Γράφει ο Ceteris Paribus
Συχνά οι πιο ουσιαστικές ειδήσεις δεν βρίσκονται στα πρώτα θέματα και στα πρωτοσέλιδα αλλά στις μέσα σελίδες. Από αυτή την άποψη, η πιο «ζουμερή» πολιτική είδηση των ημερών προκύπτει από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για τον Οκτώβριο, από τα οποία προκύπτει ότι η εφορία πραγματοποίησε κατά τον εν λόγω μήνα 1.000 κατασχέσεις την ημέρα.
Όσοι έχουν τυφλή εμπιστοσύνη στην «τέχνη» της επικοινωνίας, κι όσοι θεωρούν ότι η διεκπεραίωση της παραδοσιακής πολιτικής προπαγάνδας με τα high tech «όπλα» της επικοινωνίας του 21ου αιώνα μετατρέπουν την πολιτική σε παιχνίδι πυροτεχνημάτων, μπορούν να αυταπατώνται ότι οι πραγματικοί όροι της ζωής των ανθρώπων δεν παράγουν ουσιαστικά πολιτικά αποτελέσματα. Ότι η πολιτική έχει αντικατασταθεί από την επικοινωνιακή στρατηγική εξειδικευμένων προς τούτο «επιτελείων». Ωστόσο, οι διαψεύσεις έρχονται σωρηδόν και είναι σκληρές. Ο λόγος είναι απλός: παρά το υπερτροφικό εποικοδόμημα της επικοινωνιακής προπαγάνδας, η πολιτική παραμένει υπόθεση της «βάσης», δηλαδή των όρων και συνθηκών ζωής των ανθρώπων. Οι άνθρωποι συνήθως ή στην πλειονότητά τους έχουν στρεβλή συνείδηση των αιτίων που ευθύνονται για τα βάσανα της ζωής τους, αλλά κανένα επικοινωνιακό κόλπο δεν μπορεί να τους ξεγελάσει και να τους κάνει να πιστέψουν ότι η ζωή τους είναι διαφορετική απ’ αυτή που βιώνουν.
Μαζικές κατασχέσεις – πλειστηριασμοί και οι πολιτικές τους συνέπειες
Τι μας λένε λοιπόν τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για τον Οκτώβριο; Ότι τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης για χρέη προς την Εφορία επεκτείνονται μήνα με το μήνα σε όλο και μεγαλύτερο αριθμό φορολογουμένων. Ο συνολικός αριθμός των φορολογουμένων με ανεξόφλητες οφειλές προς το Δημόσιο ανήλθε τον Οκτώβριο σε 4,17 εκατομμύρια. Πρόκειται για κωδικούς της εφορίας, πίσω από τους οποίους «κρύβονται» πολύ περισσότεροι άνθρωποι, μέλη οικογενειών των υπόχρεων – κατά τη στερεότυπη έκφραση, «εξαρτώμενα μέλη». Από αυτούς, 1.014.295 υπόχρεοι υπέστησαν μέτρα αναγκαστικής είσπραξης των οφειλών τους, δηλαδή κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών και κατασχέσεις εις χείρας τρίτων, παρουσιάζοντας αύξηση 22.903 ατόμων σε σχέση με το Σεπτέμβριο.
Επιπλέον 1,7 εκατ. οφειλέτες απειλούνται με κατασχέσεις τους επόμενους μήνες. Ξανά σε αυτούς πρέπει να υπολογίσουμε έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό εξαρτώμενων μελών».
Ιδού ποια είναι η πραγματικότητα που αποκαλύπτουν τα στοιχεία: η μεγάλη πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας στενάζει από τις οφειλές προς την εφορία, ενώ μια ισχυρή μειονότητα (που με πρόχειρους υπολογισμούς ξεπερνάει το 30% και επεκτείνεται γοργά) υποφέρει από μέτρα κατάσχεσης. Το βάθος του προβλήματος αποκαλύπτει ένα ακόμη στοιχείο: παρά τον απτό «εκβιασμό» της κατάσχεσης, νέοι οφειλέτες συσσωρεύονται. Τον Οκτώβριο, οι νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές αυξήθηκαν σε σχέση με το Σεπτέμβριο κατά 1,2 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκαν σε 10,4 δισ. ευρώ (από 9,2 δισ. ευρώ). Που σημαίνει ότι, με όλους τους εκβιασμούς του κόσμου, για όλο και περισσότερους οφειλέτες ισχύει πλέον το ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος…
Ωστόσο, όπως γνωρίζουμε, τα βάσανα των φορολογουμένων δεν τελειώνουν εδώ. Εκτός από την εφορία, καραδοκούν οι τράπεζες, η ΔΕΗ, άλλοι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Οι πλειστηριασμοί ακινήτων από εκατοντάδες θα γίνουν δεκάδες χιλιάδες τους επόμενους μήνες, καθώς η ηλεκτρονική τους διεξαγωγή «απελευθερώνει» το ρυθμό πραγματοποίησής τους.
