Γράφει ο Νίκος Καραχάλιος*
Ο Ολιβιέ Γκουρμέ είναι ένας εξαίρετος Γάλλος ηθοποιός. Ο Φρανσουά Ολάντ είναι ένας νέος Γάλλος Πρόεδρος. Τί τους συνδέει πέραν της κοινής καταγωγής;
Μια ταινία. Ο τίτλος της; «Ο Υπουργός» (L’ exercise de l’ etat).
Αφορά ένα υπουργό (Μεταφορών) που μετά από ένα τροχαίο δυστύχημα καλείται να ξεπεράσει μια σειρά εμποδίων, που του βάζει η κρατική γραφειοκρατία και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, προκειμένου να υπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον.
Η ταινία ήταν επίκαιρη πριν από ένα χρόνο και παρότι δεν είναι «εμπορική», έγινε εξώφυλλο στη «Liberation», απέσπασε 3 βραβεία Cecar και έκανε θραύση στη Γαλλία όπου την είδαν περισσότεροι από 500.000 θεατές. Βγήκε στους κινηματογράφους λίγο πριν από τις Προεδρικές Εκλογές που ανέδειξαν στην Προεδρία τον Σοσιαλιστή Ολάντ και έστειλαν σπίτι του τον Νικολά Σαρκοζί.
Γίνεται ξανά επίκαιρη σήμερα με αφορμή την επίσκεψη του Ολάντ στην Αθήνα.
Ενός Γάλλου Προέδρου -που ο Αλέξης Τσίπρας φέρεται να είχε προσβάλει- αποκαλώντας τον «Ολαντρέου». Όπως κάνει τελευταία ο Αλέξης με τα διεθνή ταξίδια του στο εξωτερικό, έτσι και ο Ολάντ αναζητά απεγνωσμένα ερείσματα μέσα σε μια Ευρώπη όπου η Γαλλία περιθωριοποιείται, σε αντίθεση με τον Σαρκοζί που με τα Ατλαντικά ανοίγματα και με το Γαλλογερμανικό άξονα είχε τοποθετήσει τη χώρα του στο κέντρο των εξελίξεων.
Ποιό είναι το νόημα τη ταινίας; Και ποιό το νόημα της επίσκεψης; Πως συνδέονται; Ο «Υπουργός» για να επιβιώσει εγκαταλείπει σιγά-σιγά το ρομαντισμό και τη μαχητική του διάθεση, προκειμένου να διατηρηθεί στη θέση του και να μην τον αποβάλλει το σύστημα.
Αρχίζει να κάνει αλλεπάλληλους πολιτικούς συμβιβασμούς και να υποκύπτει στο ένα ηθικό παράπτωμα μετά το άλλο.
Η χρεοκοπία των αξιών όμως δεν οδηγεί -όπως θα έπρεπε κανονικά- και στην πολιτική χρεοκοπία. Το αντίθετο!
Με το που ο Υπουργός αντιλαμβάνεται, ότι σε αυτό το ανήθικο και αδιάφορο για την καθημερινότητα των πολιτών περιβάλλον για να επιβιώσεις πρέπει να γίνεις σκληρός, μηχανορράφος, αμοραλιστής και καιροσκόπος μεταμορφώνεται με επιτυχία σε ένα κλασσικό, συστημικό, οσφυοκάμπτη πολιτικό.
Προσαρμόζεται πλήρως στο περιβάλλον της μικροκοινωνίας της πολιτικής και από θύμα γίνεται θύτης.
Το θέμα απεικονίζεται εξαιρετικά στην αφίσα της ταινίας. Εμπνευσμένη από μια φωτογραφία του Helmut Newton δείχνει μια γυμνή κοπέλα που σέρνεται στο στόμα ενός κροκόδειλου. Ο Υπουργός που στην αρχή του έργου συμβολίζει την αγνότητα της κοπέλας, μεταλλάσσεται σε έναν πολιτικό χαμαιλέοντα-κροκόδειλο για να επιβιώσει στο βούρκο. Ουσιαστικά λοιπόν αυτοκαταστρέφεται αυτοαναιρούμενος.
Στη Γαλλία συνέδεσαν την ιστορία του κινηματογραφικού ήρωα Μπερτράν Σεν-Ζαν με αυτή του Στρος Καν.
Ο Στρος Καν όμως, παρότι μέρος του συστήματος, έπεσε θύμα και των αδυναμιών του αλλά και πιθανότατα -όπως ισχυρίζεται- μιας πλεκτάνης που σκηνογράφησαν ισχυρότερα συμφέροντα.
Πιο σωστό θα ήταν η ιστορία να παραλληλιστεί με αυτή του Φρανσουά Ολάντ, αφού οι δυο τους -κινηματογραφικός και πολιτικός πρωταγωνιστής- έχουν μια εντυπωσιακή φυσιογνωμική ομοιότητα. Ταιριάζουν επίσης και οι χαρακτήρες τους. Είναι και οι δύο φαινομενικά εσωστρεφείς, άχρωμοι και άοσμοι. Παρόλα αυτά έχουν μια ταραχώδη προσωπική ζωή, με γάμους, εξωσυζυγικές σχέσεις και απιστίες εντός και εκτός αυτών.
Μπορεί, λοιπόν, ένας πολιτικός να ξεφύγει από τον χαρακτήρα του; Πόσο μπορεί να κρυφτεί; Όχι για πολύ. Έτσι ακριβώς και ο ίδιος ο Ολάντ ενώ ξεκίνησε υποσχόμενος τη μείωση της συντάξιμης ηλικίας από τα 62 στα 60, φόρους σε μεγαλοεπιχειρηματίες και άλλα πολλά φιλολαϊκά, έχτιζε δηλαδή ένα προφίλ που εδώ στην Ελλάδα θα το λέγαμε αντιμνημονιακό, μέχρι σήμερα – 6 μήνες μετά την εκλογή του- δεν έχει φανεί συνεπής σε τίποτα από όλα αυτά…
Μάλλον τα αντίθετα έπραξε. Μάλιστα, εγκατέλειψε και την παραδοσιακή γαλλική σχολή «Ρισελιέ»/Ταλεϋράνδου. Yπετάχθη στη γερμανική πολιτική. Από την πρώτη κιόλας μέρα της θητείας του, αμέσως μόλις ανέλαβε καθήκοντα, επισκέφτηκε στο Βερολίνο την Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ. Αντίστοιχη «προσαρμογή» έκανε και στη θέση του για αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Τελικά απλώς περιόρισε την γαλλική δύναμη στους 2.000 άνδρες.
Προφανώς, αποδεικνύεται ότι ο Ολάντ για να κερδίσει τις εκλογές και για να κυβερνήσει με «προσαρμογές», έχει δει πολλές φορές τον «Υπουργό». Είναι ένας ακόμη σοσιαλδημοκράτης με φιλελεύθερες πολιτικές. Ένας ακόμη ευρωπαίος ηγέτης (;) σε πλήρη σύγχυση…
Μπορεί τελικά ο Αλέξης να είχε δίκιο!
* Ο Νίκος Καραχάλιος είναι Πρόεδρος Forum 2020
