«Πράγματι, θεωρούσα πολύ απίθανο να υπάρχει θάλαμος κάτω από τον 3ο θάλαμο. Είχα πει μάλιστα, ότι είναι πολύ δύσκολο κάτω από το συγκεκριμένο δάπεδο να έχουμε τάφο. Να, λοιπόν, που το μνημείο της Αμφίπολης σχετίζεται με την περίπτωση αυτή που δεν είναι πολύ συχνή: κάτω από το δάπεδο του 3ου θαλάμου να υπάρχει τάφος».
Ο καθηγητής Κλασσικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ακαδημαϊκός, Μιχάλης Τιβέριος, μίλησες στο thetoc.gr για την αποκάλυψη του μεγάλου κιβωτιόσχημου, κατασκευασμένου από πωρόλιθους, τάφου σε βάθος 1,60 μέτρα από τους σωζόμενους λίθους του δαπέδου του τρίτου θαλάμου του μνημείου της Αμφίπολης.
Πως θα σχολίαζε την επίσημη ανακοίνωση της ανασκαφικής ομάδας ότι η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος έγινε για κάποια εξέχουσα προσωπικότητα και ότι πιθανότατα πρόκειται για μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή θνητού στον οποίο αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του;
«Η ταφή αυτή είχε δεχτεί κάποιο επιφανές πρόσωπο»
«΄Ολοι οι νεκροί ήταν αφηρωϊσμένοι στην αρχαιότητα» απαντά. «Οι διαστάσεις του ταφικού μνημείου, που είναι ένα ιδιαίτερο ταφικό μνημείο, αποδεικνύουν ότι η ταφή αυτή είχε δεχτεί κάποιο επιφανές πρόσωπο. Και οι διαστάσεις του κιβωτιόσχημου τάφου εντάσσονται στην όλη μεγαλοπρέπεια αυτού του μνημείου».
Αυτό που σχολιάζει, επίσης, είναι το βάθος που βρέθηκε ο τάφος («όταν αναφέρεται στην ανακοίνωση σωζόμενο ύψος 1 μέτρο εννοείται βάθος», μας διευκρινίζει). «Το βάθος είναι πολύ μεγάλο», αναφέρει.
«΄Ένα σενάριο είναι ότι οι δημιουργοί του ταφικού μνημείου πήραν ιδιαίτερα μέτρα προστασίας του νεκρού για να μην τον βρουν οι τυμβωρύχοι. ΄Ισως όταν φτιάχνεις ένα νεκρικό θάλαμο και δεν βάζεις μέσα κανένα νεκρό αλλά τον βάζεις κάτω από το δάπεδο, αυτό να είναι ένα μέτρο προστασίας. ΄Όπως αποδείχτηκε, όμως, ούτε αυτό το μέτρο προστασίας δεν κατέστη δυνατόν να αποτρέψει τη σύληση του τάφου».
Σύμφωνα με τον κ. Τιβέριο δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το μνημείο έχει συληθεί. «Το μνημείο ήταν εκτεθειμένο στους τυμβωρύχους και έχει συληθεί πάνω από μια φορά. Το έχουμε πει επανειλημμένως».
Στοιχεία για τον νεκρό και τη χρονολόγηση του τάφου
Σύμφωνα με τον κύριο Τιβέριο, το σημαντικό στην ανακάλυψη του σκελετού του νεκρού είναι ότι «θα μάθουμε το φύλο και κατά προσέγγιση την ηλικία του. Σε συνδυασμό με τη χρονολόγησή του μνημείου – «τέλος 4ου με πρώτες δεκαετίες 3ου αιώνα σύμφωνα με την άποψή μου» – θα περιοριστούν τα σενάρια για το ποιος πρέπει να είναι θαμμένος σ’ αυτόν τον μεγαλοπρεπή τάφο». Για τον κύριο Τιβέριο, η ανακάλυψη σκελετικού υλικού στο μνημείο εξαφανίζει κάποια σενάρια που ακούστηκαν για κενοτάφιο και θησαυροφυλάκιο. «Το ότι τα σενάρια αυτά δεν υφίστανται, αυτό φάνηκε ήδη από την ανακάλυψη του ψηφιδωτού με την Αρπαγή της Περσεφόνης. Το ότι βρέθηκε σκελετός, το σενάριο για κενοτάφιο ή θησαυροφυλάκιο διαψεύδεται, πλέον, πανηγυρικά», μας λέει.
Συμμερίζεται την άποψη ότι ολοκληρώθηκε η ανασκαφή. «Ε, εδώ τελείωσε η ανασκαφή. Υπάρχει περίπτωση να συνεχιστεί; Τώρα αρχίζει η μελέτη, τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Τώρα πρέπει να κλείσουν τα φώτα της δημοσιότητας και να κλειδωθούν σε μια βιβλιοθήκη όσοι αναλαμβάνουν από εδώ και πέρα την επιστημονική έρευνα και να μελετήσουν το εύρημα».
«Ολοι μιλούν για τια αρχαιότητες. Εγώ αν έκανα το γιατρό θα … πέθαινε ο ασθενής μου»
Για την πιθανή ύπαρξη άλλων τάφων στον τύμβο Καστά – κάτι που θα δείξει η γεωφυσική διασκόπηση η οποία μόλις ξεκίνησε – ο κ. Τιβέριος μας λέει: «Δεν μπορώ να αποκλείσω ύπαρξη άλλων τάφων στον τύμβο Καστά αλλά το τόσο εντυπωσιακό και πρωτόγνωρο μνημείο δικαιολογεί έναν τέτοιο τύμβο. Θυμίζω τον αναλλειμματικό τοίχο μήκους 500 μέτρων και ύψος 3 μέτρων (για να συγκρατεί τα χώματα) που αυθαίρετα όσοι μιλούν για την ανασκαφή «βάφτισαν» περίβολο. Ο περίβολος πρέπει να έχει δυο όψεις, ο συγκεκριμένος τοίχος έχει μόνο μία. Αλλά αυτό είναι για τους ειδικούς. Εγώ αν κάνω το γιατρό θα … πεθάνει ο ασθενής μου και θα με πουν κομπογιαννίτη. Για τα αρχαία ευρήματα όλοι μιλάνε. Αλλά τι να κάνουμε; Αυτή είναι η εποχή μας!»