Τα συμφωνημένα με τους δανειστές πρωτογενή πλεονάσματα θα ήταν απραγματοποίητα χωρίς αυτού του τύπου τα μέτρα. Το υπερ-πλεόνασμα του 2017 οφείλεται σε ποσοστό πάνω από 50% στην είσπραξη άνω των 4 δισ. ευρώ από ληξιπρόθεσμα χρέη των προηγούμενων ετών, των οποίων η είσπραξη οφείλεται εν πολλοίς στα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. Χωρίς αυτά, το συμφωνημένο με τους δανειστές πλαίσιο θα κατέρρεε αυτοστιγμεί.
Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, το κυβερνητικό επιχείρημα ότι οι πλειστηριασμοί αφορούν μόνο ξεπεσμένους πλούσιους, στρατηγικούς κακοπληρωτές από την τάξη των κατεχόντων ή λαμόγια που απέκτησαν περιουσιακά στοιχεία με δανεικά και αγύριστα καταρρέει: όλα αυτά ασφαλώς υπάρχουν, αλλά η υπερ-απόδοση των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης είναι αδύνατη αν εισπραχθούν (ή αν εισπραχθούν μόνο) «πολλά από καθέναν από τους λίγους»: όπως και μέχρι τώρα, πρέπει να εισπραχτούν κατά κύριο λόγο «λίγα από καθέναν από τους πολλούς»…
Σε αυτό το «αναντικατάστατο» του ρόλου τους στηρίζεται τόσο η επιμονή των δανειστών στην επέκταση των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης και των πλειστηριασμών όσο και η κυβερνητική «υποταγή» σε αυτό. Διότι η αλήθεια που η κυβέρνηση δεν θέλει να συζητηθεί, είναι πως το «σόου» με το υπερ-πλεόνασμα και το «κοινωνικό μέρισμα» δεν θα υπήρχαν χωρίς τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης!
Η γενίκευσή τους το επόμενο διάστημα, βάσει των συμφωνηθέντων για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, η ταύτιση του κράτους και της κυβέρνησης με τον «ανώνυμο» εκβιαστή του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού θα δημιουργήσουν μια νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ… εν καμίνω
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο κόμμα ΣΥΡΙΖΑ «άρχισαν τα όργανα». Η διήμερη οιονεί συνδιάσκεψη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης των «53 plus» το περασμένο Σαββατοκύριακο δεν συνιστά κάποια ανάταση της «αριστερής συνείδησης» του κόμματος, αλλά σπασμό αγωνίας της κομματικής νομενκλατούρας για το μέλλον του κόμματος, επομένως και της ίδιας.
