Η σταθερά καλή πορεία του προϋπολογισμού για το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου με την καθαρή υπέρβαση εσόδων να φτάνει τα 1,8 δισ. ευρώ αλλά και οι διαδοχικές αυξήσεις στα τρόφιμα και γενικότερα στο κόστος ζωής φέρνουν πιο κοντά ένα νέο πακέτο στήριξης για τους οικονομικά ευάλωτους στο φινάλε του 2023.
Με βάση τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν από το ΓΛΚ, τα φορολογικά έσοδα καταγράφουν μια «μικτή» υπέρβαση 3,15 δισ. ευρώ. Αν από το ποσό αυτό αφαιρεθούν τα τέλη κυκλοφορίας του 2023 (470 εκατ. ευρώ), οι τελευταίες δόσεις φόρου εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ του 2022 (360 εκατ. ευρώ), οι οποίες αποπληρώθηκαν έως το τέλος Φεβρουαρίου, και η αύξηση στις επιστροφές φόρων ύψους 561 εκατ. ευρώ, καταλήγουμε στο ότι η καθαρή υπέρβαση των εσόδων φτάνει τα 1,76 δισ. ευρώ.
Στο σκέλος των δαπανών, η Ελλάδα έχει καταθέσει δύο συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς. Ο πρώτος, ύψους 700 εκατ. ευρώ, τον Ιούλιο για την κάλυψη προεκλογικών εξαγγελιών και ο δεύτερος τον Σεπτέμβριο, ύψους 600 εκατ. ευρώ, για την κάλυψη μέρους των ζημιών από την καταιγίδα «Daniel». Παρ’ όλα αυτά, το υπουργείο Οικονομικών αναθεώρησε επίσημα στο προσχέδιο του προϋπολογισμού τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,1% του ΑΕΠ, από 0,7% του ΑΕΠ, στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2023-2026 του περασμένου Απριλίου.
Συνεπώς, ο προϋπολογισμός θα καλύψει επιπλέον δαπάνες ύψους 850 εκατ. ευρώ (το καθαρό δημοσιονομικό κόστος του δεύτερου συμπληρωματικού προϋπολογισμού ήταν 150 εκατ. ευρώ) και θα έχει πρωτογενές πλεόνασμα αυξημένο σε απόλυτους αριθμούς κατά 890 εκατ. ευρώ.
Με την επιφύλαξη εξελίξεων λόγω της διεθνούς αβεβαιότητας μέχρι και το τέλος του χρόνου και του πακέτου στήριξης ύψους 400-500 εκατ. ευρώ που σχεδιάζει για το τέλος του χρόνου η κυβέρνηση, η υπέρβαση αυτή των 1,76 δισ. ευρώ μπορεί, μέσω της αναγωγής της στην οικονομική δραστηριότητα, να δώσει ανάπτυξη μεγαλύτερη έως και 0,5% του ΑΕΠ.
Το βάρος στο νέο πακέτο των μέτρων στήριξης θα πέσει στην άμβλυνση των συνεπειών της ακρίβειας περισσότερο για τους οικονομικά ευάλωτους. Τούτο, με την επιφύλαξη των εξελίξεων που θα έχουμε στη Μέση Ανατολή και των επιπτώσεων που θα υπάρχουν στις τιμές της ενέργειας. Μέχρι σήμερα η αβεβαιότητα έχει αυξήσει την τιμή πετρελαίου πάνω από τα 90 δολάρια το βαρέλι, από 80 δολάρια το τέλος Αυγούστου, και το φυσικό αέριο στα 50 ευρώ τη μεγαβατώρα, από 39 ευρώ έναν μήνα νωρίτερα.
