Σοβαρά ερωτήματα εξακολουθεί να προκαλεί το αν και κατά πόσο με την απόφαση 21 / ΕΞ / 2015 της επιτροπής έγκρισης τραπεζικών συναλλαγών, του γενικού λογιστηρίου του κράτους με ημερομηνία 30/06/2015, επετράπη σε συγκεκριμένους ανθρώπους να παρακάμψουν τους περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων και να στείλουν χρήματα στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με το techiechan.com που ανέδειξε το θέμα η απόφαση αυτή έχει τρία σκέλη. «Από τα 3 το δεύτερο είναι εντελώς φωτογραφικό και αφορά πιθανότατα ελάχιστους ή και έναν. Το πρώτο και το τρίτο όμως ήταν ένα τεράστιο παράθυρο ευκαιρίας, να στείλεις χρήματα στο εξωτερικό, μέσα στις μέρες του περιορισμού της κίνησης κεφαλαίων, φτάνει να ήξερες την απόφαση. Ακούγονται αλαμπουρνέζικα αλλά σας υπόσχομαι ότι σε λίγο θα καταλάβετε τι σημαίνουν. Ας ξεκινήσουμε από το 3 που είναι ο πιο απλός των μηχανισμών.
Οι λογαριασμοί nostro-vostro, είναι στην ουσία τραπεζικοί λογαριασμοί που κρατάνε οι τράπεζες σε άλλες τράπεζες. Πχ η εθνική έχει έναν λογαριασμό στη eurobank στο όνομα της εθνικής τράπεζας.
Παλιά λοιπόν -πριν το σύστημα ΔΙΑΣ- αν ήθελες να μεταφέρεις χρήματα από την eurobank στην εθνική, έπρεπε να κάνεις ανάληψη από τη μία τράπεζα, να πάρεις μια τραπεζική επιταγή και να τα καταθέσεις στην άλλη. Αυτός ήταν ο επίσημος τρόπος.
Υπήρχε όμως κι ένας ανεπίσημος. Αυτός ήταν οι λογαριασμοί nostro-vostro. Αν ήξερες τον λογαριασμό που διατηρούσε η εθνική τράπεζα στη eurobank, τότε έκανες μια μεταφορά χρημάτων από το προσωπικό σου λογαριασμό στη eurobank στο λογαριασμό της εθνικής τράπεζας (πάλι στη eurobank). Έπαιρνες την απόδειξη της κατάθεσης και πήγαινες στη εθνική τράπεζα και τους έλεγες σας έβαλα 100.000 ευρώ στο λογαριασμό σας στην eurobank, πιστώστε μου τώρα τον λογαριασμό μου στη εθνική με το αντίστοιχο ποσό.
Αυτός ο τρόπος ήταν πολύ πιο γρήγορος και δεν είχε τα λεγόμενα valeur με λίγα λόγια δεν χρειαζόταν μερικές μέρες για να γίνει η μεταφορά.
Όμως τέτοιους λογαριασμούς έχουν και οι ξένες τράπεζες στην Ελλάδα. Η απόφαση 3 της επιτροπής συναλλαγών λοιπόν, επέτρεπε να εκκαθαριστούν αυτές οι πράξεις παρά το γεγονός ότι είχαν επιβληθεί περιορισμοί. Με λίγα λόγια αν ήξερες εσύ τον λογαριασμό που διατηρούσε η BNP Paribas στην εθνική τράπεζα, μπορούσες να μεταφέρεις εκεί 1εκ ευρώ (διότι ήταν συναλλαγή από έναν λογαριασμό της εθνικής σε έναν άλλο τίποτα κακό), και μετά να στείλεις το αποδεικτικό στην BNP Paribas του παρισίου και να ζητήσεις να σου καταθέσουν το αντίστοιχο ποσό στο λογαριασμό σου εκεί.
Κι αυτή η συναλλαγή επιτρεπόταν χωρίς κανένα περιορισμό, χωρίς καμία ειδοποίηση, φτάνει βεβαίως βεβαίως “να μην επηρεάσουν ουσιωδώς τη ρευστότητα”.
Ας πάμε όμως και στην απόφαση 1. Αυτή είναι λίγο πιο περίπλοκη και θέλει λίγη προσοχή. Τι λέει η απόφαση 1? Πως επιτρέπονται οι συναλλαγές σε παράγωγα προϊόντα εξωτερικού και το αντίστοιχο margin. Ακαταλαβίστικο? Δώστε βάση.
Ας δούμε πρώτα πως δουλεύει ένα παράγωγο. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον πορτοκαλοχυμό, λίγο εξωτικό προιόν αλλά πολύ γνωστό στους μεγαλύτερους από την ταινία Trading Places.
