Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Η κοινωνική οδύνη και η οικονομική ισοπέδωση της κατοχής, δεν άφησε ανέγγιχτα και τα πανεπιστήμια που βιώνουν βαθιά στο πετσί τους, την οικονομική δυσπραγία της εποχής. Και πολύ περισσότερο στην Ανωτάτη Σχολή Καλλών Τεχνών, που όπως ανακοινώνουν οι εφημερίδες, διακόπτει τα μαθήματά της, δοθέντος ότι δεν υπάρχουν χρήματα να πληρωθούν τα μοντέλα. Η Σχολή παραλύει λειτουργικά, οι μαθητές δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους και οι καθηγητές αποδύονται σε έναν μεγάλο αγώνα, με διαβήματα προς το υπουργείο, για να διευθετήσουν το ζήτημα. Αλλά στο πεδίο των πανεπιστημιακών μας δρωμένων, πως εξελίσσονται οι πρυτανικές εκλογές; Για το διάστημα 1946-47 εκλέγεται πρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών, ο πανευρωπαϊκού κύρους καθηγητής του Διεθνούς – Δημοσίου Δικαίου, διεθνολόγος Ιωάννης Σπυρόπουλος. Ο Σπυρόπουλος ήταν παράλληλα νομικός σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών και εκπρόσωπος της Ελλάδος στο Συνέδριο της Ειρήνης. Σε αυτό το παθογενές τοπίο, οι πανεπιστημιακές μας σχολές, έκαναν προσπάθεια να ανασυγκροτηθούν διοικητικά και ακαδημαϊκά και να επιστρέψουν στην παλιά εύρυθμη λειτουργία τους. Τα προβλήματα ήταν πολλά και δισεπίλυτα και κυρίως οικονομικής υφής. Ζωτικής σημασίας ήταν επίσης και τα προβλήματα έλλειψης στέγης για πολλές Σχολές, που δεν μπορούσαν να στεγάσουν τα εργαστήριά τους και να εκπαιδεύσουν τους φοιτητές τους.
Αλλά σε αυτό το ασθενικό και ομιχλώδες κοινωνικό κλίμα, ας δούμε πως εξελίσσονται τα πράγματα, στην διάθεση βασικών καταναλωτικών αναγκών, στις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες. Η ανθρωπιστική οργάνωση «ΟΥΝΡΑ» – UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) συνεχίζοντας τις σχετικές της διανομές σε διάφορα καταναλωτικά είδη και εφόδια, τονώνει μεγάλες μερίδες του πληθυσμού και ομάδες που αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρές ελλείψεις και προβλήματα. Την περίοδο αυτή λοιπόν του καλοκαιριού 1946, προσφέρει 600 μεταχειρισμένα αυτοκίνητα σε επαγγελματίες αυτοκινητιστές, που είχαν απολέσει τα αυτοκίνητά τους, μέσα στον χαλασμό της κατοχής. Ακολούθως για να στηρίξει τις κατεστραμμένες επικοινωνίες και μεταφορές, διανέμει 4.500 λάστιχα αυτοκινήτων σε κρατικές υπηρεσίες που είχαν αυτοκίνητα και δεν μπορούσαν να τα μετακινήσουν, αλλά και σε ιδιώτες επίσης, που δεν μπορούσαν να βρούν στο εμπόριο τα χρειαζούμενα ελαστικά τους.
Αλλά συνεχίζοντας τις ανθρωπιστικές της παρεμβάσεις η «ΟΥΝΡΡΑ» το καλοκαίρι του 1946, προσφέρει παπούτσια και στολές. Κάτι που συνιστά «μάνα εξ΄ ουρανού» στις οικονομικά αδύναμες οικογένειες με τους φτωχούς μαθητές τους. Σημαντική προσφορά αληθινά της ΟΥΝΡΡΑ, που ανακουφίζει όχι μόνο τους αντικειμενικά φτωχότερους μαθητές της επαρχίας, αλλά και πολλούς οικονομικά αδύναμους μαθητές της Αθήνας. Και στο πεδίο της υπόδησης που υπάρχουν μεγαλύτερες ελλείψεις, μια γενναία πράξη υψηλής κοινωνικής ευαισθησίας, κάνει και το Μετοχικό Ταμείο Στρατού. Εισάγει από την Αίγυπτο 250.000 ζεύγη παπουτσιών, που τα διανέμει σε συνταξιούχους, ανάπηρους, δημοσίους υπαλλήλους και άλλες αδύνατες κοινωνικές ομάδες της πόλης.
Ωστόσο την κατήφεια, την φτώχεια και την δυσπραγία της μεταπολεμικής Αθήνας, σπάει ένα πολύ ευχάριστο κοινωνικό γεγονός. Είναι οι Σχολικοί Αγώνες του Μαΐου του 1946, που διεξάγονται στο Παναθηναϊκό Στάδιο και ανατείνουν ηθικά τους Αθηναίους. Οι μαθητές, η εκλεκτή ηθικά αθηναϊκή νεολαία, αποδεικνύει πόσο υψηλό φρόνημα έχει και πόσο άκαμπτη είναι ηθικά, απέναντι στις αντινομίες και τις κοινωνικές δυσπλασίες της μεταπολεμικής Αθήνας. Η μαθητιώσα νεολαία, παρά την φτώχεια, την πείνα και τις κακουχίες, εκτελεί με αριστουργηματικό τρόπο τις γυμναστικές της επιδείξεις και όχι μόνο εντυπωσιάζει τον λαό των Αθηνών, αλλά αποδεικνύει έμπρακτα πως διαθέτει ακένωτα ψυχικά αποθέματα, για να μεγαλουργήσει στο μέλλον.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν, συνεχίζονται αδιάλειπτα τα μαθητικά συσσίτια, προς τους ασθενέστερους οικονομικά μαθητές. Οι στατιστικές μελέτες βγάζουν οδυνηρά συμπερά-σματα για τα νεαρά παιδιά, αποδεικνύοντας ανάγλυφα τις τραγικές κοινωνικές παρενέργει-ες της κατοχής. Περί τις 600.000 φτάνουν τα μικρά παιδιά, που έχουν προσβληθεί από φυματίωση και άλλες παιδικές ασθένειες. Έτσι εκινείτο το κοινωνικό εκκρεμές στην Αθήνα, κείνο το θερμό καλοκαίρι του 46 !
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων www.panosavramopoulos.blogspot.gr
