Η προσπάθεια της Τουρκίας να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό ζήτημα και η άρνησή της να τηρήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από την Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016 μας προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό, όπως άλλωστε μας προκαλεί η εμπρηστική και αναθεωρητική ρητορική της, ανέφερε από την Κύπρο, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου της Ελλάδας Νότης Μηταράκης.
Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Συνόδου MED5 στην Κύπρο, ο κ. Μηταράκης επεσήμανε στην τοποθέτησή του ότι έχει έρθει η ώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση συλλογικά και συντονισμένα να απαιτήσει από την Τουρκία να ελέγξει τα σύνορά της, να αποτρέψει τις παράνομες αναχωρήσεις από το έδαφός της και να λάβει μέτρα κατά των παράνομων διακινητών, ως οφείλει. ”Παράλληλα, πρέπει να επανεκκινήσει η διαδικασία επιστροφών στην Τουρκία βάσει της Κοινής Δήλωσης. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην προστασία των συνόρων της, ως αυτό επιβάλλεται από το διεθνές δίκαιο”, τόνισε.
Ο κ. Μηταράκης σημείωσε ότι μετά την θεμελίωση το 2020 της συστηματικής συνεργασίας των MED5, των χωρών που αντιμετωπίζουν καθημερινά τις έντονες επιπτώσεις της Ευρωπαϊκής μεταναστευτικής κρίσης, πλέον αναδεικνύεται η σημασία που αποδίδεται στο ζήτημα της μετανάστευσης, στη δημιουργία ενός κοινού μετώπου για τη διαχείρισή του ακανθώδους αυτού ζητήματος. ”Η Διάσκεψη ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να συντονίσουμε τις εθνικές μας θέσεις ενόψει του Συμβουλίου Υπουργών που θα λάβει χώρα την επόμενη εβδομάδα στο Λουξεμβούργο”.
Κεντρικό άξονα της συζήτησης αποτέλεσαν οι τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο των διαπραγματεύσεων επί του Νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Κι όπως είπε ο κος Μηταράκης, ”η κοινή θέση των Μεσογειακών χωρών είναι σαφής: η επιτυχής κατάληξη της διαπραγμάτευσης εξαρτάται από την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της ευθύνης διαχείρισης που έχουν επωμιστεί τα κράτη πρώτης υποδοχής και της αναγκαίας αλληλεγγύης που οφείλουν να επιδείξουν τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ. Ένα σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης είναι λειτουργικό μόνο εφόσον διασφαλίζει τη δίκαιη και άμεση κατανομή του βάρους διαχείρισης των προσφυγικών ροών.
Επικοινωνήσαμε στην Τσεχική Προεδρία, τη θέση της Ελλάδας σχετικά με την ανάγκη δημιουργίας ενός υποχρεωτικού και νομικά δεσμευτικού μηχανισμού μετεγκαταστάσεων. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον υπουργό Εσωτερικών της Τσεχίας, κ. Rakusan, για τη συμμετοχή του στη Διάσκεψη και το ειλικρινές ενδιαφέρον του για τις θέσεις των Μεσογειακών κρατών. Ωστόσο, παράλληλα με την αλληλεγγύη, πρέπει να εξασφαλίζεται και η ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
Καταλήγοντας, ο κ. Μηταράκης ευχαρίστησε τον υπουργό Εσωτερικών της Κύπρου Νίκο Νουρή για την επιτυχημένη διοργάνωση και την φιλοξενία στην Πάφο.
Στόχος της συνάντησης, ο βέλτιστος συντονισμός των θέσεων της ομάδας των πέντε κρατών – μελών της ΕΕ, για το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου.
Στην ομιλία του, ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου τόνισε την αναγκαιότητα της επαναδιατύπωσης της Κοινής Δήλωσης του 2016 ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία, καθώς η δεύτερη όχι μόνο δεν τηρεί τα συμφωνηθέντα, αλλά δεν ελέγχει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, όπως σημείωσε.
