Γράφει ο Γιάννης Νικήτας
Ο Έλληνας από αρχαιοτάτων χρόνων σύνδεσε τη ζωή του με τη θάλασσα. Η θάλασσα είναι κυρίαρχο στοιχείο στη μυθολογία και στην ιστορία του. Αυτό το αποδεικνύουν τα αρχαιολογικά ευρήματα και τα ιστορικά κείμενα. Η «Ιστορία» του Θουκυδίδη αναφέρει το Μίνωα σαν τον παλαιότερο, που γνωρίζουμε, που απόκτησε ναυτική δύναμη, κυριάρχησε στις ελληνικές θάλασσες, έγινε άρχοντας των Κυκλάδων και είχε εμπορικές σχέσεις με όλη τη Μεσόγειο.
Η Αργοναυτική Εκστρατεία και η πορεία των Αργοναυτών από την Ιωλκό στην Κολχίδα, ο μύθος του Φρίξου και της Έλλης η οποία σύνδεσε το όνομά της με τον Ελλήσποντο, ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος που έδωσε το όνομά του στην Ικαρία και στο Ικάριο Πέλαγος, ο θεός της θάλασσας Ποσειδώνας και η γυναίκα του Αμφιτρίτη με τις Νηρηίδες, ατράνταχτες αποδείξεις ότι η θάλασσα ήταν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής, οικονομικής και θρησκευτικής ζωής του Έλληνα. Τεράστιος στόλος για την εποχή εκείνη υπό την ηγεσία του Αγαμέμνονα οργώνει το Αιγαίο και πολιορκεί την Τροία για τον εμπορικό και οικονομικό έλεγχο των στενών. Νησιά όπως η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος του ναυτικού αγώνα στην Επανάσταση του ’21. Άνδρος, Χίος, Αστυπάλαια, Ρόδος νησιά που γέννησαν εφοπλιστές και τα υπόλοιπα που γέννησαν έμπειρους ναυτικούς που συμμετείχαν σε πολεμικές επιχειρήσεις στους Βαλκανικούς, στον Α΄ και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και που αποτέλεσαν και αποτελούν το δυναμικό στοιχείο του εμπορικού μας στόλου που είναι 4ος παγκοσμίως στη γενική κατάταξη.
Η γεωγραφία αποτελεί στις διεθνείς σχέσεις έναν μη μεταβαλλόμενο παράγοντα ισχύος. Πολλές φορές είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα συγκριτικού πλεονεκτήματος μιας χώρας έναντι μιας άλλης. Στην Ελληνική γεωγραφία η θάλασσα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Η θάλασσα αποτελεί πηγή πλούτου και ανάπτυξης. Οφείλουμε λοιπόν, να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο αυτές τις δυνατότητες.
Ο κορυφαίος νεώτερος αναλυτής της θαλασσίας ισχύος, αμερικανός Υποναύαρχος Άλφρεντ Θ. Μάχαν (1840 – 1914) επισημαίνει ότι ο όρος «θαλασσία ισχύς», προσδιορίζεται ως η δυνατότητα νομής και κατοχής των θαλασσίων πόρων στους οποίους οφείλεται η οικονομική ευρωστία και πολιτική δύναμη των κρατών. Έχοντας μελετήσει σε βάθος την Ρώμη του 2ου καρχηδονιακού πολέμου και κυρίως την ιστορία της μεγαλυτέρας δυνάμεως της εποχής του, της Μ. Βρετανίας, ο Μάχαν κατέληξε στο αξιόπιστο συμπέρασμα ότι η ανάπτυξη θαλασσίας ισχύος μετατρέπει μία χώρα σε μεγάλη και ισχυρή, υπό τις εξής προϋποθέσεις:
Κατάλληλη γεωγραφική θέση (π.χ. γειτνίαση με κύριες θαλάσσιες διόδους).
Κατάλληλη φυσική διαμόρφωση ακτογραμμών (π.χ. φυσικοί λιμένες, νησιά, όχι ιδιαίτερα γόνιμο έδαφος κ.λ.π.)
Έκταση ακτογραμμής, σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας.
