Γράφει ο Σπύρος Μπόικος
Ποιές λοιπόν είναι αυτές οι ιδέες που ηγεμόνευσαν μεταπολιτευτικά στον ελληνικό χώρο και η δεξιών αποχρώσεων αφήγηση ισχυρίζεται ότι οφείλονται σε κάποια αριστερή ηγεμονία; Οι ιδέες αυτές δεν είναι άλλες από αυτές που υπαγόρευε το πολιτικό κλίμα της μεταπολεμικής Ευρώπης σε όλους τους πολιτικούς χώρους της εποχής, με εξαίρεση τον επελαύνοντα εκείνη την εποχή νεοφιλελεύθερο χώρο. Σε ιδεολογικό επίπεδο, η προσπάθεια της νεοφιλελεύθερης δεξιάς (και από πολιτική αφέλεια της ακροδεξιάς) στην Ελλάδα να αποδομήσει αυτό το πλέγμα ιδεών είναι απλά η καθυστερημένη εφαρμογή στην Ελλάδα δογμάτων που στο εξωτερικό εφάρμοσαν η Μάργκαρετ Θάτσερ και ο Ρόναλντ Ρέηγκαν. Δογμάτων που στρέφονταν ενάντια στο πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη όπως εκεί είχε διαμορφωθεί μετά από δυο παγκόσμιους πολέμους και υπό το βάρος του Ψυχρού Πολέμου.
Το κλίμα αυτό αφορούσε κυρίως μια γενικώς φιλειρηνική διάθεση, υπό και το καθεστώς του φόβου μιας πυρηνικής σύρραξης, την αναδιανομή του πλεονάσματος που δημιουργήθηκε από την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Ευρώπης υπό τη μορφή του κοινωνικού κράτους και μια απέχθεια προς τον ολοκληρωτισμό ως αντίδραση στο φασιστικό και ναζιστικό παράδειγμα των δεκαετιών του 1930 και 1940. Αυτά τα φαινόμενα αποτέλεσαν πυλώνες της πολιτικής αντίληψης στη μεταπολεμική Ευρώπη και αποτελούσαν τα “αυτονόητα” που καμιά πολιτική παράταξη δεν είχε πρόθεση να αμφισβητήσει.
Στη χώρα μας όμως τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά: η πολιτική ανωμαλία της τριακονταετίας που ακολούθησε την απελευθέρωση από τους Γερμανούς μέχρι και τη Μεταπολίτευση καθήλωσε την Ελλάδα σε μια παλλινωδία μεταξύ του στάτους ενός ευρωπαϊκου κράτους και μιας λατινοαμερικανικής μπανανίας. Συνέπεια αυτού ήταν το μεταπολεμικό ευρωπαϊκό πολιτικό κλίμα να μην εκφραστεί στην Ελλάδα παρά στο σύντομο διάστημα 1974 – 1989, για να αντικατασταθεί (από την τελευταία κυβέρνηση Μητσοτάκη ακόμη) από το νεοφιλελευθερισμό και τα προτάγματα της “ελεύθερης” αγοράς. Λογική που είναι κυρίαρχη έως σήμερα, στο βαθμό που υιοθετήθηκε στον ένα ή τον άλλο βαθμό και από τα δυο κόμματα εξουσίας.
Προς τί λοιπόν το μένος της νεοφιλελεύθερης (και κυβερνώσας για δεκαετίες) αντίληψης εναντίον της Αριστεράς και της υποτιθέμενης ηγεμονίας της; Η εξήγηση είναι πάρα πολύ απλή: μετά τη δεκαετία του ’80 για την δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ και την δεκαετία του ’90 για τη χώρα μας, η μόνη πολιτική δύναμη που φαινόταν να υπερασπίζεται τις αρχές και τις κατακτήσεις που διαμόρφωσαν την μεταπολεμική ευρωπαϊκή πολιτική και να διεκδικεί μάλιστα την επέκταση και διεύρυνση τους ήταν η Αριστερα.
Σήμερα, που η οικονομική κρίση φαίνεται να υπογραμμίζει ανεξίτηλα την πολιτική χρεωκοπία της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης, μέσα και από την κατάρρευση των συμβόλων της, όπως οι μεγάλες πολυεθνικές τράπεζες, το πολιτικό κλίμα φαίνεται να αλλάζει προς το αριστερότερο. Ο μύθος της ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς καλλιεργήθηκε ακριβώς ως ανάχωμα εναντίον της αλλαγής αυτής. Τα προγνωστικά των εκλογών της Κυριακής όμως μάλλον δείχνουν ότι το ανάχωμα διαλύθηκε εις τα εξ ων συνετέθη και μάλιστα τη στιγμή που θα ήταν πιο χρήσιμο για τους εμπνευστές του από ποτέ.