Όπως ξεκαθάρισε ο κ. Μηταράκης, η Τουρκία πρέπει να τηρήσει τη δέσμευσή της να αποτρέψει τις παράνομες αναχωρήσεις και το άνοιγμα νέων διαδρομών για να διαφυλαχθούν ανθρώπινες ζωές. Στο πλαίσιο αυτό επεσήμανε πως έχει εντοπιστεί ένας νέα τρόπος διέλευσης από την Τουρκία στην Ελλάδα με μετανάστες να σπρώχνονται στις νησίδες του Έβρου για να περάσουν στο ελληνικό έδαφος. Υπάρχει δε, σημείωσε «επίσης θαλάσσιος δρόμος από την Τουρκία απευθείας προς την Ιταλία, με λαθροδιακινητές να χρησιμοποιούν μεγαλύτερα σκάφη, όπως ιστιοπλοϊκά και αλιευτικά». Στο σημείο αυτό ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου ξεκαθάρισε πως με αυτές τις πρακτικές υπάρχει μεγάλος κίνδυνος απώλειας ζωών και αναφέρθηκε στα πρόσφατο ναυάγιο με 95 μετανάστες σε μία βάρκα η οποία προσέκρουσε σε βράχια στα Κύθηρα.
«Η Ελληνική Ακτοφυλακή-Λιμενικό Σώμα άμεσα προέβη σε επιχείρηση έρευνας και διάσωσης παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Πρέπει να υπάρξει πίεση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Τουρκία προκειμένου να αποφευχθούν παράνομες αναχωρήσεις από την Τουρκία, ειδάλλως θα συνεχιστούν οι απώλειες ζωών. Ήρθε η ώρα να αναλάβει η Τουρκία τις ευθύνες της. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα είναι προσηλωμένη όπως αυτό επιβάλλεται από το Διεθνές Δίκαιο», ανέφερε ο κ. Μηταράκης
Παράλληλα, ο κ. Μηταράκης, χαιρέτησε τις προσπάθειες της Τσεχικής Προεδρίας για ενότητα στο ζήτημα του μεταναστευτικού προσθέτοντας πως «χωρίς ενότητα δεν μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά».
Αναλυτικά η δήλωση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Νότη Μηταράκη:
“Αγαπητοί συνάδελφοι,
Το 2020 μαζί, θεμελιώσαμε τη συστηματική συνεργασία των MED5, των χωρών που αντιμετωπίζουν καθημερινά τις έντονες επιπτώσεις της Ευρωπαϊκής Μεταναστευτικής κρίσης.
Θέλω να ευχαριστήσω τον Υπουργό Εσωτερικών της Κύπρου, κ. Νίκο Νουρή για την επιτυχή διοργάνωση της 4ης κατά σειρά Διάσκεψης, η οποία αναδεικνύει τη σημασία που αποδίδουμε στα ζητήματα της μετανάστευσης, στη δημιουργία ενός κοινού μετώπου για τη διαχείριση του ακανθώδους αυτού ζητήματος. Η Διάσκεψη ήταν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να συντονίσουμε τις εθνικές μας θέσεις, ενόψει του Συμβουλίου Υπουργών που θα λάβει χώρα την επόμενη εβδομάδα στο Λουξεμβούργο.
Κεντρικό άξονα της συζήτησης αποτέλεσαν οι τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης επί του Νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Η κοινή θέση των Μεσογειακών χωρών είναι σαφής. Η επιτυχής κατάληξη της διαπραγμάτευσης εξαρτάται από την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της ευθύνης διαχείρισης που έχουν επωμιστεί τα κράτη πρώτης υποδοχής και της αναγκαίας αλληλεγγύης που οφείλουν να επιδείξουν τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης είναι λειτουργικό μόνο εφόσον διασφαλίζει τη δίκαιη και άμεση κατανομή του βάρους διαχείρισης των προσφυγικών ροών.
