Υπογράφει ο Δημήτριος Κατσάνος*
Η πρώτη διαμάχη του νέου έτους εξελίσσεται ήδη στην Κεντρική Ασία, στο Καζακστάν. Η Δημοκρατία του Καζακστάν είναι το μεγαλύτερο περίκλειστο κράτος του κόσμου. Περίκλειστο θεωρείται ένα κράτος όταν δεν έχει πρόσβαση στις θαλάσσιες οδούς μεταφοράς. Το Καζακστάν κατέχει τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα οποία τροφοδοτούν ως επί το πλείστον την οικονομία του.
Το παράδοξο της κατάστασης είναι ότι το λουτρό αίματος στη μακρινή αυτή χώρα πυροδοτήθηκε από τις τιμές των καυσίμων, όπου η υπέρμετρη αύξησή τους οδήγησε το πλήθος στους δρόμους. Ο ψύχραιμος και αποστασιοποιημένος παρατηρητής θα εστιαστεί στον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων για να αποκτήσουν τον πρώτο λόγο στον κόσμο που μετασχηματίζεται.
Ο ανταγωνισμός των ΗΠΑ και της Ρωσίας πυροδότησε τη διαμάχη στο Καζακστάν. Ο ίδιος ανταγωνισμός έχει ήδη πυροδοτήσει την τελευταία διαμάχη του απερχόμενου έτους στην Ουκρανία. Είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι οι παγκόσμιες διαμάχες οφείλονται στον ανταγωνισμό των μεγάλων διεθνών παικτών για να τοποθετηθούν από θέση ισχύος στη νέα κατάσταση των πραγμάτων, έτσι όπως εξελίσσεται και διαδραματίζεται στον ρου της ιστορίας.
Το παλαιό τρίπτυχο που επικρατούσε στις διεθνείς σχέσεις ‘’Ειρήνη – Κρίση – Πόλεμος’’ έχει πλέον μετεξελιχθεί σε ‘’Ανταγωνισμός – Διαμάχη – Σύγκρουση’’, όπου ο ‘’Πόλεμος ή Σύγκρουση’’ δεν είναι πλέον η επιλογή, καθώς από αυτή την κατάσταση όλοι είναι χαμένοι. Η παρατεταμένη περίοδος της ειρήνης στην οποία γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε και συνεχίζουμε να ζούμε, πλέον χαρακτηρίζεται από τον διαρκή ανταγωνισμό μεταξύ των διεθνών δρώντων. Ο ανταγωνισμός πηγάζει από την επιθυμία των προαναφερθέντων να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο από την παγκόσμια πίτα των πλουτοπαραγωγικών πόρων και κατ’ επέκταση να αποκτήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο όπως αυτός μετασχηματίζεται.
Ο ανταγωνισμός είναι διαρκής, επίπονος και αδυσώπητος. Οδηγεί τους αντιπάλους σε συνεχείς διαμάχες με σκοπό να κερδίσουν τον ‘’πόλεμο’’ πριν τη ‘’σύγκρουση’’. Αυτός ο ανταγωνισμός νομοτελειακά οδηγεί σε μία κατάσταση ‘’win – win’’ όπου όλοι οι δρώντες είναι κερδισμένοι, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο. Ακόμη και έτσι αυτή η κατάσταση είναι προτιμότερη από την επιλογή του μηδενικού αθροίσματος, όπου κυριαρχεί η αντίληψη ότι ο κερδισμένος καρπώνεται τα όσα έχει χάσει ο ηττημένος.
