγουστο ο αρνητικός πρωταγωνιστής είναι η Κίνα. Η αναταραχή στην κινεζική αγορά, που ξεκίνησε πριν λίγες βδομάδες, όχι μόνο επιμένει αλλά και επεκτείνεται σε όλη την Ασία, «ενεργοποιώντας» τον υποβόσκοντα νομισματικό πόλεμο. Τα δεδομένα αυτής της αναταραχής είναι ήδη εντυπωσιακά:
• O δείκτης του χρηματιστηρίου της Σαγκάης υποχωρούσε κατά 8,7% σήμερα το πρωί (Δευτέρα), στη μεγαλύτερη πτώση του από το 2007. Οι τιμές των commodities υποχωρούν σε χαμηλό 16 ετών. Ο ευρύτερος χρηματιστηριακός δείκτης MSCI Asia-Pacific που δεν περιλαμβάνει την Ιαπωνία υποχωρεί σήμερα κατά 4,3% και βρίσκεται σε χαμηλό δύο ετών. Ο δείκτης MSCI Emerging Markets των αναδυόμενων αγορών εν γένει έχει διολισθήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Οκτώβριο του 2011. Από τα υψηλά του Απρίλιου έχει χάσει πάνω από 20%.
• Στην ηπειρωτική Κίνα, ο δείκτης Shanghai Composite διέγραψε όλα τα ετήσια κέρδη του σήμερα, με το selloff να φτάνει το 8,9% ενώ στο Xονγκ Κονγκ o δείκτης Hang Seng κινείται 4,83% χαμηλότερα.
• Στην Αυστραλία, το μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Κίνας, οι μετοχές κατέγραψαν ισχυρές απώλειες με το δείκτη ASX 200 να κλείνει με απώλειες 3,73% ενώ στην Ιαπωνία, ο δείκτης Nikkei ολοκλήρωσε τις συναλλαγές 4,61% χαμηλότερα.
• Στις υπόλοιπες ασιατικές αγορές, ο Sensex στην Ινδία χάνει 3,86%, ο ΙDX στην Ινδονησία υποχωρεί 4,37%, ο Κοspi στη Ν. Κορέα έκλεισε με απώλειες 2,47% και ο TWII στην Ταιβάν κινείται με απώλειες της τάξης του 4,84%.
• Ισχυρές πιέσεις δέχτηκαν χτες και τα χρηματιστήρια των χωρών του Περσικού Κόλπου, ως αποτέλεσμα της πτώσης της τιμής του πετρελαίου, του παγκόσμιου selloff στις μετοχές και των αυξανόμενων ανησυχιών για την κατάσταση της κινέζικης οικονομίας. Στην μεγαλύτερη αγορά της Μέσης Ανατολής, την Σαουδική Αραβία, το χρηματιστήριο υποχώρησε σχεδόν κατά 7%., ενώ αντίστοιχες ήταν και οι απώλειες στο Ντουμπάι. Καθοδικά κινήθηκαν εκ νέου οι χρηματαγορές σε Άμπου Ντάμπι και Ντόχα, που αμφότερα υποχώρησαν κατά 5%.
• Καθώς οι επενδυτές αντιλαμβάνονται το ιαπωνικό νόμισμα ως ασφαλές καταφύγιο, το γιεν καταγράφει ισχυρή άνοδο έναντι των κυριοτέρων ανταγωνιστικών νομισμάτων. Το δολάριο υποχωρεί 0,76% έναντι του γιεν στα 121,17, έναντι του αυστραλιανού νομίσματος το γιεν ενισχύεται 1,87% ενώ μεγαλύτερες πιέσεις δέχεται το δολάριο Ν. Ζηλανδίας υποχωρώντας 2% στα 81,90 γιεν. Νικητής και το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα έναντι του δολαρίου, καθώς οι αγορές εκτιμούν ότι οι παρούσες συνθήκες στις διεθνείς αγορές, θα αποτρέψουν τη Federal Reserve να αυξήσει τα επιτόκια στη συνεδρίαση της 17ης Σεπτεμβρίου. Πολλά ασιατικά νομίσματα δέονται ισχυρές πιέσεις, υποχωρώντας σε πολυετή χαμηλά. Το μαλαισιανό ρινγκίτ έπεσε σε νέα χαμηλά 17 ετών, το μπαχτ της Ταϋλάνδης διολίσθησε σε χαμηλό 6 ετών και γουόν της Νότιας Κορέας, κινείται σε χαμηλό 4 ετών έναντι του δολαρίου.
• Όλα αυτά συμπαρασύρουν και τις τιμές των εμπορευμάτων διεθνώς: Οι τιμές του πετρελαίου και του χαλκού κινούνται κοντά σε χαμηλά εξαετίας. Το αμερικανικό αργό διαπραγματεύεται σε νέο χαμηλό εξίμισι ετών στις συναλλαγηές στην Ασία, χάνοντας την στήριξη των 40 δολαρίων ανά βαρέλι, ενώ τις ανησυχίες για περαιτέρω πτώση της τιμής ενισχύουν οι δηλώσεις του Ιρανού υπουργού Πετρελαίου ότι το Ιράν θα αυξήσει την παραγωγή (και άρα την προσφορά) πετρελαίου ανεξαρτήτως κόστους.
Η αρχική περιορισμένη αναταραχή στην κινεζική αγορά, επιταχύνθηκε και διαχύθηκε με αυτόν τον τρόπο όταν η κεντρική τράπεζα της Κίνας προχώρησε πρόσφατα στη μεγαλύτερη υποτίμηση του γουάν εδώ και δύο δεκαετίες. Η υποτίμηση αυτή υπήρξε η ανοιχτή παραδοχή ότι για την περαιτέρω πτωτική προοπτική στους ρυθμούς ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, η οποία μετεωρίζεται περί το 7% αλλά με σαφείς πτωτικές τάσεις. Οι μη εξοικειωμένοι αναγνώστες θα αναρωτηθούν ίσως ποιο είναι το πρόβλημα με ρυθμούς ανάπτυξης 7% που είναι ήδη τεράστιοι σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες. Όμως, όλοι γνωρίζουν το βάθος του προβλήματος: οι ρυθμοί ανάπτυξης 7% είναι για την κινεζική οικονομία κάτι σαν όριο πέρα από το οποίο δεν μπορεί να συγκρατηθεί το «σκάσιμο» της κινεζικής τραπεζικής «φούσκας». Για να στηρίξει για πολλά χρόνια ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανάπτυξης περί το 12%, το κινεζικό τραπεζικό σύστημα αναπτύχθηκε «ανώμαλα», πήρε «σκιώδη» χαρακτηριστικά και δημιούργησε μια «φούσκα» δανεισμού που δεν αντέχει περαιτέρω μείωση των ρυθμών ανάπτυξης κάτω από 7%.
Φυσικά δεν χρειάζονται ιδιαίτερα επιχειρήματα για να φανεί πόσο σημαντικό είναι να «εκραγεί» το τραπεζικό σύστημα της χώρας με το δεύτερο ΑΕΠ στον κόσμο ύστερα από τις ΗΠΑ…
Το πρόβλημα αυτό ξεσπάει την πιο ακατάλληλη στιγμή: λίγο πριν την προαναγγελθείσα εκκίνηση του κύκλου μείωσης των αμερικανικών επιτοκίων από την FED (αμερικανική ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα). Η ιστορία έχει δείξει ότι η μετάπτωση από τον κύκλο αύξησης στον κύκλο μείωσης των αμερικανικών επιτοκίων συνοδεύεται πάντα από μείζονος σημασίας χρηματιστηριακή αναταραχή. Και όλοι αναλογίζονται τι θα συμβεί αν η χρηματιστηριακή αναταραχή που αναμένεται μετά πάσης βεβαιότητος ότι θα προκληθεί από τη μείωση των αμερικανικών επιτοκίων, «συναντηθεί» με την «έκρηξη» στο κινεζικό τραπεζικό σύστημα…
Το «τρίγωνο» της αστάθειας συμπληρώνει η Ευρωζώνη, όπου ο αρνητικός συνδυασμός στασιμότητας – αποπληθωρισμού επιμένει παρά την πολλά υποσχεθείσα πολιτική της «ποσοτικής χαλάρωσης» από την ΕΚΤ, ενώ το ευρωπαϊκό ΑΕΠ δεν έχει ακόμη φτάσει στα επίπεδα του 2008…
Ο αρνητικός αυτός συνδυασμός προδιαγράφει σαφώς πτωτικές πιέσεις για την παγκόσμια ανάπτυξη και ανανεώνει τους φόβους για το «σκάσιμο» της παγκόσμιας «φούσκας», καθώς η φρενίτιδα των τοποθετήσεων στα χρηματιστήρια, τα ομόλογα αλλά και τα παράγωγα έχει φτάσει και έχει ξεπεράσει τα προ της κρίσης (του 2008) επίπεδα…
Το άμεσο αποτέλεσμα είναι η πτώση των χρηματιστηρίων, η μετάδοση της κρίσης στην αγορά ομολόγων και στην αγορά εμπορευμάτων, η ενεργοποίηση του μηχανισμού των ανταγωνιστικών νομισματικών υποτιμήσεων. Πολλοί ποντάρουν ότι σε αυτό το κλίμα η FED θα αποφύγει στις 17 Σεπτεμβρίου να αυξήσει τα αμερικανικά επιτόκια. Αλλά και το να «ταΐζεις» τις «φούσκες» όταν είναι ήδη έτοιμες να σκάσουν, δεν είναι μια πολιτική που αντέχει στο χρόνο.
Είναι προφανές ότι η πιθανή διάψευση των προσδοκιών για έξοδο από τον κύκλο της κρίσης που άνοιξε το 2008, δηλαδή μια νέα υποτροπή της, θα έχει τεράστιες συνέπειες. Καλό είναι λοιπόν να καταπολεμήσουμε τον εθνικό μας αυτισμό και να κοιτάμε… λοξά τις εξελίξεις σε αυτό τον τομέα, που μπορεί να αποδειχτούν τεκτονικές. Διότι όταν κλυδωνίζονται τα μεγαθήρια, τα καρυδότσουφλα απειλούνται με ναυάγιο…
