Με ποιο τρόπο θα αλλάξουν την πορεία της πανδημίας τα χάπια κατά της COVID-19
Τα νέα αντιϊικά φάρμακα είναι αναπάντεχα αποτελεσματικά έναντι του κορονοϊού· εφόσον χορηγηθούν τη σωστή στιγμή
Του Dhruv Khullar για το newyorker.com
Τον Μάρτιο του 2020, ερευνητές του πανεπιστημίου Emory δημοσίευσαν έρευνα για ένα μόριο που ονομάζεται NHC/EIDD-2801. Τότε δεν υπήρχε διαθέσιμη καμία θεραπεία για τον κορονοϊό. Αλλά, το NHC/EIDD-2801 κατείχε «ισχύ ενάντια σε πολλούς κορονοϊούς» και θα μπορούσε να γίνει «μια αποτελεσματική αντιϊική θεραπεία ενάντια του SARS-CoV-2». Το πανεπιστήμιο έδωσε άδεια στην φαρμακευτική Ridgeback Biotherapeutics -που είχε κατασκευάσει μονοκλωνικό αντίσωμα για τον ιό της Έμπολα- και σύντομα η εταιρεία συνεργάστηκε με την Merck για να επισπευσθεί η παρασκευή του σκευάσματος.
Οι ερευνητές ονόμασαν αυτό το σκεύασμα molnupiravir, από το Mjölnir που είναι το σφυρί του Σκανδιναβού θεού Θορ. Αυτό τελικά αποδείχτηκε να μην είναι υπερβολικό. Τον προηγούμενο μήνα οι Merck και Ridgeback ανακοίνωσαν πως το molnupiravir μείωνε στο 50% τις πιθανότητες νοσηλείας. Το φάρμακό ήταν τόσο αποτελεσματικό που ανεξάρτητη επιτροπή ζήτησε από την εταιρεία να σταματήσει πιο σύντομα την τρίτη περίοδο κλινικών δοκιμών· θεωρήθηκε ανήθικο να χορηγούνται πλασέμπο στους υπόλοιπους ασθενείς. Κανένας από τους 400 νοσούντες δεν πέθανε και δεν παρουσιάστηκαν σημαντικές παρενέργειες. Τον Ηνωμένο Βασίλειο, στις 4 Νοεμβρίου, έγινε η πρώτη χώρα που ενέκρινε τη χρήση του molnupiravir. Τον Δεκέμβριο αναμένεται να ακολουθήσουν και οι ΗΠΑ.
Αντιϊικά φάρμακα που θα χορηγούνται δια στόματος, όπως το molnupiravir, ενδέχεται να αλλάξουν την θεραπευτική μέθοδο για την covid-19 και να αλλάξουν και την εξέλιξη της πανδημίας. Τα μέχρι τώρα αντιϊικά φάρμακα, όπως το remdesivir, χορηγούνται ενέσιμα σε κλινικές και νοσοκομεία. Μέχρι να κλειστεί κάποιο ραντεβού, συχνά η ασθένεια έχει προχωρήσει και δεν είναι ωφέλιμη για τους ασθενείς. Το Molnupiravir είναι ένα μικρό, πορτοκαλί χάπι. Κάποιος μπορεί να νιώσει άρρωστος, να κάνει ένα rapid τεστ και να προμηθευτεί το χάπι από το κοντινότερο φαρμακείο. Ένα πλήρες θεραπευτικό σχήμα πρέπει να ξεκινήσει εντός πέντε ημερών από την εμφάνιση συμπτωμάτων και περιλαμβάνει 40 χάπια: 4 χάπια τη μέρα για πέντε μέρες. Η Merck τώρα ερευνά αν το χάπι μπορεί να αποτρέψει τη νόσηση, αν εκτεθεί κάποιος στον ιό. Αν αυτό ισχύσει, θα μπορούσε να χορηγηθεί και ως πρόληψη, αν για παράδειγμα κάποιος στο ίδιο σπίτι βρεθεί θετικός.
Μέχρι στιγμής το Molnupiravir είναι δραστικό σε όλες τις μεγάλες παραλλαγές του ιού και τα εργαστηριακά αποτελέσματα δείχνουν πως έχει αποτέλεσμα ενάντια στην Έμπολα, την ηπατίτιδα C, τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιός ή RSV και τον νοροϊό. Το Molnupiravir έχει την ιδιότητα να εμποδίζει το σύστημα αναπαραγωγής του ιού, να το βάζει να κάνει λάθη και τελικά να καταστρέφεται.
Οι κλινικές δοκιμές της Merck δεν συμπεριέλαβαν εγκύους και θηλάζουσες και μια ανησυχία είναι αν το φάρμακο επηρεάζει τη λειτουργία του ανθρώπινου DNA. Μια έρευνα δείχνει πως αυτό ίσως είναι πιθανό σε παρατεταμένη χρήση και υψηλή δοσολογία, κάτι που όμως δεν μπορεί να γίνει στην πραγματική εφαρμογή της θεραπείας του κορονοϊού. Ακόμα η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε κύτταρα και όχι σε ζώα ή ανθρώπους, υπήρξε υψηλή δοσολογία για πάνω από έναν μήνα και η επίδραση ήταν μικρότερη από αυτή που έχει η υπεριώδης ακτινοβολία. Όλες οι δοκιμές της Merck δείχνουν πως δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος στη δοσολογία και στη διάρκεια της προβλεπόμενης θεραπείας.