Η τελευταία μεγάλη κρίση που ζήσαμε στο πετσί μας ήταν η κρίση των Ιμίων το 1996, από την οποία γεννήθηκε η θεωρία των γκρίζων ζωνών. Έκτοτε οι διαμάχες με τους γείτονές μας Τούρκους, που τυχαίνει να είναι και σύμμαχός μας στους Ευρω-Ατλαντικούς δεσμούς του ΝΑΤΟ, είναι συνεχείς. Αποκορύφωμα η υβριδικά εκτελούμενη προσφυγική πλημμυρίδα στον Έβρο και η εργαλοποίηση των εξαθλιωμένων και εκτοπισμένων ανθρώπων από τις αποτυχημένες χώρες τους, που η Τουρκία τους ωθεί στα ελληνικά νησιά, αδιαφορώντας ακόμη και για τις ζωές τους στα φουρτουνιασμένα κύματα του Αιγαίου.
Οι συνεχόμενες λοιπόν διαμάχες με τους γείτονές μας και η αναθεωρητική στάση που προβάλλουν εντάσσονται στον ευρύτερο διεθνή ανταγωνισμό για την επικράτηση στην περιοχή της νοτιοανατολικής μεσογείου, η οποία σύμφωνα και με το διεθνές δίκαιο ανήκει ως επί το πλείστον στον ελληνισμό. Η χώρα μας λοιπόν μέσα σε αυτό το πλαίσιο του ανταγωνισμού υπέγραψε το προηγούμενο έτος την αμυντική συμφωνία με την Γαλλία, αλλά και επέκτεινε, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα την αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ.
Η παραπάνω εξέλιξη των πραγμάτων διαφοροποιεί τη θεώρηση των διεθνών σχέσεων στην περιοχή γεωπολιτικού ενδιαφέροντος της χώρας μας, καθώς πλέον η Ελλάδα συμπλέει στα νερά της ΝΑ Μεσογείου με την Γαλλία, η οποία εκτός του ότι είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι και πυρηνική δύναμη. Επιπρόσθετα η Γαλλία είναι το δυτικό ανάχωμα στην αναθεωρητική στάση της Τουρκίας στην ΝΑ Μεσόγειο, καθώς δεν θα επιθυμούσε για κανένα λόγο να δει τον τουρκικό στόλο στα ανοιχτά της Τουλόν.
Επιπλέον η επέκταση και αναβάθμιση της ήδη υπάρχουσας αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ και η παραχώρηση διευκολύνσεων εκτός από την Σούδα στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ως σημείο που δύναται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες διοικητικής μέριμνας σε στρατεύματα που θα επιχειρήσουν στο ανατολικό μέτωπο της Ευρώπης (βλέπε Ουκρανία), τοποθετεί την πρόσφατα στοχοποιημένη υβριδικά περιοχή του Έβρου στο προσκήνιο των εξελίξεων.
Το γεωπολιτικό τόξο ασφαλείας και σταθερότητας που προσφέρει η χώρα μας στους δυτικούς συμμάχους της έχει ως αφετηρία το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, διέρχεται από τον κόλπο της Σούδας και καταλήγει στην περιφέρεια της Ηπείρου. Η Ήπειρος δύναται να χαρακτηριστεί ως ο ‘’Σταυρός του Νότου’’, καθώς γεωγραφικά καταλαμβάνει την νότια περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Τα Δυτικά Βαλκάνια είναι περιοχή ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων. Η εκδημοκράτιση και η ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρω-ατλαντικούς θεσμούς του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί προαπαιτούμενο για την ειρήνη και την ασφάλεια στην γειτονιά μας.
Η περιφέρεια Ηπείρου καλείται σήμερα να αντιληφθεί το ρόλο της ως νησίδα ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή. Απαιτείται άμεσα η Ήπειρος να ανοίξει τους ορίζοντές της και να δραστηριοποιηθεί στη διεθνή θεώρηση των πραγμάτων στην σταθεροποίηση των Δυτικών Βαλκανίων. Αφού λοιπόν δεχτήκαμε τον γεωγραφικό προσδιορισμό στην ονομασία της ομόρου χώρας, και την αποκαλούμε Βόρεια Μακεδονία, γιατί να δυσκολευόμαστε να αποκαλέσουμε τους αδελφούς μας με το όνομά τους; Οι Βορειοηπειρώτες και Βόρεια Ήπειρος ήταν, είναι και θα παραμείνει η εστία τους. Το μαρτυρούν άλλωστε τα ελληνικά μνημεία της περιοχής.
