Γράφει ο Αλέξανδρος Τρίγγος
Η ανακάλυψη του γιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου «Ζορ» λίγο έξω από τις αιγυπτιακές ακτές αλλάζει τις ενεργειακές και γεωστρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή και ορίζεται ως καταλύτης για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Και αυτό διότι το νέο κοίτασμα φαίνεται ότι θα ανοίξει το δρόμο ώστε η Αίγυπτος να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες στο κοντινό μέλλον. Ταυτόχρονα όμως επηρεάζει και τους ενεργειακούς σχεδιασμούς και των άλλων χωρών της περιοχής, ιδιαίτερα όσους σκόπευαν να χρησιμοποιήσουν τις υποδομές της Αιγύπτου για να εξάγουν το δικό τους αέριο με τη μορφή LNG. Καθώς το αέριο του Ζορ θα έχει προτεραιότητα, η διαθέσιμη προς τρίτους δυναμικότητα των εγκαταστάσεων στην Αίγυπτο θα περιοριστεί σημαντικά και άρα θα πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές. Η εξέλιξη αυτή επηρεάζει τόσο την Κύπρο όσο και το Ισραήλ.
Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, το τελευταίο διάστημα οι αρχικές εκτιμήσεις για το μέγεθος του κοιτάσματος Αφροδίτη έχουν υποβαθμιστεί και αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι το κοίτασμα έχει αποθέματα της τάξης των 130 δισ. κυβικών μέτρων. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι οικονομικά συμφέρον να κατασκευαστεί τερματικό LNG στο Βασιλικό όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί, και επομένως η εξαγωγή του κυπριακού αερίου μέσω των Αιγυπτιακών υποδομών φαντάζει ως μονόδρομος.
Η θετική είδηση για την Αφροδίτη, πάντως, ήρθε τον περασμένο Νοέμβριο με τη συμφωνία που υπεγράφη για την είσοδο της British Gas στο κοίτασμα. Η βρετανική εταιρεία που βρίσκεται σε διαδικασία εξαγοράς από τη Shell προφανώς βλέπει αξία στο συγκεκριμένο πάγιο, ενώ το γεγονός ότι η BG είναι μέτοχος και χειριστής ενός από τα εργοστάσια LNG της Αιγύπτου αυξάνει την προοπτική για γρηγορότερη ανάπτυξη του κοιτάσματος Αφροδίτη. Παράλληλα η παρουσία της BG αναμένεται να διευκολύνει και την αμερικανική Noble Energy να αποκτήσει ευκολότερα πρόσβαση στα απαραίτητα κεφάλαια που απαιτούνται για την επένδυση.
Καθώς λοιπόν φαίνεται ότι προχωρά πιο γρήγορα το επενδυτικό πλάνο για την ανάπτυξη και αξιοποίηση του κυπριακού κοιτάσματος, η Αφροδίτη αποδεικνύεται σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, ως το πιο σημαντικό κοίτασμα στην περιοχή, ακόμη και συγκριτικά με το Λεβιάθαν. Η μεγάλη ανακάλυψη του Ισραήλ, ως γνωστόν, συνεχίζει να αντιμετωπίζει τα γνωστά προβλήματα με τη νομοθεσία του Ισραήλ, η οποία καθυστερεί τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης από τους βασικούς μετόχους Noble και Delek. Σε κάθε περίπτωση τα περιθώρια για να χρησιμοποιήσουν οι ισραηλινοί τις εγκαταστάσεις της Αιγύπτου στενεύουν, γεγονός που εξηγεί και τις τελευταίες εξελίξεις με τη στροφή του Τελ Αβίβ και την προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων με την Τουρκία, ούτως ώστε το ισραηλινό αέριο να εξάγεται μέσω αγωγού από την Τουρκία.
Μέσα στη νέα χρονιά πάντως, αναμένεται να ξεκαθαρίσει περισσότερο το τοπίο γύρω από τα κοιτάσματα της περιοχής, τις συμμαχίες αλλά και τους στόχους που έχει η κάθε χώρα για την αξιοποίηση των αποθεμάτων της και τις πιθανές εξαγωγές της. Σε πρώτη φάση πάντως, δείχνει εφικτό μέσα σε έναν ορατό χρονικό ορίζοντα – πιθανόν στα τέλη της δεκαετίας ή στις αρχές του 2020 – να ξεκινήσουν εξαγωγές Κυπριακού, ίσως και Ισραηλινού αερίου, προς την Ευρώπη σε μια ποσότητα ίση με την αρχική δυναμικότητα του νοτίου Διαδρόμου, δηλαδή στα 10 – 15 δισ. κυβικά μέτρα.