Όταν λοιπόν αγοράζεις ένα συμβόλαιο πορτοκαλοχυμού για το γενάρη του 2016, στην ουσία υπόσχεσαι να αγοράσεις 15.000 λίβρες (6.800 κιλά περίπου) πορτοκαλοχυμού που θα σου παραδοθούν το γενάρη του 2016. Αυτός ο πορτοκαλοχυμός κοστίζει περίπου 18.000 δολάρια αυτή τη στιγμή. Αλλά καθώς η παράδοση του χυμού είναι το γενάρη, όταν αγοράζεις ένα συμβόλαιο πορτοκαλοχυμού, δεν καλείσαι να πληρώσεις το σύνολο της τιμής από τώρα. Αυτό που πληρώνεις τώρα είναι το λεγόμενο margin, με λίγα λόγια μια μικρή προκαταβολή που στόχο έχει να προστατεύσει τον πωλητή του συμβολαίου σε περίπτωση που γίνει κάποια στραβή. Στην περίπτωση του πορτοκαλοχυμού αυτό το margin είναι 1480 δολάρια.
Στην ουσία μόλις καταλάβατε ένα ικανό μέρος του καζίνο που ονομάζουμε αγορές. Πρακτικά μπορώ να αγοράσω πορτοκαλοχυμό αξίας USD18.000, έχοντας στην τσέπη μόλις 1500 δολάρια. Κι αν πουλήσω το συμβόλαιο πριν τη λήξη του, θα κερδίσω ή θα χάσω από τη διαφορά της τιμής χωρίς να χρειαστεί να πληρώσω ποτέ το σύνολο της αξίας των USD18.000 .
Όμως εδώ προσπαθούμε να περιγράψουμε μια κομπίνα κι όχι να κάνουμε κριτική στον καπιταλισμό. Το βασικό που πρέπει να κρατήσουμε από την περιγραφή, είναι ότι για να αγοράσω ένα συμβόλαιο πορτοκαλοχυμού πρέπει να δώσω προκαταβολή 1500 δολάρια.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι θέλω να φυγαδεύσω 150.000 ευρώ από την ελλάδα κι ενώ υπάρχουν περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων. Η απόφαση 1 μας λέει ότι αν αγοράσεις 110 συμβόλαια πορτοκαλοχυμού θα πρέπει να πληρώσεις στον πωλητή ως περιθώριο ασφαλείας margin 1500δολάρια * 110 συμβόλαια = 165.000 δολάρια ΗΠΑ = 150.000 ευρώ. Και ότι αυτά τα χρήματα δεν περιορίζονται από τους ελέγχους κεφαλαίων. Άρα πας και αγοράζεις 110 συμβόλαια πορτοκαλοχυμού και πληρώνεις 150.000 ευρώ για περιθώριο ασφαλείας margin από τον ελληνικό σου λογαριασμό.
Όταν πουλήσεις αυτά τα συμβόλαια (όταν θέλεις), θα πάρεις πίσω το margin σε δολάρια ή σε ευρώ σε όποιον λογαριασμό θέλεις στον κόσμο.
Φυσικά όσοι έκαναν την κομπίνα δεν αγόρασαν πορτοκαλοχυμό, αλλά κάποιο άλλο παράγωγο, λιγότερο εξωτικό. Όμως η ουσία δεν έχει αλλάξει καθόλου.
Φυσικά αυτοί που ήξεραν την απόφαση και την εκμεταλλεύθηκαν καταλλήλως (και οι φίλοι τους). Το ποιοι και πόσοι είναι αυτοί, είναι πολύ εύκολο να το μάθουμε σε 3-4 μέρες αν υπάρχει η αντίστοιχη κυβερνητική βούληση. Κάτι μου λέει πως αυτές τις δύο μέρες υπήρχε ένα εντονότερο ενδιαφέρον για παράγωγα….».
Τα ερωτήματα λοιπόν είναι εύλογα για το κατά πόσο επρόκειτο για μια απλή τεχνοκρατική απόφαση ή εάν πράγματι για δύο ημέρες λειτούργησε ως «παράθυρο ευκαιρίας» για να βγάλουν χρήματα στο εξωτερικό εκμεταλλευόμενοι την απόφαση όσοι είχαν σχετική πληροφόρηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες του RP για τη διερεύνηση του συγκεκριμένου ζητήματος έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η Πρόεδρος της Βουλής κ. Ζωή Κωνσταντοπούλου, προκειμένου να πέσει φως στο αν έγιναν τέτοιες συναλλαγές και ποιοι φέρουν την ευθύνη για αυτό.
Το πλήρες κείμενο της απόφασης Επιτροπής έγκρισης τραπεζικών συναλλαγών εδώ.
