Η μεγάλη στρατιωτική παρέλαση που διοργανώθηκε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Βλαντίμιρ Πούτιν στη Σερβία και οι τιμές που έγιναν στον Ρώσο πρόεδρο φαίνεται ότι δεν αντιπροσώπευαν την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στις σχέσεις Βελιγραδίου – Μόσχας.
Όπως αποκαλύπτει η έγκριτη σερβική εφημερίδα Danas, ο Βλαντίμιρ Πούτιν εγκατέλειψε τη σερβική πρωτεύουσα θυμωμένος και απογοητευμένος από τη συμπεριφορά του πρωθυπουργού της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Συγκεκριμένα, έγκυρες κυβερνητικές πηγές που επικαλείται η Danas ανέφεραν ότι ο Ρώσος πρόεδρος, στη συνάντησή του με τον Σέρβο πρωθυπουργό, στο Βελιγράδι, ζήτησε να υπογραφεί πρωτόκολλο, με το οποίο θα δεσμεύεται η Σερβία ότι θα επιστρέψει τα χρέη από την αγορά φυσικού αερίου, μέχρι τον Μάρτιο του 2015. Τα χρέη της Σερβίας προς τη Ρωσία από την αγορά φυσικού ερίου ανέρχονται σε 200 εκατομμύρια δολάρια.
Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς αρνήθηκε να υπογράψει ένα τέτοιο πρωτόκολλο, θεωρώντας άδικη την απαίτηση της Ρωσίας. Ο πρωθυπουργός της Σερβίας, αναφέρει η Danas, εξέφρασε ανοιχτά στον Ρώσο πρόεδρο τη δυσαρέσκειά του, υπενθυμίζοντάς του ότι το 2008 η σερβική κυβέρνηση πούλησε μισοτιμής στη ρωσική GazpromNjeft τη σερβική πετρελαϊκή εταιρεία NIS. Οι Ρώσοι απέκτησαν το 51% των μετοχών της NIS έναντι του ποσού των 400 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η πραγματική αξία της εταιρείας είχε εκτιμηθεί από διεθνείς οίκους αξιολόγησης στα δύο δισεκατομμύρια ευρώ.
Όπως αναφέρει η Danas, o Βλαντίμιρ Πούτιν, δύο ημέρες μετά την επίσκεψή του στο Βελιγράδι, έδωσε εντολή να μειωθεί κατά 28% η παροχή φυσικού αερίου προς τη Σερβία.
Το θέμα συζητήθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού Συμβουλίου, πριν από τέσσερις ημέρες, όπου ο Σέρβος πρωθυπουργός ενημέρωσε τα μέλη της κυβέρνησης για τις απαιτήσεις της Ρωσίας και την απόφαση της να μειώσει την παροχή φυσικού αερίου.
Όπως διέρρευσε στον Τύπο, ο κ. Βούτσιτς στην συνεδρίαση αυτή εμφανίστηκε απογοητευμένος από τη συμπεριφορά του Ρώσου πρόεδρου και έδωσε εντολή στον υπουργό Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλεξάνταρ Άντιτς να διαμαρτυρηθεί εγγράφως στη ρωσική εταιρεία, που έχει την ευθύνη για την παροχή του φυσικού αερίου.
Τα προβλήματα στις σχέσεις Βελιγραδίου – Μόσχας, κυρίως γύρω από ενεργειακά θέματα, δεν δημιουργήθηκαν από την απαίτηση της Ρωσίας να πληρωθεί αυτά που της οφείλει η Σερβία για το φυσικό αέριο. Άλλωστε, τα 200 εκατομμύρια δολάρια που διεκδικεί η GazProm δεν είναι και τόσο μεγάλο ποσό για να θέσει σε δοκιμασία η Ρωσία τις σχέσεις της με τη Σερβία, η οποία είναι μία από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη που διάκειται φιλικά απέναντί της.
Η τακτική του Βλαντίμιρ Πούτιν μοιάζει περισσότερο με προειδοποίηση ή ένα μήνυμα για το τι μπορεί ακολουθήσει, εάν διανοηθεί το Βελιγράδι να συνταχθεί με την πολιτική των δυτικών χωρών. Κάποιοι πολιτικοί αναλυτές είχαν επισημάνει ότι η Μόσχα δεν καλοβλέπει αυτό το ειδύλλιο που αναπτύσσεται στις σχέσεις του Βελιγραδίου με τη Δύση.
Μία ημέρα πριν από την επίσκεψη Πούτιν στο Βελιγράδι, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σπουδών της Βιέννης Βλαντιμίρ Γκλιγκόροφ, σε συνέντευξή του σε σερβική εφημερίδα είχε μιλήσει για το ενδεχόμενο «να βρεθεί η πολιτική ηγεσία της Σερβίας προ δυσάρεστων εκπλήξεων στις συνομιλίες με τον Πούτιν».
Ο Βλαντιμίρ Γκλιγκόροφ ανέφερε, μάλιστα, ότι πληθαίνουν οι «φωνές» στη Μόσχα που πιστεύουν ότι υπάρχει ασυμβίβαστο στο «πολιτικό δόγμα και ανατολή και δύση», που εφαρμόζει το Βελιγράδι.
Η ενέργεια αποτελεί ένα πεδίο, όπου μπορεί να ασκήσει πιέσεις η Ρωσία και η αφορμή δόθηκε πριν από μερικούς μήνες. Συγκεκριμένα, στις 11 Αυγούστου, το υπουργείο Εσωτερικών (σ.σ. Δημόσιας Τάξης) προχώρησε στη σύσταση ειδικής επιτροπής, αποτελούμενης από επιθεωρητές της υπηρεσίας δίωξης οικονομικού εγκλήματος για να εξετάσει αν έγιναν παρατυπίες κατά την πώληση της σερβικής πετρελαϊκής εταιρείας NIS στη ρωσική GazpromNjeft.
Ο έλεγχος αυτός ζητήθηκε και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η πώληση της NIS συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των «ύποπτων» ιδιωτικοποιήσεων.
Παράλληλα, η σερβική κυβέρνηση, στο πλαίσιο των διαδικασιών σύγκλισης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, εξετάζει την κατάργηση της απαλλαγής από την καταβολή ενοικίων για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου που ισχύει μόνο για την NIS.
Όλα αυτά έχουν εξοργίσει τους Ρώσους, που διαβλέπουν ότι όσο προχωράει η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Σερβίας βλάπτονται τα συμφέροντά τους στην περιοχή.
