Η αρχαία Αθήνα ήταν ο δημοφιλέστερος προορισμός του ελληνικού κόσμου, μία πόλη στην οποία ο καθένας μπορούσε να ζήσει ελεύθερα, να εργαστεί και να σταδιοδρομήσει και να πλουτίσει. Σε καμία άλλη πόλη δεν υπήρχαν τόσοι πολλοί μόνιμοι κάτοικοι που προέρχονταν από άλλες πόλεις. Εκτός από τους Έλληνες, στην Αθήνα είχαν συρρεύσει και πολλοί ασιατικής προέλευσης, κυρίως Φρύγες, Λύδοι και Σύροι.
Οι αλλοδαποί αυτοί ονομάζονταν μέτοικοι και μπορούσαν να μείνουν για όλη τους τη ζωή στην Αθήνα, να απολαμβάνουν ό, τι και οι Αθηναίοι, εκτός από δύο πράγματα: Δεν μπορούσαν να συμμετέχουν στα κοινά και να έχουν ακίνητη περιουσία. Κινητά περιουσιακά στοιχεία μπορούσαν να αποκτήσουν απεριόριστα, αλλά όχι ακίνητα. Επιπλέον, όφειλαν να έχουν ένα Αθηναίο πολίτη ως εγγυητή (προστάτη), ο οποίος μεσολαβούσε για λογαριασμό του στις δημόσιες υπηρεσίες και λογοδοτούσε στο κράτος για τη συμπεριφορά του.
Οι περισσότεροι μέτοικοι ασχολήθηκαν με το εμπόριο, υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με τους Αθηναίους πολίτες, αν και επιβαρύνονταν με έναν επιπλέον φόρο, το μετοίκιον ή ξενικόν, που ήταν 12 δραχμές το έτος για τους άνδρες επαγγελματίες και 6 δραχμές αν η επιχείρηση ανήκε σε χήρα. Συμμετείχαν επίσης στις χορηγίες (λειτουργίες) και στις έκτακτες εισφορές όπως και οι Αθηναίοι πλούσιοι, (αν και φαίνεται πως επιβαρύνονταν με μεγαλύτερα ποσά) και υπηρετούσαν κανονικά στον στρατό.
Σε ορισμένες περιπτώσεις κάποιοι μέτοικοι απέκτησαν το δικαίωμα της «ισοτέλειας», να φορολογούνται δηλαδή όπως οι Αθηναίοι πολίτες και σπανιότερα το δικαίωμα της «ισοπολιτείας».
Οι πιο γνωστοί μέτοικοί ήταν ο Λυσίας ο λογογράφος από τις Συρακούσες, οι τραπεζίτες Πασίων και Φορμίων από τη Φοινίκη και ο Ίων ο δραματουργός από τη Χίο.
Άρθρο της Αθηνάς Τσαρλά στο grethexis.com
