Ανταπόκριση από το Βερολίνο: Γιώργος Ευγενίδης
Η δήλωση του Γερμανού ΥΠΟΙΚ Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από το Αμβούργο αναφορικά με την υποτίμηση του ελληνικού νομίσματος προκάλεσε χωρίς αμφιβολία πολλές συζητήσεις. Όπως φυσικά και η άλλη αποστροφή του, ότι το Grexit θα έπληττε μία φορά τη χώρα και έτσι οι Έλληνες πολίτες θα γλίτωναν την ατελείωτη διαδικασία των σκληρών μέτρων που αντιμετωπίζουν τα τελευταία χρόνια.
Αρχικά, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα: Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι ένας πολιτικός που έχει μπει στην όγδοη δεκαετία της ζωής του. Είναι ο μακροβιότερος βουλευτής αυτή τη στιγμή στο γερμανικό κοινοβούλιο. Έχει υπηρετήσει σε κορυφαίες κυβερνητικές και υπουργικές θέσεις. Συνεπώς, τίποτα από όσα λέει δεν είναι τυχαίο. Και ακριβώς επειδή συντρέχουν όλες αυτές οι προϋποθέσεις που προαναφέραμε, συν το γεγονός πως οδεύει προς το τέλος της πολιτικής του διαδρομής, ο κ. Σόιμπλε δεν αισθάνεται σε καμία περίπτωση την ανάγκη να περιορίσει τον εαυτό του και λέει ακριβώς αυτό που σκέφτεται.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι ο ενορχηστρωτής της ιδέας του Grexit και πάντα μας περιμένει στη γωνία. Ο ίδιος παραδέχθηκε, αυτό που εδώ και πολύ καιρό έχει πει ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ότι το 2011 είχε του είχε προτείνει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ σε αντάλλαγμα με ένα γενναίο χρηματικό πακέτο και ρύθμιση του ελληνικού χρέους. Ο κ. Βενιζέλος απέρριψε αμέσως την ιδέα. Ο κ. Σόιμπλε όμως όχι. Το 2012, στο ενδιάμεσο των δύο εκλογικών αναμετρήσεων, θεώρησε πως θα είχε πρόσφορο έδαφος. Δεν δικαιώθηκε, αλλά ήξερε να περιμένει. Το καλοκαίρι του 2015 έδωσε μορφή στο σχέδιο του, το αποκάλεσε time-out από την Ευρωζώνη. Μόνο που όλοι ξέρουν πως, αν βγεις, είναι πολύ δύσκολο να ξαναμπείς.
Ο κ. Σόιμπλε πιστεύει στην Ευρώπη των δύο ταχυτήτων, αυτό είναι ένα δόγμα που έχει περιγράψει σαφώς. Για την Ελλάδα, λίγο πριν τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου έχει αναφέρει πως για να καταστεί το χρέος της πραγματικά βιώσιμο, χρειάζεται ονομαστικό κούρεμα. Επρόκειτο για ακόμη μια «πονηριά» του έμπειρου Γερμανού. Ο ίδιος είναι που αναγνωρίζει πως βάσει των συνθηκών κούρεμα δεν επιτρέπεται. Αν όμως η χώρα ήταν εκτός ευρωζώνης; Συνδυάστε το κούρεμα με την υποτίμηση του νομίσματος και bingo!
Πάμε, τώρα, και στην άλλη παράμετρο της σκέψης του κ. Σόιμπλε: αν είχε γίνει το Grexit, τότε δεν θα είχαμε το μαρτύριο της σταγόνας με τα μέτρα, αλλά θα περνούσαμε μια και καλή τη δυσκολία. Δεν είναι έτσι. Ακόμα και αν βγαίναμε από το ευρώ, με ότι αυτό σημαίνει για την ισοτιμία του επόμενου νομίσματος, τις εισαγωγές, τις εξαγωγές, τον πληθωρισμό κλπ., η χώρα θα χρειαζόταν ένα πλαίσιο σκληρών μεταρρυθμίσεων προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια εθνική καταστροφή συνδυαστικά με τις διαχρονικές παθογένειες που ήδη είχε. Με άλλα λόγια, ένα Μνημόνιο εκτός ευρώ, με εκ νέου σκληρή προσαρμογή για τον ελληνικό λαό. Ωραία τα ιδεολογήματα, αλλά η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική. Άλλωστε, ο ίδιος ο κ. Σόιμπλε έλεγε σε μια έκρηξή του πως «η Ελλάδα δεν είναι κράτος» (αναφερόμενος στην κατάσταση της δημόσιας διοίκησης). Τώρα, όλα θα ήταν ξαφνικά εύκολα και one-off;
Το χοντρό παιχνίδι του κ. Σόιμπλε και η απροκάλυπτη πλέον συλλογιστική του που προβλέπει ενοποίηση δύο ταχυτήτων σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για την ίδια την Ευρώπη. Ο Γερμανός αξιωματούχος δεν έχει την ίδια γνώμη, αλλά πλέον δεν αισθάνεται και καμία ανάγκη να περιορίσει αυτές του τις σκέψεις. Άλλωστε, ενεργεί και με το βλέμμα στην παρακαταθήκη του. Πλην όμως, ακόμα παραμένει υπουργός Οικονομικών και αυτός που θα πρέπει να περάσει από τη Γερμανική Βουλή την οποιαδήποτε εκταμίευση χρημάτων για την Ελλάδα. Με άλλα λόγια, ο Γερμανός δεν πρόκειται να μας κάνει τη ζωή εύκολη, ακόμα και αν παραπέμπει στους θεσμούς. Δεν είναι άλλωστε μυστικό πως βρίσκεται σε ανοιχτή επικοινωνία με τον Διευθυντή του ευρωπαϊκού σκέλους του ΔΝΤ Ποουλ Τόμσεν, το οποίο Ταμείο είναι και αυτό που ζητά τη σκληρότερη προσαρμογή στην περίπτωση της Ελλάδας.
Το Μέγαρο Μαξίμου «ψυχανεμίζεται» εδώ και καιρό αυτή την κινητικότητα. Η δική τους ανάγνωση είναι πως γίνεται η απέλπιδα προσπάθεια να πέσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Στην περίπτωση του κ. Σόιμπλε, ο ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε τη βολική αφορμή, επομένως αυτό που σκέφτεται υπερβαίνει τον Αλέξη Τσίπρα και τους συν αυτώ.
Το παιχνίδι, βεβαίως, για τη χώρα δεν είναι χαμένο. Πλην όμως, η κυβέρνηση είναι παγιδευμένη μεταξύ των όσων υποσχέθηκε και των όσων πρέπει να κάνει, έχοντας και το βάρος της διακυβέρνησης επί έναν χρόνο που σχεδόν τίποτα δεν πήγε καλά. Αυτή η ιδιότυπη limbo δεν βοηθά τη χώρα να ξεφύγει από το τέλμα και παράλληλα δίνει και λαβή σε όσους σκέφτονται με έναν μη εποικοδομητικό τρόπο για την Ευρώπη.
Και αυτή τη στιγμή, η κυβέρνηση πρέπει να γνωρίζει καλά πως δεν υπάρχει κανένα απολύτως περιθώριο για παιχνίδια. Ιδίως, όταν σε ένα νέο δυνητικό power game, ο αντίπαλός σου εξακολουθεί να είναι σε θέση ισχύος.
