Γράφει ο Ηλίας Πεντάζος*
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός στη πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή αναφέρθηκε στη επερχόμενη μεγάλη ύφεση, την οποία ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ. Στουρνάρας σε δημόσια παρέμβαση του εκτίμησε στη κλίμακα 4-8%, ενώ παράλληλα αναφέρθηκε στην ανάγκη δημιουργίας μιας «bad bank» (κακή τράπεζα) ως την μόνη πρόσφορη λύση λόγω και της αναμενόμενης αύξησης κατά 10 δις των κόκκινων δανείων που η πανδημία δημιουργεί.
Στο θέμα αυτό είχε σπεύσει νωρίτερα να κάνει γνωστή την θέση του ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Γ. Ζαβός, χαρακτηρίζοντας τη συζήτηση για την «bad bank» “άτοπη και άκαιρη” ενώ υπεραμύνεται του “..σχεδίου Ηρακλής, ως τον καλύτερο μηχανισμό για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων..” βεβαιώνοντας ότι “..οι τιτλοποιήσεις θα προχωρήσουν για να προσελκυστούν οι επενδυτές..”.
Ο κ. υφυπουργός δηλώνει ότι ”..το ζητούμενο σήμερα είναι να μπορέσουν οι τράπεζες γρήγορα και αποτελεσματικά να διοχετεύσουν ρευστότητα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις..”. Σωστό, αλλά δεν μας λέει από πού θα βρουν τα λεφτά; Γιατί αν είναι να χρηματοδοτούν με κεφάλαια που θα επιβαρύνουν για μία ακόμη φορά το δημόσιο χρέος και κατ’ επέκταση τους φορολογούμενους όπως στο παρελθόν, η πρόταση δεν είναι ιδιαίτερα πρωτότυπη.
Δηλώνει ακόμη ότι ”..οι τράπεζες είναι ο αγωγός για να στηριχθεί η πραγματική οικονομία και όλα τα χρήματα που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να πέσουν στην πραγματική οικονομία..”. Σωστό, αλλά γιατί τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να πάνε στη διαχείριση των τραπεζών και όχι στη διαχείριση και εποπτεία της κυβέρνησης; Εξάλλου αυτή εκλέγει η κοινωνία, αυτή λογοδοτεί στο εκλογικό σώμα και αυτή φέρει το βάρος της εγγύησης απέναντι στις Βρυξέλλες.
Συνεχίζει, επίσης ότι στις συναντήσεις που είχε με τους CEO των συστημικών τραπεζών ζήτησε “..να μη χρηματοδοτηθούν μόνο οι καλοί πελάτες αλλά και όσοι είναι βιώσιμοι και χρειάζονται κεφάλαια κίνησης..”.
Σωστό, αλλά υπάρχει άραγε κανείς σε αυτή τη χώρα που να υποστηρίξει ότι οποιοσδήποτε μικρομεσαίος βρήκε ποτέ ανοιχτές πόρτες στις τράπεζες χωρίς να του ζητηθούν οι εγγυήσεις του αιώνα ή χωρίς να επιβαρυνθεί με υπερβολικά επιτόκια και υπέρμετρες επιβαρύνσεις.
Οι τράπεζες αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είτε θέλουμε να το ομολογήσουμε είτε όχι, ζουν με την αίγλη του παρελθόντος αλλά σε όρους τραπεζικής αγοράς είναι απόλυτα απαξιωμένες με μια διαρκώς φθίνουσα χρηματιστηριακή αξία που φτάνει πλέον κάτω από 4 δις.
Είναι η στιγμή για δραστική παρέμβαση του Πρωθυπουργού. Να γίνει πράξη αυτό που από χρόνια έχει υποστηρίξει ο «πρύτανης» του τραπεζικού χώρου Γιάννης Κωστόπουλος, ότι “..στη χώρα χωράνε 2,5 τράπεζες..”. Ας θυμηθούμε ότι στη Μέκκα του καπιταλισμού, στις ΗΠΑ, στη μεγάλη κρίση του 2008, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πήρε την πλειοψηφία όλων των μεγάλων τραπεζών στηρίζοντας τες με κρατική χρηματοδότηση και στη συνέχεια μετά από δύο χρόνια τις επέστρεψε στον ιδιωτικό τομέα αποκομίζοντας και ανάλογα κέρδη.
Με δεδομένο ότι οι τράπεζες έχουν πάρει μέχρι τώρα πλουσιοπάροχα πακέτα αλλά δεν μπόρεσαν να βρουν τον δρόμο τους και να ικανοποιήσουν τους μετόχους τους, είναι σαφές ότι είτε από διοικητική ανικανότητα είτε έλλειψη οράματος είτε κοντόθωρη σκέψη το μοντέλο λειτουργίας τους έχει αποτύχει.
Ο κ. Στουρνάρας ως κεντρικός τραπεζίτης, αντιλαμβάνεται ότι τα χθεσινά σχέδια είναι πλέον εκτός τόπου, μπροστά στην οικονομική λαίλαπα που φέρνει η πανδημία του «κορονοιού», και τάσσεται σθεναρά υπέρ ριζικών αλλαγών, όπως της δημιουργίας «bad bank».
Λογικό, πια και το δικό μας ενδιαφέρον να έχει μετατοπισθεί από τα λεγόμενα του κ. Ζαβού.
Μας ενδιαφέρει τι πιστεύει από εδώ και εμπρός ο κ. Μητσοτάκης.
Βλέπουμε ήδη να εξαπλώνεται γύρω μας ταχύτατα ενα κύμα κρατικών ενισχύσεων και πολιτικής προστατευτισμού. Οι μεγάλες, πλουσιότερες και οικονομικά φιλελεύθερες, χώρες της Ευρώπης με κάθε τρόπο προσπαθούν να στηρίξουν τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία τους.
Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να ακολουθήσει και η πρώτη απόφαση για κρατική ενίσχυση (έμμεση κρατικοποίηση) του εθνικού αερομεταφορέα Aegean, είναι στο σωστό δρόμο.
Ζωτικής σημασίας απόφαση, είναι και η ανάληψη από το κράτος της ευθύνης διαχείρισης των πιστωτικών ιδρυμάτων. Οι μόνοι δυσαρεστημένοι θα είναι μια ολιγοπρόσωπη, τραπεζική ιεραρχία και κάποιοι πολιτικοί της φίλοι.
Ελπίζουμε να μην ταραχτούν οι οπαδοί της ιδιωτικής πρωτοβουλίας (και εμείς εκεί ανήκουμε). Αλλά Ευρώπη και Αμερική απαντούν με πράξεις ότι σε επικίνδυνες και πρωτόγνωρες συνθήκες, θεωρίες υπέρ του φιλελευθερισμού ή του κρατισμού πάνε στον πάγο.
Ο πρωθυπουργός έχει αποστολή να εξασφαλίσει την κοινωνική συνοχή. Η κοινωνία απαιτεί την επιβίωσή της μέσα από ένα σύστημα αξιών που θα μοιράσει αξιοκρατία και ανάπτυξη, κατανεμημένη δίκαια σε όλους, με ευκαιρίες αξιοπρεπούς εργασίας μέσα από συνεχή εκπαίδευση και επαγγελματική επανεκπαίδευση. Το κράτος που θαυμάσαμε στην υγειονομική κρίση οφείλει να λάμψει και εδώ.
*Ο Ηλίας Πεντάζος είναι Οικονομολόγος, τ. ΓΓ Δημοσιονομικής Πολιτικής στο Υπουργείο Οικονομικών και Πρόεδρος του ΟΔΔΗΧ.
