Γράφει ο Ζαχαρίας Λουδάρος
Τίποτα πιο γλυκό από μια σοκολάτα. Κι αυτό ισχύει για μικρούς και μεγάλους. Όμως όπου υπάρχει φως, υπάρχει και σκιά. Και η σοκολάτα έχει μια πολύ σκοτεινή πλευρά που μένει αόρατη, γιατί εμείς οι ίδιοι αρνούμαστε να τη δούμε, καθώς μας φέρνει σε ευθεία αντίθεση με ό,τι θέλουμε να πιστεύουμε πως είμαστε: Άνθρωποι.
Προχθές το βράδυ είχαμε μαζευτεί μερικοί γείτονες για να γιορτάσουμε τα γενέθλια μιας φίλης. Αφού είπαμε ευχές και τα συνήθη που λέγονται σε αυτές τις περιπτώσεις, κόψαμε μια σοκολατόπιτα αντί τούρτας, η εορτάζουσα έσβησε το κεράκι της, το κομμάτι που φάγαμε όλοι το θεωρήσαμε «μικρό» για την απόλαυση που μας άφηνε στο στόμα αλλά για λόγους «πολιτικής ορθότητας» δεν το παραδεχθήκαμε και μετά από λίγο αρχίσαμε να «αποσυρόμαστε» σιγά σιγά ο καθένας μας στο δικό του «κόσμο», παίζοντας με το κινητό του.
«Καλά, ρε, δε ντρέπεσετε; Μεγάλοι άνθρωποι και κάνετε σα 17χρονα;» άστραψε και βρόντηξε η εορτάζουσα, απευθυνόμενη στην ομήγυρη, με ηλικιακή γκάμα από 35 μέχρι 55. Βάλαμε τα γέλια και συμφωνήσαμε να κάνουμε κάτι «μαζί». Απορρίφθηκαν μετ’ επαίνων το να παίξουμε «παντομίμα» και μια σειρά από επιτραπέζια παιχνίδια και προκειμένου να «εισπνεύσουμε» κάτι από τον άγριο αέρα της εφηβείας που νοσταλγούσαμε όλοι, είπαμε να παίξουμε «αλήθεια ή θάρρος». Το ξεκινήσαμε μεν, αλλά σχετικά σύντομα το εγκαταλείψαμε κι αυτό, γιατί σίγουρα δεν ήταν κανένας μας πλέον 17. Οπότε η επιλογή που απέμεινε ήταν να ανοίξουμε την τηλεόραση. Είχε τον τελικό του “the voice”, όπως είπε η πιο ενημερωμένη επί της ελληνικής show biz στην παρέα.
Άλλο ένα βράδυ με Καπουτζίδη; Η παρέα διχάστηκε. Ειρωνείες, δηκτικά σχόλια, «καρφιά», άρχισαν να δημιουργούν μια εξαιρετικά ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Παρέμενα αμέτοχος στη διένεξη κρίνοντας πως είναι από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες βρίσκει εφαρμογή το «στα κλαδιά της σιωπής, κρέμονται οι καρποί της γαλήνης». Όλα όμως έχουν ένα όριο. Μετά από αυτό «τα παίρνεις». Και τότε πάτησα το κουμπί!
Άλλαξα κανάλι. Πάτησα το 3 που είναι αγαπημένος μου αριθμός και βγήκε παραδόξως «ΕΤ1» και όχι ΕΤ3 ή «Βουλή» που θα ήταν αναμενόμενο με βάση τη συνήθη «αποθήκευση» των καναλιών.
Οι διαπληκτισμοί ακόμα συνεχίζονταν για το “the voice”, για τα «σκουπίδια της τηλεόρασης», για την «πλαστική διασκέδαση», για την «κατάθλιψη», για την «απώλεια νοήματος στο σύγχρονο δυτικό κόσμο», για… για… για…, το είχαν φτάσει μέχρι και την κλιμακτήριο!
Όμως σταδιακά οι τόνοι άρχισαν να πέφτουν. Τα μάτια προσανατολίζονταν όλο και περισσότερο στις εικόνες του ντοκιμαντέρ που μεταδιδόταν εκείνη την ώρα. Στην επικοινωνία πάντα κερδίζει ό,τι έχει «αίμα, κέρμα, σπέρμα». Εν προκειμένω, το ντοκιμαντέρ είχε τουλάχιστον δύο από τα τρία θεμελιακά συστατικά κάθε επικοινωνιακής επιτυχίας. Μας κέρδισε όλους, ακόμη και την «ξανθιά» κυρία που μόλις είδε τις πρώτες εικόνες και πριν συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έβλεπε, αναφώνησε περιχαρής: “Καλέ, δεν είναι γλύκα το μαυράκι…”.
«Η σκοτεινή όψη της σοκολάτας». Και μόνο ο τίτλος τα λέει όλα. Αξίζει να αφιερώσετε τα 46 λεπτά που απαιτούνται για να δείτε αυτό το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ, δυστυχώς χωρίς ελληνικούς υπότιτλους στο youtube, κι ελπίζω η ΕΤ1 να προγραμματίσει την επανάληψή του.