Η στήριξή μας για την ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δρομολογείται από τον σεβασμό που θα επιδείξει στην ελληνική μειονότητα της Βορείου Ηπείρου. Όταν λοιπόν στη νότια Αλβανία δρομολογείται η κατασκευή δύο νέων αεροδρομίων στους Άγιους Σαράντα και στην Αυλώνα, ενώ ήδη η τελευταία έχει αποκτήσει και νέο λιμάνι το οποίο κατασκευάστηκε με τη βοήθεια της Τουρκίας, τότε λοιπόν η Ήπειρος οφείλει να βγει μπροστά.
Απαιτείται η Ήπειρος να επανατοποθετηθεί στη περιοχή με την κατασκευή ενός νέου σύγχρονου διεθνούς αερολιμένα, ο οποίος θα γίνει πόλος ανάπτυξης και διεθνής πύλη εισόδου στη χώρα μας. Το νέο διεθνές αεροδρόμιο σε συνδυασμό με τους οδικούς άξονες της Εγνατίας και της ανολοκλήρωτης Ιονίας (κατά το σκέλος της από Ιωάννινα έως Κακαβιά) οδών, μαζί με το διεθνές λιμάνι της Ηγουμενίτσας θα είναι ένα αποφασιστικό βήμα για να καταστήσει την Ήπειρο ως διεθνή παίκτη στα Δυτικά Βαλκάνια και να την θέσει σε τροχιά προόδου.
Με αυτόν τον τρόπο ο πολιτισμός και το επιχειρηματικό πνεύμα της Ηπείρου θα την τοποθετήσουν στην καρδιά των εξελίξεων. Η Ήπειρος μπορεί έτσι να αποτελέσει ασφαλή φάρο που θα εκπέμπει το φως της στην ευρύτερη περιοχή. Έτσι η Ήπειρος θα ξεκολλήσει και από την τελευταία θέση των περιφερειών της Ευρώπης που κατέχει άθελά της. Η παραπάνω θεώρηση των πραγμάτων δύναται να επιτευχθεί μέσα από την περιφερειακότητα. Ότι καλό συμβαίνει σε μία περιοχή της περιφέρειας έχει αντίκτυπο σε όλη την Ήπειρο. Έτσι θα ξαναζωντανέψουν τα έρημα παραδοσιακά χωριά μας και θα επανέλθουμε σε τροχιά ανάπτυξης.
Ο κόσμος που ζούμε μετασχηματίζεται γοργά. Ο ανταγωνισμός καθορίζει τις εξελίξεις. Οι διαμάχες που συμβαίνουν σήμερα εξελίσσουν την περιοχή μας. Αν κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα και το χαοτικό περιβάλλον του κόσμου όπου ζούμε, τότε θα αντιληφθούμε ότι δεν μπορούμε να μένουμε προσκολλημένοι στο παλιό, το οποίο νομοτελειακά έχει ξεπεραστεί. Τότε θα βάλουμε και το τραίνο, που εν έτη 2022 δεν έχουμε, πάνω στις ράγες και η Ήπειρος θα μπει σε τροχιά προόδου.
Επίμετρο.
Ο παλαιός χρόνος πέρασε, ήρθε ο νέος γεμάτος υποσχέσεις. Στην ουσία ο χρόνος είναι άχρονος. Δεν υπάρχει. Και αφού ο χρόνος δεν υπάρχει, οι άνθρωποι δεν γερνούν. Γερνάει όποιος σταματάει να εξελίσσεται. Και η Ήπειρος δεν πρέπει να γεράσει. Καλή φώτιση.
*Ο Δημήτριος Κατσάνος είναι Συνταγματάρχης.
