Με αφορμή το video που μου έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θέλω να επισημάνω σήμερα δυο τρία πράγματα που θεωρώ πολύ βασικά σχετικά με τη δημόσια διοίκηση. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να τελειώσει οριστικά η εποχή της ατιμωρησίας. Για χρόνια, κάθε επίορκος δημόσιος υπάλληλος μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει χωρίς το φόβο πως θα κληθεί να δώσει εξηγήσεις. Απαλλαγμένος λοιπόν από κάθε άγχος τιμωρίας, ανάλωνε όλο το χρόνο του στο να σκαρφίζεται πως θα κάνει τη γραφειοκρατία περισσότερη, την υπογραφή του όλο και πιο ακριβή και τον τραπεζικό του λογαριασμό όλο και μεγαλύτερο.
Από τα νεκροταφεία μέχρι τις εφορίες και από τις πολεοδομίες μέχρι τα πάσης φύσεως γραφεία προμηθειών, στήθηκε με έναν μακιαβελικό τρόπο το δίχτυ της παρανομίας και της διαφθοράς, έχοντας την απόλυτη κάλυψη του πολιτικού συστήματος. Από το «γρηγορόσημο» για την προώθηση μιας απλής αίτησης μέχρι τις χοντρές μίζες για τις προμήθειες του δημοσίου, το «πάρτι» δεν είχε τέλος. Άλλωστε ποιον να φοβηθούν; Τον πολιτικό προϊστάμενο τους; Θα τιμωρούσε ποτέ «τα δικά του παιδιά»;
Αυτό λοιπόν που επείγει σήμερα είναι να αυστηροποιηθεί όλη η νομοθεσία που αφορά τη λειτουργία του δημοσίου υπαλλήλου. Οι αυστηρές προβλέψεις που ισχύουν για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος πρέπει να βρουν εφαρμογή και στο δημόσιο. Επίσης πρέπει να τελειώνουμε με τις κωμωδίες των Ένορκων Διοικητικών Εξετάσεων (ΕΔΕ). Εννιά στις δέκα περιπτώσεις βγαίνουν όλοι λάδι κατά το γνωστό «κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει». Οι ΕΔΕ εξυπηρετούν μόνον την συγκάλυψη και δημιουργούν το άλλοθι για τον πολιτικό προϊστάμενο να ισχυριστεί πως κάτι έκανε, και καλά «διέταξε ΕΔΕ». Τι μας λες!
Επιπλέον, μέχρι σήμερα όποιος υπάλληλος ελέγχεται παραμένει στη θέση του και ο μισθός «τρέχει». Αυτό είναι απαράδεκτο. Υπάλληλος που ελέγχεται για οικονομικό παράπτωμα πρέπει αυτόματα να παύεται από τη θέση του και η υπόθεσή του να πηγαίνει αμέσως στον εισαγγελέα και πουθενά αλλού. Αν καταδικαστεί από τη δικαιοσύνη, η απόλυσή του πρέπει να είναι οριστική. Αν αθωωθεί από τη δικαιοσύνη, μόνον τότε να επιστρέφει στη θέση του και να παίρνει αναδρομικά τους μισθούς του.
Αλλά για να αποκτήσουμε σοβαρή δημόσια διοίκηση δεν φτάνουν μόνον τα κατασταλτικά μέτρα και οι τιμωρίες. Αυτό που διεθνώς αποκαλείται “public administration” μπορεί να υπηρετηθεί αποτελεσματικά μόνο από ανθρώπους με γνώσεις, προσόντα ,και ικανότητες. Οι οποίοι πρέπει να έχουν κίνητρα και όχι μισθούς των 700 ευρώ.
Για να συμβεί όμως αυτό πρέπει σε κάθε πέντε υπαλλήλους που εργάζονται αυτή τη στιγμή στο δημόσιο, οι τέσσερις να φύγουν και να μείνει ένας. Αυτή είναι η αλήθεια. Δεν μπορεί η Νομαρχία Ιωαννίνων να έχει 3000 υπαλλήλους και ο Δήμος του Σικάγου 300. Κάτι έχει πάει στραβά. Η απάντηση λοιπόν δεν μπορεί παρά να είναι πολύ λιγότεροι υπάλληλοι αλλά πολύ καλύτερα αμειβόμενοι υπάλληλοι.
Με το να έχει γίνει το δημόσιο ένα απέραντο οικοτροφείο για ανίκανους και τεμπέληδες δεν μπορεί να επιτελέσει στοιχειωδώς τη λειτουργία του. Πως νομίζετε στήθηκαν δεκάδες «πασοκομάγαζα» ως εταιρείες συμβούλων του δημοσίου για να κάνουν πανάκριβες μελέτες, τις οποίες θα μπορούσε να κάνει ένας καλά αμειβόμενος και ικανός δημόσιος υπάλληλος; Για αυτό και το μόνο που παράγει το δημόσιο είναι μελέτες. Ούτε λύση είναι όμως όλες οι λειτουργίες του δημοσίου να “γίνονται outsourcing”, όπως είναι η αγαπημένη έκφραση των νεοδημοκρατών.
Πάνω σε αυτή τη βάση τιμωρίας/ανταμοιβής υπάρχει μια ελπίδα να έχουμε ένα καλύτερο δημόσιο σε είκοσι χρόνια. Γιατί μη γελιέστε… Όσοι είναι υπάλληλοι σήμερα έχουν μολυνθεί από τον Μακιαβελισμό και δεν υπάρχει η παραμικρή ελπίδα να αλλάξουν νοοτροπία και λειτουργία. Για αυτό και το νέο δημόσιο πρέπει να χτίζεται για τα επόμενα είκοσι χρόνια παράλληλα με το υφιστάμενο, αλλά χωρίς να έρχονται σε επαφή. Και όσο οικοδομείται το νέο, να κατεδαφίζεται το παλιό.
ΥΓ: Ο δημόσιος υπάλληλος υπήρξε ο «Ηγεμόνας» αυτού του τόπου για 30 και πλέον χρόνια. Ανταλλάσοντας την ψήφο του με την καρέκλα του οδηγηθήκαμε σε μια πολύ ακριβή και σπάταλη δημοκρατία. Αν ως κοινωνία αποφασίσουμε πως δεν ψάχνουμε καρέκλες αλλά ευκαιρίες, θα έχουμε σίγουρα την ευκαιρία να φτιάξουμε μια καλύτερη δημόσια διοίκηση αλλά και μια καλύτερη δημοκρατία. Ο δημόσιος υπάλληλος πρέπει να ξαναγίνει η κορωνίδα της δημόσιας ζωής, διότι τώρα δεν είναι.
