Το κομμάτι κόκκινου πλαστικού ανάμεσα στα καλάμια της βόρειας Γαλλίας θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε κομμάτι του καταναλωτισμού που συσσωρεύεται σε όλο τον πλανήτη, που ρέει στα ποτάμια, πνίγει τα ζώα, ακόμη και εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματός μας.
Όμως, αυτό το κατά τα άλλα αδιάφορο σκουπίδι που πιάστηκε στα φυλλώματα, όχι μακριά από τις εκβολές του ποταμού Σηκουάνα, έχει και όνομα – EF56308 – έχει και ιστορία.
Πετάχτηκε στο νερό στις 26 Σεπτεμβρίου 2018, στη Ρουέν, 70 χιλιόμετρα πιο πάνω στο ρεύμα. Ο Ρομέν Τραμουά γνωρίζει γιατί. Αυτός το πέταξε.
Ο Τραμουά, ειδικός στα ιζήματα, περιηγείται στις όχθες του ποταμού κάνοντας μια απογραφή του πλαστικού που τώρα πιτσιλάει με φανταχτερά χρώματα σε τοπία που κάποτε αγαπούσαν οι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι.
Μερικές φορές σημαδεύει τα πλαστικά με ροζ ή φθορίζουσα κίτρινη μπογιά, ώστε να μπορεί ίσως να τα ξαναβρεί μια μέρα, κάπου αλλού στο ταξίδι τους προς τη θάλασσα.
«Κανένα απόβλητο δεν πηγαίνει στη θάλασσα με γραμμικό τρόπο», κατά μήκος μιας όχθης ποταμού γεμάτης σκουπίδια, δήλωσε στο AFP.
Μπορούν να παραμένουν «για χρόνια», να ρέουν από τη μια όχθη στην άλλη, όπου παγιδεύονται στα φυλλώματα.
Ο επιστήμονας, ο οποίος εργάζεται στο Εργαστήριο Υδάτινου Περιβάλλοντος και Αστικών Συστημάτων, έχει περάσει χρόνια μελετώντας τη ζωή των πλαστικών στον Σηκουάνα, προσπαθώντας να εντοπίσει την προέλευση των σκουπιδιών, τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα αντικείμενα μπορούν να φτάσουν στη θάλασσα και το πόσο πολλά είναι.
Ο Σηκουάνας ξεκινά τη ζωή του στο οροπέδιο Λανγκρέ της ανατολικής Γαλλίας, προτού ρέει στο Παρίσι, όπου ποτίζει τα πόδια του Πύργου του Άιφελ, προτού πάρει το δρόμο του προς την πόλη Ρουέν και τελικά εκβάλει στη Μάγχη.
Με τα πλαστικά να παρασύρονται από τα ρεύματα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, οι εκβολές του ποταμού είναι «μια μηχανή κατασκευής μικροπλαστικών», είπε.
«Παγκόσμια μάστιγα»
Η ανησυχία αυξάνεται σε όλο τον κόσμο για τις πιθανές επιπτώσεις αυτού του επίμονου σκουπιδιού στα οικοσυστήματα, τους ανθρώπους και τα ζώα.
Μικροπλαστικά θραύσματα έχουν πλέον βρεθεί από τις βαθύτερες τάφρους των ωκεανών μέχρι την κορυφή του Έβερεστ. Στους ανθρώπους, έχουν ανιχνευθεί στο αίμα, στο μητρικό γάλα και στον πλακούντα.
Την επόμενη εβδομάδα, η Γαλλία θα φιλοξενήσει διαπραγματευτές από σχεδόν 200 χώρες για ένα νέο γύρο συνομιλιών στο Παρίσι με στόχο την επίτευξη μιας ιστορικής, νομικά δεσμευτικής συμφωνίας έως το επόμενο έτος για τον τερματισμό της πλαστικής ρύπανσης.
