Γράφει ο Γεράσιμος Ταυρωπός
Η νέα τρομοκρατική επίθεση στη Νίκαια έρχεται σε μια στιγμή πυκνών εξελίξεων και γεγονότων σε ολόκληρο τον κόσμο, που έχουν έναν κοινό παρονομαστή: ο κόσμος είναι περισσότερο ανασφαλής από ποτέ, με αποτέλεσμα η βία να τείνει να γίνει «κινούσα αρχή» των κοινωνιών.
Λίγες μέρες πριν, η Σύνοδος του ΝΑΤΟ εκπόνησε σχέδιο «περίσφιξης» της Ρωσίας, δίνοντας μια νέα ώθηση στο ψυχροπολεμικό κλίμα με τη Ρωσία.
Επίσης, λίγες μέρες πριν, στο Ντάλας των ΗΠΑ, αφροαμερικανός ελεύθερος σκοπευτής εκτέλεσε 5 αστυνομικούς και ήταν η «απάντηση» σε 512 δολοφονίες από την αστυνομία, στη συντριπτική τους πλειονότητα αφροαμερικανών, μόνο μέσα στο 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία της Washington Post.
Ο πόλεμος πλέον δεν διεξάγεται «αλλού», αλλά παντού! Και η μόνη απάντηση στη βία είναι η τακτική «θα ανταποδώσουμε τα χτυπήματα». Μόνο που τα χτυπήματα «ανταποδίδουν» όλες οι πλευρές, σε έναν αέναο και αδιέξοδο κύκλο βίας.
Τρία «μέτρα» υποσχέθηκε ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ σαν «απάντηση» στο νέο τρομοκρατικό χτύπημα:
Πρώτο, την παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στη Γαλλία κατά τρεις μήνες.
Δεύτερο, την παράταση της παραμονής των 10.000 στελεχών του γαλλικού στρατού στους δρόμους των γαλλικών πόλεων.
Τρίτο, τη συνέχιση των βομβαρδισμών ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος σε Συρία και Ιράκ – «θα συνεχίσουμε να πλήττουμε αυτούς που μας επιτέθηκαν στο έδαφός μας».
Μόνο που όλα αυτά δεν είναι καινούργια – ίσχυαν ήδη και δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, αντίθετα αποδείχτηκαν «ομοιοπαθητική της βίας»…
Το «απόθεμα» βίας στον κόσμο αυξάνεται θεαματικά και διαχέεται παντού. Και επειδή ζούμε στην Ευρώπη του διαφωτισμού, δεν δικαιούμαστε να ερμηνεύουμε το «φαινόμενο» με αναθέματα και κατάρες. Η Κριστίν Λαγκάρντ, σε πρόσφατη δήλωσή της, εξέφρασε το φόβο ότι μπορεί να πληγεί η ιδέα της διεθνούς συνεργασίας αν επικρατήσουν λογικές όπως αυτή που ενέπνευσε το Brexit.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ είναι φανερό ότι φοβάται ένα πολιτικό «ντόμινο» αναδίπλωσης σε ποικίλες μορφές προστατευτισμού – το Brexit ήταν ακριβώς ένας πολιτικός σπασμός προστατευτισμού, ένας δείκτης υψηλής ανασφάλειας των κοινωνιών απέναντι στις απειλές που συσσωρεύει ένας χαώδης κόσμος της διάχυτης βίας – όχι μόνο πολεμικής αλλά και οικονομικής. Και όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά τι ακολουθεί ύστερα από τον προστατευτισμό: η βίαιη διευθέτηση των διαφορών και ο πόλεμος.
Δεν πρόκειται λοιπόν μόνο γι’ αυτό που «έρχεται απ’ έξω» –τη τζιχαντική τρομοκρατία– αλλά και γι’ αυτό που «πηγάζει από μέσα»: την ανασφάλεια, την ανεργία, τη φτώχεια, το ρατσισμό, τη δημογραφική γήρανση, τη διάλυση του κοινωνικού κράτους. Την ανασφάλεια που γεννάει το φόβο του γενικευμένου «Άλλου».
Η βία στις κοινωνίες δεν είναι ατομικό παθολογικό χαρακτηριστικό, είναι κοινωνική παθολογία. Τα ίδια ισχύουν και για την ανθρωπότητα σαν σύνολο: ό,τι είναι «εξωτερικό» για τη Γαλλία (αφήστε που δεν είναι καν εξωτερικό, αλλά κατοικεί στα υποβαθμισμένα προάστια του Παρισιού και έχει ταυτότητα Γάλλου πολίτη), είναι εσωτερικό όσον αφορά τις παγκόσμιες σχέσεις. Και όπως θα έλεγε κάθε καλός ψυχίατρος που σέβεται το πτυχίο του, οι παθολογικές καταστάσεις γιατρεύονται μόνο με έναν τρόπο: με το ξερίζωμα των αιτίων που τις γεννούν.
Αντί να «ταΐζουν» το τέρας της βίας με «ανταποδοτικά» χτυπήματα, με περισσότερη βία, οι ταγοί αυτού του κόσμου πρέπει να πάνε στις ρίζες του προβλήματος: στις κοινωνικές αιτίες που αυξάνουν τρομακτικά το «απόθεμα» της βίας, στους «δαίμονες» που κυβερνούν την καθημερινότητα των ανθρώπων, στο κέντρο και την περιφέρεια του παγκόσμιου συστήματος, κάνοντάς την αβίωτη…
