Η μπέσα = φιλότιμο, πίστη, εμπιστοσύνη, ετυμολογικά είναι ουσιαστικό καταχωρημένο πια και στην επίσημη γλώσσα μας, προερχόμενο από την αλβανική λέξη bese και ήταν η ουσιαστική επισφράγιση και συνομολόγηση μιας υπόσχεσης ότι θα τηρηθεί απαρέγκλιτα η συμφωνία που γινόταν.
Αυτός που έδινε τη ”μπέσα” είχε πλήρη συνείδηση και επίγνωση ότι η υπόσχεσή του ήταν αμετάκλητη, εξ ου και η φράση «μπεσαλής/λού» που περιέγραφε και περιγράφει το «ντόμπρο» άνθρωπο και το υπεύθυνο άτομο.
Οι παλιοί έλεγαν ότι αυτοί που πίνουν είναι καλοί άνθρωποι. Και το αιτιολογούσαν λέγοντας ότι ο ποτό σε κάνει να λες τα μυστικά σου άρα αυτοί που πίνουν άφοβα δεν έχουν ένοχα μυστικά. Κατά συνέπεια, την νύχτα στα μπαρ βλέπεις τον ίδιο κόσμο της ημέρας αλλά μεταμορφωμένο. Το νερό της ζωής (aqua vita), όπως πρωτοχαρακτηρίστηκε το αλκοόλ, σε κάνει αληθινό, απαλλαγμένο από ψέματα και δήθεν συμπεριφορές. Χωρίς υπερβολές όμως…
Σήμερα, λέξεις όπως προσωπικό συμφέρον, επαγγελματική εξέλιξη, μυστικοπάθεια έχουν αντικαταστήσει τις: ομαδικότητα, συναδελφοσύνη, ντομπροσύνη. Από την άλλη, ίσως να είμαι πολύ ρομαντικός. Αυτή είναι η μόνιμη αιτιολογία που ακούμε τελευταία και έχουμε αρχίσει και την πιστεύουμε. Αλλά θεωρούμε ότι το να τσουγκρίζεις το ποτό σου με κάποιον ή να συντρώς ή να μιλάς για ”γκόμενες/νους” ή να κλαις ενώ μιλάς για πρώην σου σε βάζει αυτόματα σε έναν κύκλο κοινής εμπιστοσύνης, αλληλοεκτίμησης, αλληλοσεβασμού.That’s all…
Ίσως πάλι να έχουμε υψηλές προσδοκίες από συγκεκριμένα άτομα. Κακό; Όπως αποδεικνύεται ναι. Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι. ”Love me or hate me”. Θέλαμε να κλεισουμε με ένα τραγούδι. Σκεφτόμασταν το ‘’with a little help from my friends’’…
…
Οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας χρησιμοποιούσαν μια λέξη, αρβανίτικης προέλευσης, με πολύ μεγάλη σημασία και αξία. Τη λέξη ‘‘μπέσα’’, από την οποία προέρχεται και το επίθετο ‘‘μπεσαλής’’. Ήταν έπαινος και τίτλος τιμής για έναν άνθρωπο της εποχής εκείνης να τον αποκαλούν μπεσαλή. Άνθρωπο δηλαδή συνεπή στο λόγο του, άξιο εμπιστοσύνης, καθαρό και έντιμο στις συναλλαγές του.
Οι συμφωνίες και οι αγοραπωλησίες γίνονταν τις περισσότερες φορές προφορικά. Στο μιλητό! Και, όταν οι συμβαλλόμενοι «τα εύρισκαν», σηκώνονταν όρθιοι και η συμφωνία έκλεινε με ένα σφίξιμο των χεριών. «Μπέσα ρε;» ρωτούσε ο ένας. «Μπέσα!» απαντούσε ο άλλος. Τρεις μόνον λέξεις, που υποκαθιστούσαν τα συμβόλαια με τις υπογραφές και τις σφραγίδες τους. Σήμερα κάνεις συμφωνίες γραπτές, με όρους και ποινικές ρήτρες, με δικηγόρους και συμβολαιογράφους, και πάλι κάποιες φορές αποδεικνύεται ότι είσαι ‘‘στον αέρα’’, ειδικά όταν η άλλη πλευρά θελήσει να κάνει υπαναχωρήσεις ή… μετατοπίσεις! Γι’ αυτό χάθηκαν από το λεξιλόγιό μας και οι λέξεις ‘‘μπέσα’’ και ‘‘μπεσαλής’’, και στη θέση τους μπήκαν κάποιες άλλες, που επιβραβεύουν τους καταφερτζήδες και τους απατεώνες.