Ο βραβευμένος Δανός δημοσιογράφος Μίκι Μιστράτι ερεύνησε το εμπόριο παιδιών και την παράνομη παιδική εργασία στη βιομηχανία της σοκολάτας. Στο Μάλι και στη γειτονική Ακτή του Ελεφαντοστού κατάφερε να κάνει γυρίσματα στα κρυφά και να αποτυπώσει συγκλονιστικές εικόνες στο φακό, καθώς ακόμα και επτάχρονα παιδιά δουλεύουν σε σκληρή και επικίνδυνη δουλειά στις φυτείες, κόβουν το κακάο και κουβαλούν βαριά φορτία. Οι συνεντεύξεις με παιδιά που τα ελευθέρωσαν, με ακτιβιστές, δουλεμπόρους, κυβερνητικούς παράγοντες και αστυνομικούς, αποκαλύπτουν μια πολύ πιο σκοτεινή όψη της σοκολάτας απ’ αυτήν που μας παρουσιάζουν οι σοκολατοβιομηχανίες.
Μεγάλος πρωταγωνιστής σε αυτό το απάνθρωπο «θρίλερ» είναι ο πολυεθνικός κολοσσός με έδρα την Ελβετία, η Nestle. Τόσο αυτή όσο και άλλες γνωστές πολυεθνικές υπέγραψαν το 2001 το Πρωτόκολλο του Κακάο με τη δέσμευση να εξαλειφθεί πλήρως η παιδική εργασία στο κακάο έως το 2008. Στο ντοκιμαντέρ, παραγωγής του 2010, βλέπουμε παιδιά θύματα δουλεμπορίου να εξακολουθούν να δουλεύουν στην παραγωγή του κακάο.
Η Nestle μετά τις αποκαλύψεις αυτές έκανε την «ανήξερη» για το τι συμβαίνει στις τοπικές κοινότητες και ανέλαβε να εκπονήσει πρόγραμμα καταπολέμησης της παιδικής εργασίας. Παρά ταύτα οι εκπλειστηριασμοί στις «αγορές παιδιών» συνεχίζονται. Ψάχνοντάς το λίγο βρήκα πως πριν ένα χρόνο (Ιανουάριος 2016) το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ απέρριψε την έφεση της Nestle και δύο άλλων εταιρειών. Οι ενάγοντες, όλοι τους με καταγωγή το Μάλι, υποστηρίζουν ότι οι εταιρείες υποβοήθησαν και υποκίνησαν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις φυτείες κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού.
Οι εταιρείες φέρονται να γνώριζαν ότι στις φυτείες εργάζονταν παιδιά-σκλάβοι, ωστόσο συνέχισαν να παρέχουν οικονομική και τεχνική υποστήριξη στους τοπικούς παραγωγούς ώστε να μειωθεί κι άλλο η τιμή του προϊόντος.
Σύμφωνα με έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Εργασίας, τον Ιούλιο του 2015 περισσότερα από 2,12 εκατ. παιδιά εργάζονταν στην παραγωγή κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα, παρουσιάζοντας ραγδαία αύξηση 1 εκατ. παιδιών σε σχέση με το 2014. Το 2013 το μέσο αγρόκτημα παραγωγής κακάο εκμεταλλευόταν έξι παιδιά, καθένα εκ των οποίων αμειβόταν με 40 λεπτά την ημέρα!
Κάθε φορά που τρώμε σοκολάτες της NESTLE, επωφελούμαστε από την παιδική εργασία. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια κι ας κάνει η εταιρεία όσες δράσεις «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» τάχα μου, για να μας πει πως «νοιάζεται» για τα παιδιά.
Το ζήτημα λοιπόν είναι η συνειδητοποίηση της ατομικής ευθύνης του καθενός μας. Το να μη σηκώσουμε αδιάφορα τους ώμους. Το να μη πούμε «δε βαριέσαι». Το να «ξεκολλήσουμε» από τις βολικές μας συνήθειες και να μην πετάμε μέσα στο καρότσι του σούπερ μάρκετ, χωρίς δεύτερη σκέψη, προϊόντα πολυεθνικών εταιρειών που καταγγέλλονται για απάνθρωπες πρακτικές ανά τον κόσμο. Αν δεν σέβονται τη ζωή, είναι επικίνδυνες με όλους τους τρόπους.
Το να βγούμε από τη ζώνη του «αυτοματισμού» και να μπούμε στη ζώνη της «συνειδητότητας» για το τι κάνουμε, τι επιλέγουμε, τι αποφασίζουμε, είναι η μόνη στάση που μπορούμε να έχουμε αν θέλουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Ο τρόπος της σκέψης μας αντανακλάται στον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε και το αντίστροφο.
Με απλά λόγια, εάν θέλουμε έναν κόσμο ελευθερίας και δικαιοσύνης για τους εαυτούς μας και τα παιδιά μας, θα πρέπει να σκεφτόμαστε και να πράττουμε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας με πλήρη δέσμευση στις αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Έχοντας πλήρη συνείδηση της ευθύνης μας πως όσο αποκλίνουμε από αυτή τη πλήρη δέσμευση, τόσο ο κόσμος μέσα στον οποίο ζούμε θα ρέπει προς την πλευρά του φόβου και της αδικίας.
Όλα εδώ πληρώνονται και πλέον το γνωρίζουμε όλοι.
ΥΓ: Από προχθές το βράδυ αντιμετωπίζω τις γνωστές «υπογλυκαιμικές κρίσεις» με ωραιότατο ελληνικό ταχίνι αναμεμειγμένο με εξίσου ωραιότατο ελληνικό μέλι.
