Η επιτυχής εκτόξευση του ευρωπαϊκού πυραύλου πριν λίγες ημέρες δεν μπορεί παρά να είναι ένα πρώτο βήμα. Πάνω απ’ όλα, το μέλλον της Ευρώπης στο διάστημα απαιτεί τη δημιουργία ενός νέου οργανισμού, στα πρότυπα αυτού που πέτυχε η NASA πριν από είκοσι και πλέον χρόνια.
Κάποιες αντίστροφες μετρήσεις φαίνονται μεγαλύτερες από άλλες. Η αντίστροφη μέτρηση για την εκτόξευση του Ariane-6 φαινόταν ατελείωτη. Η επιτυχία της παρθενικής του πτήσης που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 9 Ιουλίου βάζει τέλος σε μια μακρά παρένθεση που στέρησε από την Ευρώπη έναν διαστημικό εκτοξευτή για εννέα μήνες. Το έργο, που ξεκίνησε το 2014, ταλαιπωρήθηκε από τεχνικές αναποδιές και καθυστερήσεις που δεν επέτρεψαν τη σύνδεσή του με το προηγούμενο πρόγραμμα, αναγκάζοντας τους Ευρωπαίους να στραφούν στην εταιρεία του Elon Musk, την αμερικανική SpaceX, έναν επί μακρόν υποτιμημένο αλλά πλέον κυρίαρχο αντίπαλο.
Η Ευρώπη επέστρεψε, βέβαια, στο διάστημα, αλλά τώρα πρέπει να ανταγωνιστεί σε αυτόν τον εξαιρετικά στρατηγικό τομέα, είτε πρόκειται για τη σεληνιακή εξερεύνηση, είτε για την άμυνα, είτε για την παρατήρηση της Γης, είτε για τις τηλεπικοινωνίες και το ευρυζωνικό Διαδίκτυο, χάρη στους δορυφορικούς αστερισμούς. Η συμμετοχή σε αυτή την κούρσα είναι θέμα οικονομικής ισχύος, αλλά κυρίως κυριαρχίας σε έναν ευαίσθητο τομέα.
Ο Ariane-6 θα πρέπει να καλύψει μέρος του εδάφους που έχασε η Ευρώπη σε μια αγορά που έφερε επανάσταση με την εμφάνιση του Νέου Διαστήματος. Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, η άφιξη ιδιωτικών εταιρειών που είναι πιο ευέλικτες και καινοτόμες από τους παραδοσιακούς κρατικούς οργανισμούς άλλαξε την κατάσταση. Ο νέος ευρωπαϊκός εκτοξευτής θα επιτρέψει στη βιομηχανία να ανεβάσει ταχύτητα, με περισσότερες εκτοξεύσεις, μεγαλύτερη ευελιξία και ικανότητα μεταφοράς μεγάλων ωφέλιμων φορτίων.
Ωστόσο, είναι απίθανο αυτό να είναι αρκετό. Ενώ η SpaceX είναι σε θέση να εκτοξεύει έναν πύραυλο την ημέρα, ο Ariane-6 σχεδιάστηκε για να επιτρέπει το πολύ δώδεκα πτήσεις το χρόνο. Αυτές οι οικονομίες κλίμακας είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση του κόστους. Επιπλέον, ο Ariane-6 θα ανταγωνίζεται το Starship του Elon Musk και το New Glenn του Jeff Bezos, τους επαναχρησιμοποιήσιμους πυραύλους επόμενης γενιάς που ετοιμάζονται να εκτοξεύσουν οι δύο Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι. Η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει μια γενιά πίσω.
Ένα μείζον ζήτημα
Απόδειξη ότι ο Ariane-6 δεν είναι καθόλου ομόφωνα αποδεκτός, είναι ότι η Eumetsat, η ευρωπαϊκή υπηρεσία μετεωρολογικών δορυφόρων με έδρα τη Γερμανία, μόλις ακύρωσε την εκτόξευση ενός από τα αεροσκάφη της με τον ευρωπαϊκό πύραυλο, προτιμώντας τη SpaceX. Η λήψη αυτής της απόφασης λίγες μόλις ημέρες πριν από την πρώτη εκτόξευση φαίνεται να αποτελεί ένδειξη δυσπιστίας. Το αποτέλεσμα είναι ακόμη πιο καταστροφικό επειδή προέρχεται από έναν ευρωπαϊκό θεσμό.
Πέρα και πάνω από έναν νέο εκτοξευτή, το μέλλον της Ευρώπης στο διάστημα χρειάζεται έναν νέο οργανισμό, όπως η NASA, η οποία ήταν πάνω από είκοσι χρόνια μπροστά από την εποχή της. Η ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής στη Σεβίλλη τον Νοέμβριο του 2023 ξεκίνησε τη διαδικασία ανοίγοντας τους μελλοντικούς μικρούς εκτοξευτές στον ανταγωνισμό. Αυτό αντιπροσωπεύει μια αλλαγή παραδείγματος, μεταβαίνοντας από ένα σύστημα θεσμικής ζήτησης, πηγή γραφειοκρατίας και κόστους, σε ένα σύστημα ανταγωνιστικών διαγωνισμών.
Η μετάβαση θα είναι αργή. Το Iris², το σχέδιο δορυφορικού αστερισμού που δρομολογήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πεδίο δοκιμών για αυτή τη βιομηχανική αναδιοργάνωση. Το διακύβευμα είναι κρίσιμο, διότι η ευρωπαϊκή κυριαρχία στις τηλεπικοινωνίες εξαρτάται από την επιτυχία του. Πρόκειται για ένα μείζον ζήτημα για τη νέα Επιτροπή με φόντο τις γαλλογερμανικές εντάσεις. Σε μια εποχή που τα μεγάλα κράτη (Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία) εντείνουν τις διαστημικές τους δραστηριότητες, η Ευρώπη πρέπει να μπει σε τάξη μάχης για να μην μείνει ανεπανόρθωτα πίσω.
