Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακήρυξε τον κορωνοιό ως παγκόσμια πανδημία και προειδοποίησε κράτη και κυβερνήσεις να αυξήσουν στο μέγιστο βαθμό τις προσπάθειες, ώστε να περιοριστούν και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι συνέπειες.
Με τη σειρά τους, κράτη και κυβερνήσεις, παίρνουν μέτρα ανάλογα του βαθμού κινδύνου που αντιμετωπίζουν. Σε κάθε περίπτωση τα μέτρα αυτά αλλάζουν ριζικά την καθημερινότητα των πολιτών, τον τρόπο επικοινωνίας, την αγορά, τα εργασιακά δεδομένα, τη διασκέδαση, επηρεάζουν ακόμη πολιτικά δικαιώματα και βασικές ελευθερίες!
Σενάρια συνωμοσίας;
Το γεγονός αυτό έκανε πολλούς να μπουν στον πειρασμό των σεναρίων συνομωσίας. Ότι δηλαδή ο ιός είναι κατασκευασμένος και ως βιολογικό όπλο επίτηδες διοχετεύθηκε προκειμένου να αυτοφυλακιστούν οι λαοί, να νομιμοποιηθούν και να μονιμοποιηθούν ενδεχομένως έκτακτα μέτρα, καθώς και να δικαιολογηθούν άλλες παγκόσμιες αρρυθμίες που ιστορικά συνήθως απομοχλεύονταν με παγκόσμιες συγκρούσεις!
Η πραγματικότητα είναι ότι πλην μερικών προσωρινών εξαιρέσεων, η παγκόσμια οικονομία δεν πήγαινε καλά. Η αλήθεια είναι ότι φαινόμενα όπως το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία και οι διαδηλώσεις στο Χονγκ Κόνγκ ανησύχησαν πολλές κυβερνήσεις. Στα πλαίσια μιας επιφανειακής ανάλυσης, λοιπόν, θα μπορούσαμε να βρούμε πολλούς λόγους για να υποστηρίξουμε τα διάφορα σενάρια συνωμοσίας.
Τι πραγματικά συμβαίνει!
Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Δεν ήταν έτσι τους προηγούμενους αιώνες που η ανθρωπότητα έζησε και η Ιστορία κατέγραψε τρομακτικούς λοιμούς. Ομοίως δεν είναι έτσι και σήμερα!
Από όλα τα όπλα μαζικής καταστροφής, τα βιολογικά όπλα είναι τα πλέον επικίνδυνα γιατί είναι απολύτως ανεξέλεγκτα. Ακόμη και τα πυρηνικά όπλα έρχονται δεύτερα σε βαθμό επικινδυνότητας. Και καμία πολιτική ηγεσία ή σύστημα εξουσίας στον πλανήτη δεν είναι τρελοί να τα χρησιμοποιήσουν στην πράξη, για τον απλό λόγο ότι οι ηγέτες και τα συστήματα εξουσίας ενδιαφέρονται για τον πλήρη έλεγχο! Και έχουν εκατοντάδες άλλα μέσα για να το πετύχουν! Δεν χρειάζονται τα βιολογικά όπλα για το σκοπό αυτό!
Με βιολογικά όπλα και ιούς φυσικά και πειραματίζονται! Αλλά ακόμη και αν από ατύχημα κάποιος ιός ξεφύγει, είναι τέτοια τα πρωτόκολλα ασφαλείας, που θα γίνει άμεσα αντιληπτό και έχουν τους τρόπους να το περιορίσουν αποτελεσματικά.
Τι είναι όμως αυτό που πραγματικά συμβαίνει; Η απάντηση είναι ότι τα παγκόσμια κέντρα εξουσίας έχουν σε σχέση με το παρελθόν ασύλληπτη ετοιμότητα ως προς την εργαλειοποίηση τυχαίων περιστατικών στην στρατηγική τους.