Σε γενικές γραμμές, ετοιμάζονται μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί προσαρμοσμένα στις σημερινές συνθήκες. Συγκεκριμένα, στο τραπέζι βρίσκονται:
- Mια δεύτερη παράταση του γνωστού πια Market Pass, μέσω του οποίου επιδοτείται το 10% των μηνιαίων αγορών με οροφή τα 1.000 ευρώ και μέγιστη επιδότηση της τάξης των 100 ευρώ, με κάποιες αλλαγές που επιβάλλουν οι συνθήκες. Η δεύτερη παράταση, αν γίνει χωρίς την αλλαγή κριτηρίων, θα χρειαστεί άλλα περίπου 180 εκατ. ευρώ για να καλυφθεί η δαπάνη του. Ωστόσο, έμφαση θα δοθεί στο να καλυφθούν περισσότεροι οικονομικά ευάλωτοι. Δηλαδή, με πιο σφικτά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα επιδοτηθούν όσοι έχουν πραγματική ανάγκη. Το δε ποσό της επιδότησης θα είναι διπλάσιο, όπως ισχύει και για τη δεύτερη παράταση του μέτρου, για τις περιοχές οι οποίες επλήγησαν από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές.
- Μια νέα επιταγή ακρίβειας, δηλαδή η καταβολή ενός επιδόματος, το οποίο θα δοθεί στο τέλος του χρόνου, που είναι ενδεχόμενο να περιλαμβάνει μακροχρόνια ανέργους, χαμηλοσυνταξιούχους (με προσδιορισμό που θα αποφασιστεί αργότερα) και δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Το ύψος του επιδόματος, το οποίο στις προηγούμενες καταβολές έφτασε τα 250 ευρώ, αυτήν τη φορά θα καθοριστεί από το ποσό που θα αποφασιστεί να δοθεί για αυτό το πακέτο των μέτρων στήριξης. Το κόστος του συγκεκριμένου επιδόματος φτάνει τα 232 εκατ. ευρώ.
- Ενα έμμεσο μέτρο στήριξης, που θα είναι μια νέα εξάμηνη παράταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για την εστίαση, τον τουρισμό, τις μεταφορές, τα γυμναστήρια και τις σχολές χορού. Η κάλυψη αυτής της παράτασης θα κοστίσει 250 εκατ. ευρώ, που θα πρέπει πρώτα να αποτυπωθούν στα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού πριν διατεθούν για την παράταση του μέτρου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, αν τα δημοσιονομικά περιθώρια δεν είναι επαρκή, το μέτρο που θα θυσιαστεί θα είναι το Market Pass, καθώς από το ΥΠΕΘΟ παραδέχονται ότι αφ’ ης στιγμής δίνεται με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, ευεργετούνται από αυτό και πολίτες οι οποίοι σκόπιμα δηλώνουν κάθε χρόνο μειωμένα εισοδήματα.
Ο πρωθυπουργός έχει δώσει περιθώριο μέχρι και το τέλος του μήνα να βρεθούν και άλλα μικρά σε κόστος μέτρα που θα μπορούσαν να ανακουφίσουν οικονομικά ευάλωτο πληθωρισμό.
«Κουμπαράς» για επιδοτήσεις ρεύματος και φυσικές καταστροφές
Το απόθεμα που υπάρχει ή θα δημιουργηθεί δεν θα εξαντληθεί, αφού υπάρχει ενδεχόμενο να χρειαστούν χρήματα για επιδοτήσεις ρεύματος ή -ακόμη χειρότερα- για την αποκατάσταση ζημιών από νέες φυσικές καταστροφές.
Τούτο διότι το ΥΠΕΘΟ έχει μάθει πια να μην υποτιμά το επιπλέον κόστος για τον προϋπολογισμό που μπορεί να προκύψει από ακραία φυσικά φαινόμενα.
Αλλωστε, δεν έχουν περάσει πολλές μέρες από την κατάθεση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού των 600 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 450 εκατ. ευρώ θα καλυφθούν από τον προϋπολογισμό και άλλα 250 εκατ. ευρώ από κοινοτικά κονδύλια. Πηγές του ΥΠΕΘΟ τόνιζαν ότι θα πρέπει να υπάρχει πρόνοια και για τους υπόλοιπους 3,5 μήνες του χρόνου, με δεδομένο ότι μέχρι στιγμής η Ελλάδα έχει πληγεί από πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα, για τα οποία κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τις καταστροφές που προκάλεσαν.
