Γράφει ο Πάνος N. Αβραμόπουλος
Μέσα από την ταπεινή τάξη των ψαράδων, αλλά με βαθύτατο θρησκευτικό αίσθημα, ηθική αγνότητα και ακλόνητη πίστη, αναδείχτηκε στις μεγάλες μορφές της εκκλησίας μας ο Άγιος Ανδρέας, ο πρωτόκλητος όπως απεκλήθη. Είδε το φώς της ζωής στην πόλη Βηθσαϊδά της Παλαιστίνης. Ήταν γιος ενός φτωχού και άσημου ψαρά του Ιωνά, αλλά και αδελφός του Αποστόλου Πέτρου.
Κάνοντας τα πρώτα βήματα στη ζωή ο Ανδρέας έφυγε από την πατρική εστία και έγινε μαθητής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Αφότου ο Ιωάννης συνελήφθη, ο Ανδρέας επέστρεψε στην λίμνη της Γενησαρέτ, όπου και συνέχισε να ασκεί το επάγγελμα του ψαρά για να βιοποριστεί, έως ότου συνάντησε τον Ιησού Χριστό. Προσεκλήθη έτσι πρώτος από τον κύριο να τον ακολουθήσει στο κήρυγμά του, για τούτο και του απεδόθη το επίθετο «πρωτόκλητος».
Με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, που έλαβε χώρα την ημέρα της Πεντηκοστής για όλους τους μαθητές του κυρίου, ο Άγιος Ανδρέας, άρχισε να διδάσκει το λόγο του κυρίου, να χτίζει εκκλησίες, να χειροτονεί ιερείς και να βαπτίζει χριστιανούς. Σ΄ αυτό το πλαίσιο έκανε μακροχρόνιες περιοδείες και ταξίδευε στην Μικρά Ασία, την Θράκη, την Μακεδονία, την Κωνσταντινούπολη, για να καταλήξει τελικά στην Πελοπόννησο και ειδικότερα στη πόλη των Παλαιών Πατρών.
Από τα κομβικά σημεία των περιοδειών του Αγίου Ανδρέα υπήρξε η πόλη Αμινσό, ο πληθυσμός της οποίας ήταν κατά βάση ειδωλολατρικός, αποτελούμενος από Έλληνες και Εβραίους. Στην Αμινσό ο απόστολος Ανδρέας έκανε πολλά θαύματα, θεράπευσε αρκετούς αρρώστους, ενώ αφότου προηγήθηκε η φιλοξενία στο σπίτι ενός Εβραίου, κατέφυγε στην Εβραϊκή Συναγωγή για να μεταφέρει το κήρυγμα του κυρίου. Ακολούθησαν στην μακρά διαδρομή του οι πόλεις της Τραπεζούντας και της Βιθυνίας, όπου επίσης ο άγιος έκανε θαύματα και χειροτόνησε πολλούς ιερείς.
Επόμενος σταθμός του η Σινώπη, στην οποία ήδη ευρίσκονταν ο Απόστολος Ματθίας, που είχε φυλακιστεί από τους ειδωλολάτρες. Στο σημείο αυτό ο άγιος έκανε ένα μεγάλο θαύμα, που εξόργισε τον ειδωλολατρικό κόσμο της περιοχής και τον εξώθησε στον απηνή διωγμό του. Αφού προηγήθηκε βαθιά προσευχή του, επισκέφθηκε τον Ματθία στην φυλακή, έσπασαν τα δεσμά του και άνοιξε η πόρτα του κελιού του. Οι ειδωλολάτρες με λυσσαλέο μίσος βασάνισαν τον άγιο Ανδρέα, μέχρις του σημείου που νόμισαν ότι είχε ξεψυχήσει και πέταξαν το σώμα του, σε έναν σωρό κοπριάς. Ενώ η αγριότητά τους, τους οδήγησε να του κόψουν και ένα δάχτυλο. Όμως με την παρέμβαση της θείας χάριτος, επουλώθηκαν οι πληγές του αγίου και στη θέση του κομμένου δαχτύλου του ανεφύη εκ θαύματος άλλο. Την επαύριο οι ειδωλολάτρες της Σινώπης συγκλονισμένοι από τα θεία θαύματα, ζήτησαν συγνώμη από τον απόστολο και ευθύς βαπτίσθηκαν χριστιανοί. Στην Σινώπη ακόμα ο άγιος Ανδρέας έκανε ένα μεγάλο θαύμα, αναστήνοντας από τον θάνατο ένα μικρό παιδί.
Επόμενος σταθμός του Αποστόλου Ανδρέα ήταν η πόλη της Παλαιάς Πάτρας στην Αχαΐα. Διοικητής της πόλης την περίοδο εκείνη ήταν ο Αιγεάτης και γυναίκα του η Μαξιμίλλα. Κατά την παρουσία του ο απόστολος Ανδρέας στην πόλη των Πατρών, μαζί με το κήρυγμα του λόγου του κυρίου, έκανε πολλά θαύματα θεραπεύοντας αρρώστους και βοηθώντας ψυχικά αναξιοπαθούντες. Μεταξύ των πασχόντων που θεράπευσε ήταν και η γυναίκα του Αιγεάτη, Μαξιμίλλα. Ο διοικητής των Πατρών συγκινήθηκε από την ηθική συμβολή του αγίου προς την γυναίκα του και για να του εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, του πρόσφερε μια μεγάλη ποσότητα χρυσάφι. Ο απόστολος όμως το αρνήθηκε ευγενικά, λέγοντας στον Αιγεάτη ότι βοήθησε την γυναίκα του να ιαθεί, με την βοήθεια της θείας χάρης και όχι βεβαίως για να προσπορίσει οφέλη. Όμως σύντομα η συμπεριφορά του Αιγεάτη θα μεταστραφεί και από ευγνώμων προς τον άγιο, θα γίνει απηνής διώκτης του. Θα αναχωρήσει για την Ρώμη προκειμένου να διευθετήσει υποχρεώσεις του και στην θέση του αφήνει στην διοίκηση των Πατρών τον αδελφό του Στρατοκλή.