Από πού πηγάζει αυτή η αγωνία; Κατά ένα σημαντικό μέρος της από τα κοινωνικά και πολιτικά αποτελέσματα της υπερ-φορολόγησης και ιδιαίτερα της γενίκευσης των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης. Για τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών, ο «ανώνυμος εκβιαστής» θα τείνει όλο και περισσότερο, όλο και πιο μαζικά, να ταυτίζεται όχι μόνο με το «κράτος» γενικά αλλά με την κυβέρνηση ειδικά. Όταν θα «πάρει η μπάλα» μαζικά την πρώτη κατοικία, όταν θα μπει στο χορό των πλειστηριασμών η ίδια η εφορία, όταν θα ακολουθήσουν φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όταν στα κανάλια θα προβάλλονται σαν τρέιλερ των βραδινών δελτίων ειδήσεων εικόνες από ολοφυρόμενους ιδιοκτήτες να εκδιώκονται από την εκπλειστηριασθείσα κατοικία τους από τα ΜΑΤ, τότε τα πράγματα θα γίνουν πολύ άσχημα για την κυβέρνηση και το κυβερνών κόμμα…
Αλλά βέβαια δεν υπάρχουν μόνο οι φόροι, οι κατασχέσεις και οι πλειστηριασμοί. Η πιο hot πολιτική απειλή που φαίνεται στον ορίζοντα για την κυβέρνηση και το κυβερνών κόμμα είναι η επίσπευση των συμφωνηθέντων νέων δημοσιονομικών μέτρων για το αφορολόγητο και τις συντάξεις. Το μέτρο για τις νέες-δραστικές μειώσεις στις συντάξεις προβλέπεται ότι θα ισχύει από 1/1/2019, το δε μέτρο για τη δραστική μείωση του αφορολόγητου προβλέπεται ότι θα ισχύσει από 1/1/2020. Στους κόλπους των δανειστών ήδη διαμορφώνονται εκτιμήσεις-προτάσεις για ανάγκη επίσπευσης της εφαρμογής του μέτρου για το αφορολόγητο από 1/1/2019, ενώ το ΔΝΤ «μουρμουράει» για την ανάγκη νέων δημοσιονομικών μέτρων (για τις συντάξεις) ήδη από το 2018. Η μείωση του αφορολόγητου σε λιγότερο από 6.000 ευρώ θα γενικεύσει το «φορολογικό εφιάλτη» στα όρια της έκρηξης και της μαζικής κοινωνικής ανυπακοής. Όσο για τυχόν επίσπευση των μέτρων για τις συντάξεις από το 2018, θα ήταν ίσως αρκετό από μόνο του για να ρίξει την κυβέρνηση.
Το βασικό σενάριο κινδύνου είναι η επίσπευση του νέου αφορολόγητου από το 2019. Από τι θα εξαρτηθεί αυτό; Από την πορεία των δημόσιων εσόδων και του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2018. Και τα δύο αυτά, εξαρτώνται απόλυτα από τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας: μικρότερες προβλέψεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης το 2018, συνεπάγονται άμεσα δυσμενέστερες προβλέψεις για τα δημόσια έσοδα και το πρωτογενές πλεόνασμα. Ήδη οι ρυθμοί ανάπτυξης για το 2017 έχουν αναθεωρηθεί επί το δυσμενέστερο στα επίπεδα του 1,5%. Αναμένεται η έκταση της σχεδόν βέβαιης αναθεώρησης για το 2018, ώστε να εκτιμηθεί η επίπτωσή της σε δημόσια έσοδα και πρωτογενές πλεόνασμα.
Πότε θα γνωρίζουμε για όλα αυτά; Στα τέλη Απριλίου-αρχές Μαΐου, ύστερα από την ανακοίνωση των ελληνικών δημοσιονομικών στοιχείων για το 2017 και των εαρινών εκτιμήσεων της Κομισιόν για τις οικονομικές προοπτικές του 2018. Καθόλου τυχαία, ο χρόνος των τελικών διαπραγματεύσεων για το συνολικό «πακέτο» της «καθαρής εξόδου» τοποθετείται τον επόμενο Μάιο – Ιούνιο.
Όπως και να έχει, φτάνουμε σε μια «τελική ευθεία» που συνδέεται αναπόφευκτα και με πολιτικές εξελίξεις. Θα έχουμε το χρόνο να ξαναγράψουμε γι’ αυτό, αλλά το σίγουρο είναι πως η κυβέρνηση, για να «μπει με το δεξί» στις διαπραγματεύσεις του Μαΐου – Ιουνίου, είναι υποχρεωμένη να ασκήσει με ζήλο που δεν θα επιθυμούσε τον «εκβιασμό» της κατάσχεσης και του πλειστηριασμού σε μεγάλη κλίμακα τους επόμενους μήνες. Δεν είναι μόνο απαίτηση των δανειστών, αλλά και η μόνη της ελπίδα να παρουσιάσει μέχρι τον Απρίλιο μια θετική δυναμική στα δημόσια έσοδα. Για να γλιτώσει τα χειρότερα, δημιουργεί τους όρους ώστε οι πλειστηριασμοί και οι κατασχέσεις να γίνουν «θρυαλλίδα» των πολιτικών εξελίξεων…