Με τον ερχομό του χειμώνα, ΗΠΑ και Ευρώπη βλέπουν τα κρούσματα να αυξάνονται και τα νοσοκομεία ήδη πιέζονται. Φαίνεται πως το σκεύασμα ήρθε την πιο κατάλληλη στιγμή.
Παρόμοια εντυπωσιακά αποτελέσματα κατέγραψε και η Pfizer με το Paxlovid, σε ασθενείς υψηλού ρίσκου. Το σκεύασμα, εφόσον χορηγηθεί μέσα σε τρεις ημέρες από την εμφάνιση συμπτωμάτων μειώνει την πιθανότητα νοσηλείας έως 90%. Από τους 400 ασθενείς που το έλαβαν, νοσηλεύτηκαν μόνο οι 3 και δεν πέθανε κανείς τους, ενώ στην ομάδα με το πλασέμπο νοσηλεύτηκαν 27 και 7 απεβίωσαν. Και η Pfizer ερευνά αν το χάπι μπορεί να αποτρέψει τη νόσηση μετά από έκθεση στον ιό. Τα αποτελέσματα αναμένονται στις αρχές του 2022.
Το Paxlovid διακόπτει τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζονται οι πρωτεΐνες του ιού. Επειδή τα δύο σκευάσματα έχουν διαφορετικό τρόπο δράσης, θεωρητικά θα μπορούσαν να χορηγηθούν ταυτόχρονα. Αυτό γίνεται και σε ιούς όπως του H.I.V. και της ηπατίτιδας C, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί σε ιούς του αναπνευστικού συστήματος, που έως τώρα δεν παρέμεναν στο σώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι όμως ένα ζήτημα που οι επιστήμονες θα το ερευνήσουν στο επόμενο διάστημα, ειδικά σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, στους οποίους οι ιοί τείνουν να είναι πιο επίμονοι.
Η Merck έχει σκοπό να παράγει μεγάλες ποσότητες του molnupiravir. Συνήθως οι φαρμακευτικές προσαρμόζουν την παραγωγή ανάλογα με τη ζήτηση, αλλά σε αυτή την περίπτωση έχουν ήδη ετοιμαστεί 17 μονάδες παραγωγής σε οκτώ χώρες. Μπορεί έτσι να παράγει εκατομμύρια θεραπευτικά σχήματα και ο τζίρος αναμένεται να κυμανθεί από πέντε έως επτά δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του 2022.
Η πραγματική επίδραση των φαρμάκων στον έλεγχο της πανδημίας θα εξαρτηθεί από τις υποδομές υγείας σε κάθε χώρα.
Κάποιος που έχει πρόσβαση στο σύστημα υγείας, πιθανότατα να μπορέσει να λάβει το χάπι μέσα στο παράθυρο των πέντε ημερών. Ωστόσο, ανασφάλιστοι, ηλικιωμένοι, άστεγοι και άλλες ευπαθείς ομάδες ίσως να μην έχουν αυτήν την ευκαιρία. Για να ωφεληθεί κάποιος θα πρέπει να δράσει άμεσα και φυσικά να έχει πρόσβαση.
Τέτοια φάρμακα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε χώρες όπως η Αφρική, όπου μόνο το 6% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί. Οι αναπτυγμένες χώρες έχουν ήδη αγοράσει τα αντιϊικά, αλλά η Merck έχει κάνει βήματα για να υπάρξει πρόσβαση και στον αναπτυσσόμενο κόσμο συνεργαζόμενη με την Medicines Patent Pool και αντίστοιχα η Pfizer με την Patent Pool. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το ίδιο φάρμακο που κοστίζει εκατοντάδες δολάρια στις ΗΠΑ, να κοστίζει μόλις 20 σε κάποια αναπτυσσόμενη χώρα. Πάνω από 50 εταιρείες στον κόσμο έχουν ζητήσει άδειες και το ίδρυμα Γκέιτς θα δώσει 120 εκατομμύρια δολάρια για να υποστηρίξει αυτόν τον σκοπό.
Έχω αναλάβει ασθενείς από την αρχή της πανδημίας και αρχικά με αποθάρρυνε το γεγονός του ότι δεν είχαμε αρκετά όπλα έναντι του ιού. Τώρα όμως θα έχουμε δύο τέτοια όπλα. Μετά τα εμβόλια, τα αντιϊικά είναι η μεγαλύτερη φαρμακολογική πρόοδος που έχει σημειωθεί μέσα στην πανδημία. Καθώς η Covid-19 θα εξελιχθεί σε ενδημική νόσο, θα χρειαστούμε επιπλέον εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε μολύνσεις σε εμβολιασμένους και μη. Τα φάρμακα αυτά θα μας βοηθήσουν να μειώσουμε τη ζημιά του ιού και πιθανώς να εμποδίσουν και τη μετάδοσή του.
Αυτό βέβαια αν χρησιμοποιηθούν με τον τρόπο τον οποίο προσπαθούν να εφαρμόσουν οι ΗΠΑ: προσβάσιμος και άμεσος έλεγχος· επικοινωνία και συντονισμός των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης· καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και χτίσιμο εμπιστοσύνης στην ταχύτατη επιστημονική πρόοδο. Όπως τα εμβόλια δεν λειτουργούν αν δεν γίνει η ένεση, έτσι και τα αντιϊικά δεν θα λειτουργήσουν αν δεν χορηγηθούν σε ανθρώπους.
