Γράφει ο Δημήτρης Κατσαρός
Η πάλη μεταξύ εθνικιστών και αντιεθνικιστών στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος περνάει σε άλλες διαστάσεις μετά το θερμό επεισόδιο μεταξύ Μητροπολίτου Καλαβρύτων, Αμβρόσιου και Αλεξανδρουπόλεως, Άνθιμου.
Όλα ξεκίνησαν μετά την τοποθέτηση του Μητροπολίτη Αδριανουπόλεως Αμφιλοχίου στο γραφείο των Αθηνών. Ο μητροπολίτης Καλαβρύτων συνέταξε επιστολή – κόλαφο προς τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον οποίο κατηγορεί ότι παρενέβη στα εσωτερικά της Εκκλησίας της Ελλάδος πιέζοντας να εκλεγεί στο θρόνο της Μητρόπολης Αδριανουπόλεως ο «δικός του υποψήφιος». Μεταξύ άλλων χαρακτήρισε τις πράξεις του Πατριάρχη αναξιοπρεπείς, ενώ σημείωσε πως «απέστειλε τα «τσιράκια» Του εδώ και εκεί στον Ελλαδικό χώρο, προκειμένου να μεταφέρουν την επιθυμία Του στους εκλέκτορες Αρχιερείς και να τους πιέσουν προεκλογικά, ώστε να ψηφίσουν τον δικό Του εκλεκτό!». Επίσης αναρωτιέται στη σχετική επιστολή αν ο Πατριάρχης «Εζήλωσε άραγε το «Πρωτείο του Πάπα», για το οποίο πολύς λόγος γίνεται τώρα τελευταία στον εκκλησιαστικό χώρο».
Φυσικά δεν έχει αποδείξεις για τα παραπάνω αφού άλλωστε αναφέρεται σε κρυφές πράξεις, καταγγέλλοντας τον Βαρθολομαίο ότι πίεσε προσωπικά μέχρι και τον Αρχιεπίσκοπο.
Η συνέχεια στη χθεσινή πρώτη συνεδρίαση της Ιεραρχίας ήταν δραματική με τη θυελλώδη αντίδραση του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως, Ανθίμου. Ο Αλεξανδρουπόλεως χαρακτήρισε το περιεχόμενο της επιστολής του Αμβρόσιου «επαίσχυντο» και σημείωσε ότι «ρίχνει βαριά τη σκιά του στην σημερινή συνεδρίαση». Κατηγόρησε τον Αμβρόσιο ανοιχτά για «παραλήρημα κακότητος» και τόνισε ότι προκαλεί «διχασμό στην Ορθοδοξία και στην Ιεραρχία μας» ενώ δε δίστασε να πει ότι «βλέπει φαντάσματα». Η παρέμβαση του Ανθίμου ολοκληρώθηκε με αίτημά του να μην συζητηθεί στη συνεδρίαση καθόλου η επιστολή αφού όπως δήλωσε «η συζήτηση ενός τέτοιου κατάπτυστου κείμενου θα αποτελεί μομφή για την ιστορία της Ιεραρχίας μας».
Ο Καλαβρύτων Αμβρόσιος δεν άφησε αναπάντητη την παρέμβαση αφού κατηγόρησε τον Άνθιμο ότι εκείνος έχει «βάλει διχασμό στην Εκκλησία και την πατρίδα μας» ενώ οι απόψεις του είναι πιο ακραίες και από του Τουρκικού Προξενείου. Τον παρακίνησε δε να πάει στην Τουρκία «αν δεν αισθάνεται Έλληνας».
Η ιστορία της ανάπτυξης του Εθνικισμού στην σύγχρονη ορθόδοξη εκκλησία είναι μεγάλη και ξεπερνά τα όρια αυτού του άρθρου. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τη δημιουργία αυτοκέφαλων ορθόδοξων εκκλησιών από το Πατριαρχείο, ως επί τω πλείστον κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα αναπτύχθηκε έντονος εκκλησιαστικός εθνικισμός (δεν πρέπει να τον συγχέουμε με τον πολιτικό εθνικισμό, παρά το ότι το κάνουν συχνά οι Ιεράρχες). Αυτό ήταν αναμφίβολα συνέπεια της έκρηξης των εθνικιστικών κινημάτων στην Ευρώπη και ιδιαιτέρως τα Βαλκάνια με αποτέλεσμα λαοί που ήταν ομόδοξοι να αποκτούν αυτοκέφαλες εκκλησίες στα πλαίσια εθνικών διαφορών μεταξύ των κρατών τους. Ακόμη και σήμερα η κουλτούρα και παράδοση του εθνικισμού των ορθοδόξων εκκλησιών συνδέεται στενά με την αντίληψη της Εθνικής Εκκλησίας και της στενής της σχέσης με την κρατική εξουσία. Αυτό αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες ασθένειες της ορθόδοξης εκκλησίας κατά πολλούς, συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντος. Και φυσικά είναι βασισμένη στο θεσμό του αυτοκέφαλου που αναπτύχθηκε στα πλαίσια της ελευθεριότητας με την οποία το Οικουμενικό Πατριαρχείο αντιμετώπιζε τους διαφορετικούς ορθόδοξους λαούς. Άλλωστε ο αναγνώστης θα συνέδεσε ήδη τα λεγόμενα του Αμβρόσιου με τις παλαιότερες φιλικές του εξάρσεις προς το κόμμα της Χρυσής Αυγής.
Αντλήθηκαν πληροφορίες από romfea.gr