Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε να τερματίσει την προνομιακή μεταχείριση της Τουρκίας εντός των ορίων του προγράμματος που επέτρεπε ορισμένα τουρκικά προϊόντα να εισάγονται στη χώρα αδασμολόγητα, γνωστοποίησε ο Λευκός Οίκος.
Η απόφαση θα τεθεί σε εφαρμογή την 17η Μαΐου, διευκρινίζεται στην ανακοίνωση της αμερικανικής προεδρίας που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Ωστόσο, παράλληλα ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι μειώνει στο μισό τον δασμό που επιβάλλεται στον εισαγόμενο τουρκικό χάλυβα, από το 50% στο 25%.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της αμερικανικής προεδρίας, κρίθηκε ότι είναι προσήκον να τερματιστεί η ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα που είναι γνωστό με την ονομασία Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων ΣΓΠ) λόγω του επιπέδου της οικονομικής της ανάπτυξης.
Ο αντιπρόσωπος των ΗΠΑ για το εμπόριο USTR) Ρόμπερτ Λάιτχαϊζερ είχε ουσιαστικά προαναγγείλει την εξέλιξη αυτή στις αρχές του Μαρτίου, όταν δήλωσε πως η Άγκυρα δεν δικαιούται πλέον να ωφελείται από το πρόγραμμα ΣΓΠ διότι «είναι επαρκώς ανεπτυγμένη οικονομικά». Η διαδικασία επανεξέτασης της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα είχε αρχίσει τον Αύγουστο του 2018, εν μέσω διπλωματικής διένεξης ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα.
Αλλά η Άγκυρα έτρεφε ελπίδες ότι η Ουάσινγκτον δεν θα προχωρούσε σε αυτή την απόφαση, καθώς τόνιζε πως θα ερχόταν σε αντίθεση με τον στόχο το διμερές εμπόριο να φθάσει τα 75 δισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια βάση, στον οποίο έχουν συμφωνήσει οι πρόεδροι Ντόναλντ Τραμπ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Πέρυσι ο Τραμπ επέβαλε υψηλότερους δασμούς στον χάλυβα και στο αλουμίνιο που εισάγουν οι ΗΠΑ από την Τουρκία για να ασκήσει πίεση στη χώρα-μέλος του NATO ώστε να αφεθεί ελεύθερος ο ευαγγελικός πάστορας Άντριου Μπράνσον. Ο ιερωμένος είχε φυλακιστεί και αντιμετώπιζε κατηγορίες για τρομοκρατία. Εντέλει, αφέθηκε ελεύθερος τον Οκτώβριο.
Η κρίση οδήγησε σε μεγάλη πτώση την τουρκική λίρα και το κλίμα έντασης στη διμερή σχέση συνεχίστηκε, με αφορμές το σχέδιο της Άγκυρας να αγοράσει ένα ρωσικό οπλικό σύστημα παρά τις προτροπές και τις απειλές της Ουάσινγκτον και τις πολύ διαφορετικές επιδιώξεις των δύο κυβερνήσεων στη Συρία.
Η Τουρκία είναι μια από τις 120 χώρες που συμμετέχουν στο ΣΓΠ, το αρχαιότερο και ευρύτερο πρόγραμμα των ΗΠΑ για την προνομιακή μεταχείριση χωρών στο πεδίο του εμπορίου. Στόχος του προγράμματος είναι να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη, εκμηδενίζοντας τους δασμούς σε χιλιάδες προϊόντα.
Οι ΗΠΑ εισήγαγαν τουρκικά αγαθά αξίας 1,66 δισεκ. δολαρίων βάσει του ΣΓΠ, ήτοι το 17,7% των εισαγωγών τους από την Τουρκία, κατά τις υπηρεσίες του USTR.