Επικοινωνήσαμε στην Τσεχική Προεδρία τη θέση της Ελλάδος, σχετικά με την ανάγκη δημιουργίας ενός υποχρεωτικού και νομικά δεσμευτικού μηχανισμού μετεγκαταστάσεων. Θα ήθελα και εγώ να ευχαριστήσω τον Αναπληρωτή Πρωθυπουργό και Υπουργό Εσωτερικών της Τσεχίας για τη συμμετοχή του στη Διάσκεψη και το ειλικρινές του ενδιαφέρον για τις θέσεις των Μεσογειακών χωρών.
Ωστόσο, παράλληλα με την αλληλεγγύη, πρέπει να εξασφαλιστεί και η ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προσπάθεια της Τουρκίας να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό ζήτημα και η άρνησή της να τηρήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από την Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας το 2016 μας προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό. Όπως άλλωστε, μας προκαλεί η εμπρηστική και αναθεωρητική ρητορική της.
Έχει έρθει η ώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση συλλογικά και συντονισμένα να απαιτήσει από την Τουρκία να ελέγξει τα σύνορά της, να αποτρέψει τις παράνομες αναχωρήσεις από το έδαφός της και να λάβει μέτρα κατά των παράνομων διακινητών ως οφείλει. Παράλληλα, πρέπει να επανεκκινήσει τη διαδικασία επιστροφών στην Τουρκία βάσει της Κοινής Δήλωσης.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην προστασία των συνόρων της, ως αυτό επιβάλλεται από το Διεθνές Δίκαιο.
Αγαπητέ Νίκο, σε ευχαριστώ ειλικρινά για την εξαιρετική φιλοξενία στην Πάφο, για την εξαιρετική δουλειά που έχει κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία, ειδικά στο θέμα των απελάσεων και των επιστροφών.
Σε ευχαριστούμε για την ευκαιρία που μας έδωσες να χαράξουμε μία κοινή στρατηγική στην πορεία των διαπραγματεύσεων για το Νέο Σύμφωνο.”
Σε ερώτηση που του έγινε από το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο, ο κ. Μηταράκης απάντησε:
“Θέλω να εκφράσω την λύπη μου και τον αποτροπιασμό της ελληνικής κυβέρνησης για την απώλεια ανθρώπινων ζωών στο Αιγαίο. Παρότι η ενεργή φύλαξη των συνόρων έχει φέρει κατακόρυφη πτώση του αριθμού των θυμάτων στο Αιγαίο, καμία απώλεια ζωής δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Και εδώ υπάρχουν ευθύνες. Όταν ιστιοπλοϊκά φορτώνονται με 100 ή 200 άτομα από τουρκικά λιμάνια με κατεύθυνση προς την Ιταλία, δεν είναι δυνατόν οι τουρκικές Αρχές να μην τα έχουν εντοπίσει. Η Τουρκία έχει αναλάβει την δέσμευση από το 2016 να αποτρέπει κάθε παράνομη αναχώρηση. Μάθαμε για το τραγικό περιστατικό στη Λέσβο, πως η βάρκα των μεταναστών, που συνήθως οδηγούν άνθρωποι με καμία εμπειρία στη θάλασσα, προστατευόταν, ως προς τον κυματισμό, στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής από τουρκιά αλιευτικά σκάφη. Τα οποία όταν η βάρκα μπήκε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, αποσύρθηκαν και άφησαν την βάρκα εκτεθειμένη στον έντονο κυματισμό στις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Η ΕΕ πρέπει να δράσει, να επιβάλλει στην Τουρκία αυτό που έχει συμφωνήσει, την εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης του 2016. Η Ελληνική Ακτοφυλακή και το Λιμενικό Σώμα καθημερινά δίνουν μάχες, δίνουν αγώνες στη θάλασσα για να προστατεύσουν ζωές και συστηματικά διασώζουν ανθρώπους. Πρέπει να βρούμε τους νόμιμους δρόμους, ώστε αυτοί που πρέπει για ανθρωπιστικούς και άλλους λόγους, να έρθουν στην Ευρώπη, παρακάμπτοντας τα κυκλώματα των λαθροδιακινητών. Δεν είναι ανεκτό να επιλέγουν οι λαθροδιακινητές, το ποιος θα επιλέξει και θα ζήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση”.
