Δεν δέχομαι εκ προοιμίου πως οι ταινίες με κλισέ που εξελίσσουν τη θεματική τους πάνω στη φόρμα των εμπορικών ρομαντικών φαρσοκωμωδιών του ‘80 είναι εξ’ ορισμού πρόχειρες, ανούσιες ή κακές. Η φρεσκάδα και το «άφοβο» που έφεραν, συνεχίζουν να τους δίνουν την τόλμη της νεότητας λιπασμένης με το ακαλλιέργητο και το χοντροκομμένο, συστατικά που ξεχειλίζουν -υπό το κατάλληλο φίλτρο- μόνο έμπνευση, τόλμη και δημιουργία. Όντως αυτές οι ταινίες απολαμβάνουν το ακραίο μετεφηβικο τους χιούμορ με βασιλική έπαρση και το επιδεικνύουν αδιάντροπα στο συντηρητικό κοινό ως σκήπτρο της επαναστάσεως, αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν τις κάνει προκαταβολικά ευτελείς ή ταινίες δεύτερης ποιότητας και ευκαιρίας.
Στην πρώτη εποχή αυτού του αιώνα που ξεχειλίζει από πηγαίο συντηρητισμό, cancel culture και ανούσια πολιτική ορθότητα, μια ταινία σαν τα «Μαθήματα Αποπλάνησης» μεταμορφώνονται σε δροσερό αεράκι στο πρόσωπο ενός σέρφερ που μόλις καβάλησε ηρωικά ένα τεράστιο κύμα στην παραλία μπροστά από το πατρικό του σπίτι που προσπαθεί να το γλιτώσει από τα σαγόνια της εφορίας. Όχι, δεν κάνω τόσες ευφάνταστες ή εκτός concept παρομοιώσεις, χρησιμοποιώ τα στοιχεία της ταινίας για να οραματιστώ κάτι περισσότερο από το πρώτο επίπεδο της.
-Γιατί θέλετε να υιοθετήσετε σκυλάκι;
-Επειδή δεν μπορώ να γεννήσω τα δικά μου σκυλάκια.
(διάλογος από την ταινία “Μαθήματα Αποπλάνησης”)
Ένα πλουσιόπαιδο που φοβάται τον κόσμο και κρύβεται πίσω από εκούσιες αλτρουιστικές πράξεις (εθελοντική εργασία σε shelter σκύλων), ώρες διαδικτυακών βίαιων βιντεο-παιχνιδιών και την οθόνη ενός κινητού (όχι ως μέσο επικοινωνίας αλλά ως τοτέμ για αποφυγή επικοινωνίας), θα γίνει το αφεντικό μιας άγνωστης κοπέλας 32 ετών. Εκείνος βέβαια δεν το γνωρίζει καθώς οι γονείς του, θεωρώντας πως θα τον απογαλακτίσουν, προτείνουν μια ανταλλακτική υπηρεσία στην κοπέλα.
Με ευρηματικό τρόπο η ταινία παρουσιάζει τις σκληρές -κυρίως ηθικές- υποχωρήσεις που κάνει η εκπρόσωπος της γενιάς των ‘90s για να διατηρήσει τα κεκτημένα της προηγούμενης γενιάς, που αντικρούουν τα σημερινά της θέλω. Παράλληλα ξεγυμνώνει τη γενιά των ‘00s που ζουν και παράγουν μοναξιά σε μια τιμωρητική γονεϊκή υπερπροστατευτικότητα.
Εκτός από αυτό το επιτυχημένο, δομημένο, σκελετικό σχεδιάγραμμα που μόλις παρουσιάσαμε, τα «Μαθήματα Αποπλάνησης», καταφέρνουν να υπερασπιστούν -κομψά και άκομψα- την πάλη των γενιών, με διαβρωτικό -όχι πάντα πρωτότυπο- χιούμορ και σκηνές που τιμούν το φόρο τιμής στη χοντροκοπιά -που λυπάμαι που θα το πω- μας έχει λείψει.
Η σκηνή στην παραλία είναι ξεκαρδιστική. Αντίστοιχα το κλείσιμο του ματιού με την επανεκτέλεση -και νοηματική επανανοηματοδότηση- του τραγουδιού των Daryl Hall & John Oates «Maneatter» στο κοινό που μεγάλωσε με ταινίες του John Hughes, είναι άξιο επιβράβευσης. Ανάμεσα στα θέματα που διανθίζουν την υπόθεση, και το Bullying, αναγνωσμένο αντίστροφα. Η ταινία γίνεται ένα αγκάλιασμα στους ανθρώπους που πληγώνουν γιατί πληγώθηκαν.
Και αν κάτι πρέπει να κρατήσει η μεγαλύτερη γενιά από αυτή τη μελοδραματική, γεμάτη φρέσκιες ιδέες, ταινία είναι πως πρέπει να ωριμάσουμε, να αποδεχτούμε ότι αφήνουμε εκκρεμότητες πίσω μας και να φύγουμε από αυτό που ορίζουμε «σπίτι μας».