Ποσοστό πληθυσμού που στρέφεται προς την θάλασσα και τις συναφείς δραστηριότητες (εμπορικό ναυτικό, πολεμικό ναυτικό, αλιεία, θαλάσσιος τουρισμός, ναυταθλητισμός, ναυπηγοεπισκευστικές ζώνες, λιμενικές υποδομές, ναυτικό υλικό).
Εθνικός χαρακτήρας και νοοτροπία (π.χ. τάση προς εμπόριο, εξωστρέφεια, ικανότητα ιδρύσεως υγιών αποικιών, διασπορά στο εξωτερικό).
Πολιτική και στάση κυβερνήσεως (κατά πόσο η κυβέρνηση έχει την ικανότητα να παρέχει ευφυή καθοδήγηση, με στόχο την ανάπτυξη της θαλασσίας ισχύος).
Η χώρα μας προφανώς πληροί τις προϋποθέσεις εκτός ίσως από την τρίτη, λόγω του δημογραφικού προβλήματος και την τελευταία. Τι εννοούμε όμως όταν αναφερόμαστε στη θαλάσσια ισχύ;
Τη ναυτιλία. Τα ελληνικά πλοία αντιστοιχούν στο 16,25% του παγκόσμιου στόλου ενώ το 30% του ευρωπαϊκού στόλου ανήκει σε Έλληνες εφοπλιστές. Επιπλέον, το 23,8% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων μεταφοράς πετρελαίου είναι ελληνικών συμφερόντων.
Την αλιεία. Η Ελλάδα είναι χώρα με μεγάλη παράδοση στην αλιεία. Τα 4.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής της ηπειρωτικής χώρας και τα 11.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής των νησιών ευνοούν εξαιρετικά την αλιεία. Τα ελληνικά θαλάσσια ύδατα φιλοξενούν περίπου 250 θαλάσσια είδη. Ως εκ τούτου έμφαση πρέπει να δοθεί σε δύο επίπεδα στην χάραξη υπερπόντιας αλιευτικής και δεύτερον στην ενίσχυση των ιχθυοκαλλιεργειών.
Εκμετάλλευση ορυκτού πλούτου. Αδιαμφισβήτητα τόσο η επέκταση των Εθνικών Χωρικών Υδάτων όσο και η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ αναβαθμίζουν στον μέγιστο βαθμό τη γεωπολιτική και ενεργειακή θέση της χώρας και προσδίδουν οικονομικά έσοδα στο ελληνικό δημόσιο.
Ενεργειακή πολιτική αγωγών.
Τουρισμός. Αποτελεί ξεκάθαρο στρατηγικό πλεονέκτημα της Ελλάδας εξαιτίας της ευρύτερης γεωγραφικής και αρχιπελαγικής θέσης. Ήδη τα άμεσα και έμμεσα έσοδα από τον τουρισμό είναι μέσα στις κύριες πηγές εσόδων του ελληνικού κράτους.
Ανάπτυξη Νησιών. Η ευρύτερη ανάπτυξη των νησιών περνάει μέσα από την αναβάθμιση των υποδομών τους (λιμάνια, αεροδρόμια, οδικό δίκτυο) αλλά και μέσα από την νέες μορφές εναλλακτικού τουρισμού όπως είναι ο αγροτουρισμός, ο θαλάσσιος τουρισμός κτλ.
Ναυπηγεία. Αποτελούν κομμάτι της βαριάς βιομηχανίας της χώρας το οποίο πρέπει να βοηθηθεί περαιτέρω κυρίως στο κομμάτι της εκτέλεσης εργασιών συντήρησης των πλοίων και δευτερευόντως της ναυπήγησης νέων πλοίων.
Ανακεφαλαιώνοντας, η Ελλάδα και ειδικότερα οι εκάστοτε Ελληνικές κυβερνήσεις οφείλουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα εθνικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και εκείνα τα οποία προσφέρουν τα μεγαλύτερα έσοδα στην Εθνική Οικονομία. Για να πραγματοποιηθεί αυτό απαιτείται ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης στο οποίο θα καθορίζονται οι στόχοι σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