Σε ερώτηση από το Associated Press, o κ. Μηταράκης απάντησε:
Η Frontex δημιουργήθηκε για να αποτρέψει τις παράνομες εισόδους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτός είναι ο ρόλος που πρέπει να παίξει η Frontex. Είναι σαφές, ότι όταν τα σύνορα προστατεύονται καλά και παρακολουθούνται καλά, οι απώλειες ζωών μειώνονται σημαντικά και νομίζω ότι εδώ πρέπει να δοθεί έμφαση στο να έχει περισσότερους πόρους η Frontex, αλλά και περισσότερα εργαλεία, που λειτουργούν εκτός των χωρικών υδάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήταν πάντα μια θέση, ότι θα πρέπει να ολοκληρώσουμε αυτού του είδους τις διμερείς συμφωνίες και την κοινή δήλωση του 2016, η οποία αν και δεν ήταν πλήρης, ήταν στη σωστή κατεύθυνση για να συνεργαστούμε με τις χώρες διέλευσης, και να αποτρέψουμε από κοινού από το έδαφός τους τις αναχωρήσεις σκαφών προς Ευρωπαϊκή Ένωση. Και είναι η Frontex που πρέπει να παίξει αυτόν τον ρόλο.
Σε ερώτηση που του από το Πρακτορείο Ειδήσεων της Πολωνίας, ο κ. Μηταράκης απάντησε:
Νομίζω ότι πολλές από αυτές τις διαδρομές διότι από τη μετανάστευση είναι γνωστές και η μετανάστευση δεν θα σταματήσει ποτέ ως φαινόμενο. Δεν υποστηρίζουμε ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι κλειστή στη μετανάστευση. Η Ευρώπη πρέπει να παράσχει νομικές οδούς για τους ανθρώπους που θα έρθουν – αναφέρετε το Αφγανιστάν, η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που πρόσφεραν ανθρωπιστικές βίζες για γυναίκες αξιωματούχους μετά την αλλαγή του κυβερνήτη και την κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης για να έρθουν στην Ελλάδα με ασφαλή τρόπο. Αλλά, νομίζω ότι χρειαζόμαστε μια διπλή προσέγγιση. Από τη μία πλευρά, να επενδύσουμε σε ανθρωπιστικές δράσεις και ταυτόχρονα, πρέπει να δράσουμε για την επιστροφή όσων έρχονται παράτυπα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εάν δεν δικαιούνται τη διεθνή προστασία. Πρέπει να στείλουμε ένα ισχυρό μήνυμα ότι η Ευρώπη θα είναι ανοιχτή, η Ευρώπη θα έχει πάντα τις αξίες που μας αντιπροσωπεύουν και θα παρέχει ασφαλές καταφύγιο σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, αλλά αυτό πρέπει να το κάνουμε με οργανωμένο, συντονισμένο και νόμιμο τρόπο και να μην επιτρέψουμε –όπως είπα και πριν– οι λαθρέμποροι να κάνουν αυτή την επιλογή για εμάς, για κανένα σημαντικό οικονομικό κέρδος. Επομένως η συνεργασία με τις χώρες διέλευσης, επικεντρώνεται στην επιστροφή των ανθρώπων πίσω, όταν έρχονται παράνομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά ταυτόχρονα, και η παροχή αρκετών νομικών οδών θα πρέπει να είναι ο δρόμος προς τα εμπρός για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
