Γράφει η Αγγελική Πατσιαβού*
Σχετικά με τα μέτρα για την βιωσιμότητα του χρέους και την επαναφορά της χώρας στις παγκόσμιες αγορές έχει διατυπωθεί πληθώρα επενδυτικών θεωριών, οι οποίες στοχεύουν κυρίως στις βραχυπρόθεσμες ή/και μεσοπρόθεσμες επενδύσεις χωρίς να έχουν οι περισσότερες ως απώτερο σκοπό την διαχρονική διαμόρφωση της μακροπρόθεσμης επενδυτικής θέσης της Ελλάδος. Μια δυναμική προσέγγιση στην εθνική κρίση είναι η καλλιέργεια κινήτρων και πλαισίων για επενδύσεις μακριά από την νοσηρή νοοτροπία του bail out.
Από την εποχή του Keynes, είχε τονισθεί ο ρόλος των επενδύσεων ως μοχλός συσσώρευσης κεφαλαίου για την επανεκκίνηση της οικονομίας και των αγοραίων δραστηριοτήτων. Είναι ευρέως διαδεδομένη η αναφορά των επενδύσεων ως σανίδα σωτηρίας στη χίμαιρα της κρίσης, αλλά λίγοι συνειδητοποιούν ότι τα κεφάλαια δεν είναι «μάνα εξ ουρανού»• κάποιοι πρέπει να τα προμηθεύσουν τώρα αλλά και στο μέλλον για να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες αποταμιεύσεις. Πώς θα ζητήσεις όμως από ένα Έλληνα ή ξένο να αποταμιεύσει σε μια εθνική τράπεζα τα κεφάλαιά του, όταν δεν υπάρχει καμία ουσιώδης εξασφάλιση ή επιβράβευση; [1]
Οι τρεις πιο καίριοι ενδοιασμοί ενός πιθανού καταθέτη είναι αν θα γίνει ξαφνικά κούρεμα παρόμοιο με της Κύπρου όπως και το αν η Τράπεζα κλείσει ή εμπλακεί σε σκάνδαλα και χαθούν ή μειωθούν τα δυσεύρετα και με ιδρώτα κεκτημένα του αλλά και αν θα έχει ένα σεβαστό ποσό τόκων με τα πολύπλοκα κλιμάκια τοκισμού και ποινών. Ιδανικά, το κράτος θα μπορούσε να εξασφαλίσει τις καταθέσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εγκαθιδρύσουν ισχυρά θέλγητρα για την προσέλκυση πιστών και εφησυχασμένων καταθετών. Από εκεί και πέρα, είναι απαραίτητο και οι αποταμιευτές να ενημερώνονται ανά τακτά διαστήματα για την τρέχουσα πορεία του εκάστοτε ιδρύματος και να μην πέσουν θύμα ενός τραπεζικού πανικού.
Ισχυρό πλεονέκτημα στην αποκλειστική χρήση αποταμιεύσεων για την κινητοποίηση των επενδύσεων είναι ότι απαλλάσσει τη χώρα από την καταστροφική συνήθεια εξωτερικού δανεισμού και επιβίωσης εις βάρος τρίτων, που τελικά μόνο προσωρινά δύναται να βοηθήσει. Η Ελλάδα βρέθηκε στο τωρινό αδιέξοδο λόγω βαθιά ριζωμένων διαρθρωτικών ελλείψεων και καταχρηστικών νοοτροπιών δανεισμού. Οι επενδύσεις εκ των έσω θα κινητοποιήσουν και θα ανταμείψουν σε βάθος χρόνου τους πολίτες τόσο σε δημόσιο όσο και σε ιδιωτικό επίπεδο, επιφέροντας έτσι το πολυπόθητο πρωτογενές πλεόνασμα για το οποίο όλοι μας αδημονούμε.
[1]Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι έχει γίνει η υπόθεση μη ύπαρξης bail out και η χώρα μπορεί να βασιστεί μόνο στη συλλογή αποταμιεύσεων για την πραγματοποίηση επενδύσεων αντί για τον φαύλο κύκλο εξωτερικού δανεισμού στο διηνεκές.
* H Αγγελική Πατσιαβού είναι Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια στο London School of Economics and Political Science.