Υπάρχουν αετονύχηδες που τρώνε ολόκληρες περιουσίες ‘‘νόμιμα’’ ή καταστρέφουν ανθρώπους! Αυτοί θεωρούνται την σήμερον ημέρα σαν… οι ξύπνιοι και οι ατσίδες της εποχής! Ακόμη και… αρχηγοί κρατών δηλώνουν θρασύτατα ότι δεν αναγνωρίζουν Διεθνείς Συμφωνίες ούτε το Διεθνές Δίκαιο, διότι απλά αυτό βολεύει τα αρπαχτικά τους σχέδια σε βάρος άλλων χωρών και εθνών, η όλη αυτή αμφισβήτηση και η άρνηση τήρησης των αμοιβαία συμφωνηθέντων, προφορικών ή γραπτών… σημαίνει πολλά…
…
Ο άνθρωπος με μπέσα, πίστη και φιλότιμο, έχει μια έμφυτη ευγένεια στην ψυχή του.
Ξέρει την δύναμή του. Ξέρει πόσο κακό μπορεί να κάνει. Ξέρει πώς να βλάψει.
Επιλέγει όμως να μην το κάνει.
Επιλέγει να κοιτάει στα μάτια όλα όσα θα μπορούσε να κάνει, και στο τέλος να κάνει εκείνα που δεν θα του στερήσουν τον ύπνο του και τη γαλήνη της ψυχής του.
«Πού είναι το κράτος; Δεν υπάρχει κράτος!»
Κλασικές πια εκφράσεις που αναφωνούμε με περίσσιο στόμφο και αγανάκτηση στην πρώτη δυσκολία που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Δεν φταίμε ποτέ εμείς άλλωστε.. πάντα φταίει ο γείτονας, η κατσίκα του, ο κακός μας ο καιρός και ο ήλιος που ανέτειλε από τη… Δύση… την κακιά Δύση…
Ποιός κορονοϊός, ποιοι θάνατοι, ποιά Γιουχάν και ποιά Ιταλία. Εδώ είναι Ελλαδιστάν και δεν μας κάνει κουμάντο κανείς, ακούτε; ένα χαζοκρυοματάκι θα φοβηθούμε;! Ο ήλιος άλλωστε τα σκοτώνει όλα! Ξέρουμε εμείς..
Ξέρουμε ότι μας έχει ζητηθεί το πιο απλό πράγμα του κόσμου κι εμείς το αποφεύγουμε υπερφίαλα, λες και μας είπαν να κάτσουμε με το ένα πόδι τιμωρία στην άκρη του γκρεμού.
Ας σεβαστούμε λοιπόν μια φορά το κράτος που δουλεύει προληπτικά και ας μην κάνουμε τους… υπερήρωες, αψηφώντας τα μέτρα και τις συστάσεις. Ας φανούμε αντάξιοι των περιστάσεων για εμάς και τους συνανθρώπους μας. Ας κάτσουμε επιτέλους στο σπίτι μας και ας αποδείξουμε πως το φιλότιμο μας δεν είναι απλά μια «καραμέλα» αλλά μια ξεκάθαρη στάση ζωής. Για τώρα και για πάντα.
Οι άνθρωποι που έχουν μπέσα είναι ξεχωριστοί. Και είναι τιμή σου να έχεις έναν τέτοιον άνθρωπο στον κύκλο των φίλων σου. Και είναι μαγκιά σου να έχεις έναν τέτοιον άνθρωπο στο πλευρό σου. Αρκεί να σταθείς τυχερός και να βρεθεί στο δρόμο σου… κι εσύ να είσαι έτοιμος να τον αναγνωρίσεις.
…
Υπογράφουν οι:
Μαγδαληνή (Μάγδα) Βόσσου, Φοιτήτρια του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Ε.Κ.Παν. Αθηνών / Ιδιωτική Υπάλληλος
και ο
Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Επικοινωνιολόγος / Μεταπτυχιακός Φοιτητής Διεθνών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας στο Παν. Μακεδονίας