Μάλιστα ο απόστολος θα θεραπεύσει έναν δούλο του Στρατοκλή, γεγονός που οδηγεί τον τελευταίο μαζί με την Μαξιμίλλα να ασπαστούν τον Χριστιανισμό. Με την επάνοδό του στην Πάτρα ο Αιγεάτης και σαν πληροφορήθηκε τα γεγονότα, ζήτησε από την γυναίκα να αποκηρύξει τον χριστιανισμό και να ασπαστεί και πάλι την ειδωλολατρία. Ενώ εξοργισμένος έδωσε εντολή να συλλάβουν και να οδηγήσουν τον άγιο Ανδρέα στην φυλακή. Όπου και τον επισκέφθηκαν η Μαξιμίλλα με τον Στρατοκλή για να ζητήσουν την ευλογία του. Μάλιστα ο Στρατοκλής έλαβε την τιμή να χειροτονηθεί επίσκοπος Παλαιών Πατρών.
Όλα αυτά τα γεγονότα όμως επέτειναν το μίσος του Αιγεάτη, που αποφάσισε να διατάξει την σταύρωση του αποστόλου Ανδρέα. Αλλά σθεναρή ήταν και η απάντηση του λαού τον Πατρών, που στο πρόσωπο του αγίου Ανδρέα έβρισκε τον ηθικό προστάτη και πνευματικό του. Ο λαός εξαγριώθηκε και ο Αιγεάτης, για να προλάβει την διαφαινόμενη εξέγερση, έσπευσε να κατεβάσει τον άγιο από τον σταυρό του μαρτυρίου. Όμως ο απόστολος αντετάχθη με παρρησία, λέγοντας στον Αιγεάτη «Καλύτερα είναι να σώσεις τον εαυτόν σου από τα δεσμά της αμαρτίας, παρά εμένα από τον σταυρό».
Ο διοικητής των Πατρών άρχισε να κατατρύχεται από τις ερινύες για το έγκλημα που είχε διαπράξει. Δεν άντεξε το ηθικό μαρτύριο των τύψεων και αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή του αυτοκτονώντας, πέφτοντας από έναν γκρεμό, που ονομάζονταν «Υψηλά Αλώνια». Ο Στρατοκλής και η Μαξιμίλλα, ενταφίασαν το σώμα του Αγίου Ανδρέα, στο σημείο που αργότερα χτίστηκε με δαπάνες του Στρατοκλή, η επισκοπή Παλαιών Πατρών. Ο δε Στρατοκλής συνέχισε ως επίσκοπος Παλαιών Πατρών, μέχρι το τέλος της ζωής του. Όμως με την αγιοσύνη του και νεκρός ο άγιος Ανδρέας, συνέχισε να ευεργετεί την αγαπημένη του πόλη των Πατρών, που τόσο τον είχε αγαπήσει και αναγορεύσει σε ηθικό της προστάτη.
Ο γιος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, Κωνστάντιος ο Β’ και διάδοχος της Ανατολής και των Βαλκανίων, πλην του Ιλλυρικού, από τα συγκληρονομηθέντα με τα άλλα δυο αδέλφια του εδάφη της αυτοκρατορίας, είχε γοητευθεί από την υψηλή πνευματικότητα και το δυσθεώρητο θρησκευτικό ήθος του Αποστόλου Ανδρέα και αποφάσισε να μεταφέρει τα λείψανά του στην Κωνσταντινούπολη.
Όμως η κίνηση αυτή προξένησε την θυμηδία του λαού των Πατρών, που αντέδρασε δυναμικά. Έτσι ο Κωνστάντιος για να εξευμενίσει τους Πατρινούς, δεσμεύτηκε να υλοποιήσει το έργο της μεταφοράς του νερού στην πόλη από το όρος Βοϊδά. Με αυτό τον τρόπο ο απόστολος είχε για μιαν ακόμα φορά ευεργετήσει την αγαπημένη του πόλη. Για τούτο και τον ανακήρυξε πολιούχο και μέγα προστάτη της. Στον υφιστάμενο σήμερα ναό του Αγίου Ανδρέα στην πόλη των Πατρών, φυλάσσεται ο σταυρός -σε σχήμα Χ- πάνω στον ο οποίο ο Άγιος Ανδρέας μαρτύρησε, αφήνοντας την τελευταία του πνοή. Ο απόστολος Ανδρέας είναι από τις λαμπρές μορφές της Χριστιανοσύνης. Και η εκκλησία μας τιμά κάθε χρόνο την μνήμη του στις 30 Νοεμβρίου.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων.
