Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης
Όσοι βρέθηκαν έξω από το Προεδρικό Μέγαρο ή στο Μέγαρο Μαξίμου για τις δηλώσεις Ομπάμα-Τσίπρα είχαν να το λένε: ο άνθρωπος είναι star, απέπνεε λάμψη και έθελγε ακόμα και ανθρώπους που γαλουχήθηκαν με το «Φονιάδες των λαών Αμερικανοί». Το βεβαίωνε, άλλωστε, και πρωθυπουργικός συνεργάτης στη στήλη που δεν μπορούσε να σταματήσει να κοιτάζει τον Αμερικανό πρόεδρο.
Αυτά είναι τα επιφανειακά, βέβαια. Όπως επιφανειακή είναι η κριτική και για τη στάση του σώματος του Αλέξη Τσίπρα και για το αν πήγε να χασμουρηθεί ή όχι. Είναι αλήθεια, όπως παρατηρεί και στο σημερινό του άρθρο στην Καθημερινή ο Αλέξης Παπαχελάς, πως από την πλευρά του Ομπάμα έλειπε μια ηγετική προσωπικότητα του βεληνεκούς του Ελευθέριου Βενιζέλου και του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Διότι, ο κ. Τσίπρας είναι μεν ένας εξαιρετικός τακτικιστής, ένας υπολογίσιμος πολιτικός αντίπαλος, ένας άνθρωπος που έδωσε κυβερνητική υπόσταση στην Αριστερά στην Ελλάδα, αλλά ηγέτης αυτού του βεληνεκούς δεν είναι. Πάμε όμως παρακάτω, διότι αυτό είναι το πρώτο επίπεδο ανάλυσης και δεν επαρκεί.
Ο πρόεδρος Ομπάμα επέλεξε την Ελλάδα ως πρώτο σταθμό της αποχαιρετιστήριας περιοδείας του. Δεν είναι ένα καπρίτσιο, απλώς μια επιθυμία που είχε από την αρχή της θητείας του και τώρα απλώς πρόλαβε να πραγματοποιήσει. Η επίσκεψη Ομπάμα έχει, πέρα από όλα τα υπόλοιπα, ένα βασικό νόημα σε ό,τι αφορά τη χώρα μας: ότι, με δεδομένη την αναταραχή στην Τουρκία και σε μια εποχή που η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε τεταμένη κατάσταση, η Ελλάδα αποτελεί νησίδα γεωπολιτικής σταθερότητας.
Αυτό δεν είναι απλώς ένα ρητορικό σχήμα ή μια ευχή, αλλά μια στρατηγική επιδίωξη των ΗΠΑ. Και φάνηκε το καλοκαίρι του 2015, όταν οι ΗΠΑ επένδυσαν πολλή ενέργεια, προκειμένου να αποτρέψουν μια έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, κυρίως για γεωστρατηγικούς λόγους. Συνεπώς και η οικονομική ανάκαμψη της χώρας, του ζητήματος του χρέους συμπεριλαμβανομένου, είναι αναπόσπαστο στοιχείο της γεωπολιτικής σταθερότητας της Ελλάδας. Παράλληλα, on a broader context, που λένε και οι Αμερικανοί, ο κ. Ομπάμα θέλει να τονίσει πως η ευρωατλαντική συμμαχία είναι και θα παραμείνει ισχυρή, ανεξάρτητα από την εκλογή Τραμπ, αλλά αυτό είναι κάτι που θα το δούμε να λέγεται πολύ περισσότερο στο Βερολίνο.
Όλοι περίμεναν μια αναφορά του κ. Ομπάμα στο χρέος. Την έκανε και με το παραπάνω. Είναι όμως σαφές πως το ζήτημα αυτό είναι αρμοδιότητα των Ευρωπαίων, αν και η τοποθέτησή του έχει μεγάλη βαρύτητα. Θα θέσει ο κ. Ομπάμα το ζήτημα στην Άνγκελα Μέρκελ; Ίσως και να μην έχει τόσο μεγάλη σημασία. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η στήλη, συζητώντας με Έλληνες και Ευρωπαίους παράγοντες, δρομολογείται μια παραμετροποίηση και των μεσοπρόθεσμων μέτρων, με μια μορφή που θα είναι λειτουργική για όλους: και ο κ. Τσίπρας θα μπορεί να μιλά για ισχυρή δέσμευση και το ΔΝΤ θα έχει τα εχέγγυα να συμμετάσχει πλήρως στο πρόγραμμα και ο κ. Σόιμπλε δεν θα χρειαστεί να έρθει σε δύσκολη θέση και να περάσει κάτι τέτοιο από την Bundestag και οι Αμερικανοί θα είναι ικανοποιημένοι. Βεβαίως, βασική προϋπόθεση είναι να κλείσει εγκαίρως και η αξιολόγηση και μετά… έχει ο Θεός και ο Ντράγκι, ο οποίος περιμένει με το όπλο παρά πόδα για το QE.
Τέλος, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, το να είναι η Αθήνα που σημαίνει τόσα πολλά για τον Δυτικό πολιτισμό το φόντο για την οραματική ομιλία Ομπάμα στο ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, είναι μια τεράστια τιμή που μας κάνει ο Αμερικανός πρόεδρος. Η εικόνα της πόλης μας θα φτάσει σε όλες τις χώρες με θετικό πρόσημο, μετά από αρκετά χρόνια. Αν μη τι άλλο, αυτό είναι κάτι που μπορεί να μας χρησιμεύσει και δεν μας περισσεύουν οι συμβολισμοί για να τους πετάμε ελαφρά τη καρδία.