Αν η στρατηγική τους είναι ο έλεγχος των μαζών από μία επερχόμενη και αναπάντεχη παγκόσμια οικονομική κατάρρευση για παράδειγμα, και παράλληλα εμφανιστεί μια πανδημία, τότε θα αξιοποιήσουν την πανδημία για να πετύχουν, εκτός από την αντιμετώπισή της, και τον έλεγχο των μαζών ή σωστότερα, να μετρήσουν τις σχετικές αντιδράσεις των μαζών.
Στο παραπάνω πλαίσιο, φυσικά και θα ακουστούν αλληλοκατηγορίες μεταξύ των ισχυρότερων παικτών της παγκόσμιας σκακιέρας για διεξαγωγή ασύμμετρου πολέμου του ενός εναντίον του άλλου. Όλα δικαιολογούνται κάτω από τη λογική του «αξιοποιώ το πρόβλημα βάσει των συμφερόντων μου».
Η πανδημία θα αλλάξει την Ιστορία;
Οι γενιές μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έζησαν δύσκολες σχετικά, αλλά γενικά αισιόδοξες εποχές. Μπορούσες να ελπίζεις σε καλύτερο μέλλον! Η τεχνολογία και οι επιστήμες έφεραν μια επανάσταση που έκαναν την καθημερινότητα, τουλάχιστο στον δυτικό κόσμο, να γράψει το δικό της κεφάλαιο στην παγκόσμια Ιστορία και τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι η πορεία των πραγμάτων θα είναι γραμμικά εξελικτική.
Η Ιστορία όμως κάνει κύκλους. Και από τις αρχές του 2000 πήραμε πολλά δείγματα τυχαίων γεγονότων που άλλαξαν την βολική μας καθημερινότητα. Οι ένοπλες συγκρούσεις αυξήθηκαν χωρίς να κηρύσσονται πόλεμοι. Η οικονομική κατάρρευση του 2008-9 ακόμη δεν έχει ξεπεραστεί. Και τώρα έρχεται η πανδημία!
Είναι η πανδημία ικανή να αλλάξει τη ροή της Ιστορίας έτσι όπως τη βιώσαμε μεταπολεμικά;
Εκτιμώ πως ναι! Η πανδημία δεν θα περάσει εύκολα. Και επειδή η ζωή δεν σταματά, έρχονται νέες μορφές εργασίας, επικοινωνίας, διεκπεραίωσης και λειτουργίας που θα αλλάξουν ριζικά ότι ξέραμε από το παρελθόν, αλλαγές που η ανάγκη της κατάστασης θα επιβάλλει.
Οι επερχόμενες αλλαγές δεν θα περιοριστούν στην καθημερινότητα των ανθρώπων, αλλά θα αλλάξουν την δομή των κοινωνιών, τον τρόπο σκέψης και ελευθερίας (με την έννοια της ελευθερίας βούλησης) των πολιτών.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι δύο προηγούμενες δεκαετίες ήταν δεκαετίες προσαρμογής των κοινωνιών για μια νέα κανονικότητα που έρχεται να σφραγιστεί με την πανδημία! Και οι περιστάσεις φέρνουν αυτή την νέα κανονικότητα βίαια στη ζωή μας, αλλάζοντας βίαια και τη ροή της Ιστορίας!
Όσο πιο γρήγορα ενταχθούμε στη νέα κανονικότητα και προσαρμοστούμε ικανοποιητικά σε αυτή, τόσο το καλύτερο για εμάς. Θα υπάρξουν, ωστόσο, πολλοί άνθρωποι, που ενώ θα σωθούν από τον κορωνοιό, ίσως δεν καταφέρουν να ενταχθούν στη νέα κανονικότητα, για αντικειμενικούς ή ψυχολογικούς λόγους. Και θα είναι πολλοί!
Γι’ αυτό ηγέτες και συστήματα εξουσίας θα πρέπει να μεριμνήσουν με σχέδια αποκατάστασης της ισορροπίας μετά την πανδημία. Και φοβάμαι πως γι’ αυτό το βήμα δεν έχουν κάνει ακόμη, ούτε θα κάνουν, σχεδιασμούς…
*Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος
