του Ηλία Πεντάζου*
Πολύ πρόσφατες εξελίξεις μας δίνουν το κίνητρο για να επανέλθουμε στο θέμα της «χιλιοειπωμένης» πρότασης για τη δημιουργία Asset Management Company (AMC) ή άλλως bad bank.
Το δίδυμο των οικονομικών υπουργών κ.κ. Ζαβού και Σταϊκούρα, επιδεικνύει μια ασύγγνωστη ισχυρογνωμοσύνη στο να αποδεχθεί την σχετική πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος και παρελκυστικά διαβεβαιώνει τους παράγοντες της αγοράς, ότι την εξετάζει (για πόσο άραγε;).
Οι αγορές έδωσαν προχθές ένα σαφές μήνυμα το οποίο αποσιωπάται.
Η Alpha Bank, έχοντας τον «αέρα» της συμφωνίας με την Davidson Kempner (δηλ. πώληση της εταιρείας διαχείρισης Cepal και τιτλοποίηση δανείων 10,5 δισ. ευρώ), βγήκε στις αγορές εκδίδοντας 10ετές ομόλογο μειωμένης εξασφάλισης Tier II (χωρίς δυνατότητα ανάκλησης πριν την 5ετία). Η έκδοση σκόπευε να αντλήσει 500 εκατ. ευρώ. Οι προσφορές περιορίστηκαν στα 950 εκατ. από τα οποία 150 ήταν προσφορές των αναδόχων. Τελικά, μετά από 3 ώρες που έμεινε ανοικτό το βιβλίο προσφορών, η απόδοση «κλείδωσε» στην αρχική τιμολόγηση, δηλ. στο 5,5%. Για σύγκριση σημειώστε τα παρακάτω:
Η Banco Sabadell (Ισπανία) έβγαλε τον Ιανουάριο 10ετές ομόλογο Tier II (ίδια χαρακτηριστικά με της Alpha Bank). Η έκδοση καλύφθηκε 3 φορές και η απόδοση έκλεισε στο 2,5%.
Η Intensa Sanpaolo (Ιταλία) έβγαλε τον Φεβρουάριο 10ετές ομόλογο με κάλυψη 2 φορές και απόδοση 0,68% και 5ετές με κάλυψη 2,5 φορές και απόδοση 1,36%.
Τι διδάσκει η περίπτωση της Alpha; Ότι το χρήμα δεν διατίθεται φθηνά ούτε και για μια καλή ελληνική τράπεζα. Οι ξένοι γνωρίζουν καλά το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Γνωρίζουν ότι έχει πιστοληπτική αξιολόγηση εκτός επενδυτικής βαθμίδας, ότι έχει «εικονικά» κεφάλαια, οτι περίπου 65-70% δεν είναι πραγματικά κεφάλαια αλλά «αναβαλλόμενος φόρος», δηλ. μια δέσμευση του Δημοσίου ότι κάποτε, υπό όρους, θα επιστρέψει στις τράπεζες κάποιους φόρους. Αυτήν λοιπόν την πραγματικότητα δεν μπορεί να την αγνοήσει κανένας επενδυτής, για αυτό πληρώνουμε 5,5%!
Στο δια ταύτα: Το σχέδιο «Ηρακλής» για το οποίο υπεραμύνονται οι δυο υπουργοί, ότι πρόσφερε, πρόσφερε. Δεν είναι πια αρκετό για να εξυγιάνει τις τράπεζες. Ούτε είναι αρκετό το «εύρημα» της απόσχισης τραπεζικών δραστηριοτήτων, για να μην εγγράφονται ζημίες από την απομείωση των κόκκινων δανείων, επειδή σε αυτή την περίπτωση τα κεφάλαια που αντιστοιχούν στον αναβαλλόμενο φόρο γίνονται τοξικά και υποχρεούνται οι τράπεζες να εκδώσουν μετοχές υπέρ του Δημοσίου, όπερ σημαίνει μείωση της αξίας των ιδιωτών μετόχων, δηλ. κόκκινο πανί για τους απανταχού διαχειριστές κεφαλαίων.
Η Κυβέρνηση γνωρίζει οτι τα μη ποιοτικά κεφάλαια των τραπεζών είναι απλά λογιστικές εγγραφές, που ναι μεν καλύπτουν τις εποπτικές απαιτήσεις για κεφαλαιακή επάρκεια, αλλά δεν μπορούν ούτε να καλύψουν ζημίες, ούτε να χρηματοδοτήσουν αποτελεσματικά την οικονομία, ούτε ακόμη να προσελκύσουν δυνητικούς επενδυτές. Αποφεύγει όμως την πρόταση της ΤτΕ και την λύση του «αναβαλλόμενου φόρου», προσθέτοντας κόστος στην οικονομία. Είναι μία βραδυφλεγής βόμβα και το οικονομικό επιτελείο στρουθοκαμηλίζει..
Ο διοικητής της ΤτΕ κ. Στουρνάρας, όπως ένας καλός σκακιστής που πρέπει να βλέπει 2-3 κινήσεις μπροστά, προτείνει κάτι που ναι μεν του επιβάλλει ο θεσμικός του ρόλος (μείωση των NPLs) αλλά και η πρόνοια για πρόληψη μελλοντικών δυσάρεστων εξελίξεων (αναβαλλόμενος φόρος).
Προτείνει λοιπόν την δημιουργία οχημάτων ειδικού σκοπού (SPVs) που θα περιλαμβάνουν κόκκινα δάνεια αλλά και μέρος της αναβαλλόμενης φορολογίας. Έτσι οι τράπεζες θα μειώνουν ταυτόχρονα στον ισολογισμό τους και τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και το μέρος των μη ποιοτικών κεφαλαίων τους.
Το δε Δημόσιο με τη σειρά του θα νομοθετήσει, ώστε να διασφαλίσει την αποπληρωμή του από την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση που θα μεταφερθεί στα SPVs, ανεξάρτητα από την κερδοφορία των τραπεζών, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος.
Η πολιτική του να σπρώχνουμε το τενεκεδάκι παρακάτω δεν είναι ποτέ αποτελεσματική. Αν οι εξελίξεις είναι αρνητικές, η αγορά θα καταλογίσει τις ευθύνες εκεί που αντιστοιχούν…
*Ο Η. Πεντάζος είναι Οικονομολόγος, τ. ΓΓ Υπ. Οικονομικών