Η παγκόσμια παραγωγή του υλικού που βασίζεται κυρίως σε ορυκτά καύσιμα έχει διπλασιαστεί μέσα σε 20 χρόνια, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο οποίος προβλέπει ότι η παραγωγή θα μπορούσε να τριπλασιαστεί και πάλι μέχρι το 2060 χωρίς δράση.
Η Γαλλία έχει ένα πλεονέκτημα έναντι των φτωχότερων χωρών όσον αφορά την αντιμετώπιση των πλαστικών, δήλωσε ο Τραμουά.
Η αποκομιδή των απορριμμάτων είναι εξαιρετικά οργανωμένη και το σύστημα αποχέτευσης είναι σε μεγάλο βαθμό αποτελεσματικό, εκτός από τις περιπτώσεις υπερχείλισης που συνδέονται με καταιγίδες.
«Βρίσκουμε πολύ λιγότερο πλαστικό στα ποτάμια από ό,τι σε χώρες χωρίς συλλογή και με απότομες χαράδρες, όπως στη Νοτιοανατολική Ασία για παράδειγμα», δήλωσε ο Τραμουά.
Ο Σηκουάνας καθαρίζεται επίσης, κυρίως από την ομάδα Vinci Construction Maritime et Fluvial, η οποία συλλέγει τα πλωτά απορρίμματα. Άλλες οργανώσεις επικεντρώνονται στον καθαρισμό των ακτών. Αλλά και πάλι το πλαστικό περνάει.
«Παντού»
Από τα πειράματα μεταξύ 2017 και 2020, η ομάδα του Τραμουά υπολόγισε ότι περίπου 100 έως 200 τόνοι πλαστικού ετησίως φτάνουν στη θάλασσα κατά μήκος του Σηκουάνα.
Αυτό ήταν πολύ λιγότερο από τις αρχικές του υποθέσεις, αλλά εξακολουθεί να είναι αρκετό για να τον κρατήσει απασχολημένο.
Ο Τραμουά έχει τοποθετήσει δίχτυα στην έξοδο των σωλήνων υπερχείλισης καταιγίδων, οι οποίοι μπορούν να εκβάλουν στον ποταμό μετά από έντονες βροχοπτώσεις. Το περιεχόμενο πλένεται, ξηραίνεται, ζυγίζεται και καταγράφεται στο εργαστήριό του.
Έτσι προκύπτει μια σειρά από πλαστικά, μπουκάλια ποτών και αποτσίγαρα που πετιούνται στους δρόμους και παρασύρονται στο αποχετευτικό σύστημα, καθώς και αντικείμενα που πετιούνται απευθείας στις τουαλέτες.
Σαν αρχαιολόγος της Ανθρωπόκαινου – (το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο άνθρωπος είχε καταλυτική επίδραση στον πλανήτη), ο ερευνητής χρησιμοποιεί ορισμένα κοινά προϊόντα για να χρονολογήσει τις ροές των σκουπιδιών.
Ένα από αυτά είναι το μικρό πλαστικό εφαρμοστή για το καθαρτικό “microlax” που χορηγείται σε μία δόση. Αρκετοί άνθρωποι τα κατεβάζουν στις τουαλέτες τους για να τα κάνουν άφθονα στα σκουπίδια του ποταμού και το καθένα από αυτά φέρει μια μαρτυρική ημερομηνία λήξης.
Μια μέρα τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, ο Τραμουά έδειξε στην AFP μερικά από τα παλαιότερα ευρήματά του σε μια πέτρινη όχθη στην άκρη του ποταμού, που είχαν πεταχτεί από τις παλίρροιες ανάμεσα σε παρασυρόμενα ξύλα και κλαδιά.
Μπουκάλια απορρυπαντικών, κονσέρβες, δοχεία γιαουρτιού, περιτυλίγματα γλυκών, καπάκια, σανδάλια. Τα αντικείμενα αποτελούν μια απογραφή της σύγχρονης κατανάλωσης.
Μακροπλαστικά, μικροπλαστικά, ακόμη και νανοπλαστικά.
«Τα βρίσκουμε παντού», είπε.
