Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Το διάστημα του μεσοπολέμου Β΄ Ελληνική Δημοκρατία 1927-1935
Έλαβε μάλιστα χώρα τον Νοέμβριο και δημοψήφισμα με την συμβολή του οποίου επανήλθε ο βασιλεύς Γεώργιος ο Β΄ στην Ελλάδα. Ωστόσο ο Κονδύλης θα παραμείνει στην εξουσία για δυο μόλις μήνες και θα την παραδώσει εν συνεχεία στον καθηγητή της Νομικής Αθηνών Κωνσταντίνο Δεμερτζή. Ο Δεμερτζής παρότι ξεκίνησε με καλούς οιωνούς για την παραμονή του στο πηδάλιο της χώρας, με αναπάντεχο τρόπο, τον οποίον προκάλεσε ο αιφνίδιος θάνατός του στα τέλη του Απρίλη του 1936, δεν παραμένει πρωθυπουργός παρά μονάχα για έξι μήνες. Έτσι το φαινόμενο της πολιτικής αστάθειας στη χώρα επιτείνεται. Προέβαλλε λοιπόν το ερώτημα στην πολιτική μας σκηνή, ποιόν θα επέλεγε ο βασιλεύς Γεώργιος ο Β΄ για την πρωθυπουργία της χώρας.
Από τον Ιανουάριο του 1936 είχαν διεξαχθεί εκλογές με ένα παντελώς αντιφατικό αποτέλεσμα, σε σχέση, με τα διαμορφωμένα πολιτικά δεδομένα της εποχής, το αποτέλεσμα των προηγούμενων εκλογών τρία μόλις χρόνια πριν, αλλά και όσων πολιτικοστρατιωτικών γεγονότων είχαν εγκύψει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Με εντελώς αναπάντεχο τρόπο λοιπόν οι Φιλελεύθεροι του Θεμιστοκλή Σοφούλη κέρδισαν τις εκλογές με αποτέλεσμα 37%.
Το Λαϊκό Κόμμα που διεφαίνετο ότι κατέχει το προβάδισμα ήλθε δεύτερο με 22%. Τρίτο κόμμα είχε αναδειχθεί το «Παλαϊκό Μέτρωπο» ραχοκοκαλιά του οποίου ήταν το ΚΚΕ. Ακολουθούσε ως τέταρτο κόμμα ένας σχηματισμός προσωπικοτήτων (Παπαναστασίου, Γεώργιος Παπανδρέου) με 4,5% και πέμπτο και τελευταίο κόμμα είχε αναδειχθεί το Κόμμα των Εθνικοφρόνων του Ιωάννη Μεταξά, με ποσοστό μόλις 4%. Είχε αναδειχθεί έτσι μια Βουλή πεντακομματική στην οποία όμως κανένα κόμμα, δεν είχε αποσπάσει την απόλυτη πλειοψηφία.
Και το σημαντικότερο την περίοδο 1935-36, είχαν εκδημήσει όλες οι μεγάλες προσωπικότητες της προηγούμενης περιόδου, που θα μπορούσαν με το υψηλό τους κύρος να ηγηθούν υπερκομματικών κυβερνήσεων. Οι μεγάλοι Ελευθέριος Βενιζέλος, Παναγής Τσαλδάρης, αλλά και ο υψηλού κύρους στο στρατό και στην κοινωνία στρατηγός Κονδύλης και Κωνσταντίνος Δεμερτζής είχαν αποβιώσει.
Μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο ο βασιλεύς έδωσε την εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως στον αρχηγό του πιο μικρού κόμματος του Κοινοβουλίου τον Ιωάννη Μεταξά, έως ότου οι αρχηγοί των άλλων κομμάτων σχηματισμών εξεύρουν κάποια κυβερνητική λύση. Και πράγματι είχαν λάβει χώρα σοβαρές συζητήσεις που θα κατέτειναν σε συνεργασία. Επετεύχθη έτσι αναπάντεχα συμφωνία μεταξύ των Φιλελευθέρων και του Κομμουνιστικού Κόμματος, με το περίφημο «Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα».
Το ΚΚΕ θα έδινε την εμπιστοσύνη του στους Φιλελεύθερους, με αντάλλαγμα την άσκηση αφενός μεν μιας πιο φιλολαϊκής πολιτικής πρός τους αγρότες, αφετέρου δε την κατάργηση του επαχθούς νόμου του «ιδιωνύμου», με τον οποίον απαγορεύονταν και θεωρείτο ποινικώς κολάσιμη η συμμε-τοχή και δραστηριοποίηση στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Ο χρόνος κυλούσε στη Βουλή και άρχισε να αναπτύσσεται μια δυναμική συνεργασίας και μεταξύ των Φιλελευθέρων, αλλά και του Λαϊκού Κόμματος, την ηγεσία του οποίου τώρα είχε αναλάβει με τον θάνατο του Παναγή Τσαλδάρη, ο Θεοτόκης. Σοφούλης και Θεοτόκης λοιπόν συμφώνησαν σε πολιτική σύμπραξη και ανακοίνωσαν στον βασιλιά Γεώργιο τον Β΄, την βούλησή τους για κυβερνητική συνεργασία.
Στην φωτογραφία ο διαπρεπής καθηγητής της αρχαιολογίας και ηγέτης της επανάστασης των Σαμίων Θεμιστοκλής Σοφούλης. Με ένα εκλογικό αποτέλεσμα σοκ θα κερδίσει με 37% έναντι 22% το Λαϊκό Κόμμα στις εκλογές του Ιανουαρίου του ΄36, θα προβεί πάλι σε μια αναπάντεχη πολιτική συμφωνία με το «Παλαϊκό Μέτωπο», υπογράφοντας το περίφημο σύμφωνο Σοφούλη – Σκλάβαινα και έκτοτε θα έχει καθοριστικό ρόλο στην πολιτική σκηνή της Ελλάδος.
Συνεχίζεται…
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων.
