Γράφει ο Δημήτρης Κατσαρός
Η οργισμένη απάντηση του Αντώνη Σαμαρά στο πρωτοφανές γεγονός του δανεισμού γλυπτών του Παρθενώνα στη Ρωσία, κάνει από χθες το γύρω των μέσων ενημέρωσης στη Βρετανία. Ο πρωθυπουργός καταγγέλλει το Βρετανικό Μουσείο για πρόκληση του Ελληνικού λαού, βασισμένος στο γεγονός ότι δανείζει για πρώτη φορά τα γλυπτό παρά το δόγμα περί «αμετακίνητων γλυπτών».
«Προκαλεί τον Ελληνικό λαό η απόφαση του Βρετανικού Μουσείου να “δανείσει” ένα από τα γλυπτά του Παρθενώνα σε έκθεση στην Αγία Πετρούπολη», τονίζει ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς σε δήλωσή του με την οποία επισημαίνει ότι «το τελευταίο μέχρι σήμερα Βρετανικό δόγμα περί “αμετακίνητων” γλυπτών του Παρθενώνα παύει να ισχύει. Όπως καταρρίφθηκε με τη λειτουργία του Μουσείου της Ακρόπολης και το άλλο “επιχείρημά” τους, αυτό της έλλειψης ανάλογου χώρου που θα μπορούσε να τα φιλοξενήσει.» ήταν η ανακοίνωση του έλληνα πρωθυπουργού.
Το Βρετανικό Μουσείο, που απολαμβάνει στήριξη της κίνησής του αυτής από τη Βρετανική κυβέρνηση, χάνει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας του ως συνομιλητή για το ζήτημα της επιστροφής των γλυπτών. Κατά καιρούς έχουν εκφραστεί από βρετανικής πλευράς διάφορα επιχειρήματα για την παραμονή των γλυπτών στη Βρετανία. Δεσπόζουσα θέση είχε ανέκαθεν το «αμετακίνητό» τους. Ενώ λοιπόν ο Σαμαράς σωστά σημειώνει ότι το δόγμα αυτό, σήμερα καταρρίπτεται, στην πραγματικότητα η κίνηση αυτή αποτελεί αλλαζονική επίδειξη από πλευράς Βρετανικού Μουσείου. Το μήνυμα είναι ότι τα γλυπτά του ανήκουν και μπορεί να τα δανείζει σε όποιον θέλει. Όμως όπως έγραψα στο χθεσινό μου άρθρο αυτό αποτελεί σπασμωδική κίνηση τη στιγμή που αρνείται προς το παρόν να δεχθεί την UNESCO ως διαμεσολαβητή για την συζήτηση της επιστροφής τους. Μάλιστα ο πρόεδρος του Μουσείου δικαιολογεί την κίνηση αυτή ως παροχή της ευκαιρίας του θαυμασμού τους από ανθρώπους άλλων χωρών.
Ο διευθυντής του μουσείου της Ακρόπολης, Δημήτρης Παντερμαλής δήλωσε ότι όταν ζητήθηκε στο παρελθόν από την Ελλάδα μακροχρόνιος δανεισμός των γλυπτών του Παρθενώνα, το Βρετανικό Μουσείο αξίωσε την αποδοχή εκ μέρους της Ελλάδας της κυριότητας των γλυπτών από τους Βρετανούς. Για αυτό το λόγο και η διαδικασία δεν προχώρησε. Καταλήγει όμως και σε ένα μάλλον ατυχές συμπέρασμα ότι «Ο δανεισμός των αετωματικών γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο της Αγίας Πετρούπολης δίχως την προϋπόθεση αναγνώρισης κυριότητας αποτελεί προηγούμενο. Κατά μείζονα λόγο, πρέπει να ισχύει και για την Ελλάδα.» ενώ παράλληλα εκφράστηκε η βούληση του Μουσείου της Ακρόπολης να ζητήσει δανεισμό των γλυπτών στο επόμενο διάστημα.
Όμως προφανώς δε ζητήθηκε αποδοχή κυριότητας από τους Ρώσους, γιατί ποτέ δεν είχαν κάποια τέτοια αξίωση. Σε ερώτησή του BBC για το αν τα γλυπτά θα μπορούσαν να εκτεθούν και στην Ελλάδα ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Νηλ Μακ Γκρέγκορ έκλεισε το μάτι στον Παντερμαλή δηλώνοντας πως ποτέ δεν δέχτηκε η Ελλάδα να δανειστεί τα γλυπτά και πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε προφανώς να συμβεί αρκεί να είναι βέβαιο ότι η χώρα που θα τα ‘φιλοξενήσει’ θα είναι πρόθυμη να τα επιστρέψει.
Θέλω να πιστεύω ότι θα αποφευχθεί η γκάφα από πλευράς Ελλάδας να ζητηθούν τα γλυπτά γιατί ακόμη και αν δεν απαιτηθεί από τη Βρετανία δήλωση περί Βρετανικής κυριότητάς τους, οι επιλογές θα είναι δύο. Ή να αρνηθεί το Μουσείο της Ακρόπολης να τα επιστρέψει, ενδεχόμενο που κανείς σοβαρός άνθρωπος δε θα ενέκρινε ή να τα επιστρέψει και να ναυαγήσει έτσι η προσπάθεια μόνιμης επιστροφής τους.
Πάντως παρά το αυτογκόλ Παντερμαλή, η κίνηση Σαμαρά έδωσε την απαραίτητη διεθνή δημοσιότητα στο γεγονός που μόνο εναντίων του Βρετανικού Μουσείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Είναι γεγονός ότι οι Βρετανοί έχουν περιέλθει σε σχετικά αμυντική στάση κάτι που μάλλον ελπίδες δημιουργεί για την πορεία της προσπάθειας επιστροφής των γλυπτών στο τόπο όπου ανήκουν.
