Πριν από εννιά χρόνια, ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Σέλντον Ουάιτχαουζ έφτιαξε μια πινακίδα που έδειχνε μα φωτογραφία της Γης όπως φαίνεται από το διάστημα και έγραφε με μεγάλα γράμματα: «Καιρός να ξυπνήσουμε». Κάθε εβδομάδα που η Γερουσία βρισκόταν σε λειτουργία, ο γερουσιαστής ανέβαινε στο βήμα, έστηνε την πινακίδα δίπλα του και εκφωνούσε μια ομιλία – συνήθως σε άδεια καθίσματα. Αν και οι λεπτομέρειες άλλαζαν, η ουσία της ομιλίας παρέμενε η ίδια.
«Είναι καιρός – για την ακρίβεια, έχει περάσει ο καιρός – το Κονγκρέσο να ξυπνήσει και να αντιληφθεί τις καταστροφικές συνέπειες της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής», είπε ο Ουάιτχαουζ στις 16 Μαϊου 2013.
«Μπορεί η πινακίδα μου να είναι λίγο φθαρμένη, αλλά εξακολουθώ να είμαι αποφασισμένος να δράσω για το κλίμα πριν να είναι πολύ αργά», είπε στις 29 Νοεμβρίου 2016.
«Ζητώ από το σώμα αυτό να ξυπνήσει και να αντιληφθεί την απειλή της κλιματικής αλλαγής», είπε στις 24 Ιουλίου 2019.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ουάιτχαουζ ανέβασε την πινακίδα του στο βήμα για 279η φορά και είπε ότι η ομιλία του αυτή ήταν η τελευταία. «Μια νέα εποχή ανατέλλει», τόνισε. «Κι όταν ανατέλλει ο ήλιος, το μικρό κερί μου για το σκοτάδι δεν χρειάζεται πια».
Στην προεκλογική εκστρατεία του 2020, ο Τζο Μπάιντεν επέμεινε ότι παίρνει στα σοβαρά την απειλή της κλιματικής αλλαγής. Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του, υπέγραψε μια σειρά από σχετικά διατάγματα. Ενα από αυτά προβλέπει την επιστροφή των ΗΠΑ στη συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα. Ένα άλλο αίρει την άδεια για τον αγωγό Keystone XL.
Την περασμένη εβδομάδα, την ημέρα που ο Ουάιτχαουζ κήρυξε το τέλος της μάχης του, ο Μπάιντεν υπέγραψε μια δεύτερη σειρά διαταγμάτων, που προβλέπουν μεταξύ άλλων την «παύση» νέων συμβάσεων εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ομοσπονδιακά εδάφη και τη δημιουργία ενός κυβερνητικού προγράμματος για την αποκατάσταση της δημόσιας γης. Καλούνται επίσης οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες να αγοράσουν αυτοκίνητα «μηδενικών εκπομπών». Όπως είπε στο Rolling Stone ο Μάικ Μπρουν, εκτελεστικός διευθυντής του Sierra Club, «από εκεί που είχαμε τον χειρότερό πρόεδρο στην ιστορία μας ως προς την προστασία του περιβάλλοντος, θα έχουμε έναν πρόεδρο με το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα για το περιβάλλον στην ιστορία της χώρας».
Οσο μεγάλη κι αν είναι όμως η αντίθεση ανάμεσα στον Μπάιντεν και τον προκάτοχό του, μια εβδομάδα δεν είναι παρά μια εβδομάδα. Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καθυστερήσει τριάντα χρόνια – και μερικά δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Η κλιματική αλλαγή πλήττει ήδη μεγάλες περιοχές της χώρας – αρκεί να δει τις καταστροφές στην Καλιφόρνια από τις πυρκαγιές – και οι επιπτώσεις είναι βέβαιο ότι θα χειροτερέψουν. Ο περυσινός χρόνος ήταν ο θερμότερος στην ιστορία, κάτι που είναι ακόμη πιο σημαντικό αν σκεφτεί κανείς ότι στον Ειρηνικό υπήρχε το φαινόμενο La Niňa, που συνήθως φέρνει χαμηλότερες θερμοκρασίες.
Την ίδια στιγμή, η πανδημία δείχνει πόσο δύσκολο είναι να μειωθούν οι εκπομπές άνθρακα. Με το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη σε καραντίνα, οι παγκόσμιες εκπομπές ήταν το 2020 κατά 6% χαμηλότερες από εκείνες του 2019. Παρόλο που αυτή η πτώση είναι η μεγαλύτερη όλων των εποχών, και πάλι δεν είναι αρκετή για να αποφύγει ο πλανήτης την αύξηση της θερμοκρασίας κατά περισσότερους από 1,5 βαθμό Κελσίου.
Το κατά πόσον η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορέσει να κάνει τη διαφορά, μένει να το δούμε. Όπως έγραψε η Washington Post, πριν ακόμη στεγνώσει το μελάνι του νέου προέδρου οι βιομηχανίες φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα είχαν αρχίσει να κινητοποιούνται. Με την πλειοψηφία του Ανωτάτου Δικαστηρίου να είναι συντηρητική, η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική στη συγκρότηση των νέων κανόνων για το κλίμα. Αλλά και με οριακή πλειοψηφία στη Γερουσία, οι Δημοκρατικοί μπορεί να δυσκολευτούν να περάσουν ακόμη κι ένα μετριοπαθές πακέτο μέτρων για την κλιματική αλλαγή.
Παρ’όλα αυτά, η κυβέρνηση έχει διαβεί ένα κατώφλι. Για πολλές δεκαετίες, οι πολιτικοί στην Ουάσινγκτον απέφευγαν ακόμη και να μιλήσουν για την κλιματική αλλαγή. Κι έτσι η κοινή γνώμη δεν θεωρούσε πως το θέμα αυτό αποτελεί προτεραιότητα. Αυτό τώρα αλλάζει χάρις σε ανθρώπους όπως ο Ουάιτχαουζ, μια νέα γενιά κλιματικών ακτιβιστών και ψηφοφόρους που είδαν την Καλιφόρνια να καίγεται και τη Λουιζιάνα να πλημμυρίζει.
Η συζήτηση δεν θα λύσει το πρόβλημα, είναι όμως μια αρχή. «Περιμέναμε πολύ μέχρι να ασχοληθούμε με την κλιματική κρίση», είπε ο Μπάιντεν την περασμένη εβδομάδα. «Τώρα είναι η ώρα της δράσης».
