Γράφει ο Ζαχαρίας Λουδάρος
Follow @LOUDPLUS
Τα αποτελέσματα της πρόσφατης επίσκεψης του αφεντικού της Gazprom Αλεξέι Μίλερ στην Αθήνα και των συνομιλιών που είχε με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτη Λαφαζάνη, δείχνουν ότι η καλλιέργεια υπερβολικών προσδοκιών, χωρίς να έχει διασφαλιστεί συμφωνία, συνήθως μετατρέπεται σε μπούμερανγκ. Πολύ δε περισσότερο όταν πρόκειται για περίπλοκα ζητήματα, με πολιτικές οικονομικές και γεωστρατηγικές προεκτάσεις, όπως αυτή του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου.
Όπως φαίνεται, το πάθημα της κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά που είχε καλλιεργήσει εξίσου μεγάλες προσδοκίες για την εξαγορά της ΔΕΠΑ από την Gazprom μετά τις αλλεπάλληλες (συνολικά τρεις) επισκέψεις του Αλεξέι Μίλερ στο Μέγαρο Μαξίμου, δεν έγινε μάθημα. Τότε, η Gazprom δεν είχε καν υποβάλλει προσφορά στο διαγωνισμό παρά τις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει η κυβέρνηση προκειμένου να επιδείξει… κινητικότητα, εθελοτυφλώντας μπροστά στους ευρύτερους γεωπολιτικούς συσχετισμούς.
Έτσι και τώρα μετά από ένα πενθήμερο συζητήσεων και δημοσιευμάτων περί της πρόθεσης της Gazprom να καταβάλει 3-5 δις ευρώ ως προκαταβολή για την κατασκευή του ελληνικού τμήματος του αγωγού, η αμηχανία ήταν έντονη όταν ο Αλεξέι Μίλερ βγήκε από το Μέγαρο Μαξίμου, έκανε δηλώσεις στα ρώσικα, χωρίς την παρουσία μεταφραστή και αποχώρησε, ενώ ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Λαφαζάνης ρωτούσε τους δημοσιογράφους για να μάθει τι είπε ο Ρώσος αξιωματούχος, πριν κάνει τις δικές του δηλώσεις!
Αξίζει να αναφερθεί ότι είχε προηγηθεί η συνάντηση του κ. Λαφαζάνη με τον κ. Μίλερ στο υπουργείο Ενέργειας (πριν μεταβούν στο Μέγαρο Μαξίμου για τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό) και πηγές του υπουργείου ανέφεραν ότι έχει συσταθεί κοινή επιτροπή για την πορεία υλοποίησης, ενώ άφηναν ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπογραφεί μία συμφωνία που θα αφορά τον οδικό χάρτη με τις υποχρεώσεις των δύο πλευρών και το χρονοδιάγραμμα. Στις περιπτώσεις αυτές ισχύει συνήθως το «Ζήσε Μάη μου…».
Τελικώς το συμπέρασμα από το ταξίδι του επικεφαλής της Gazprom, είναι ότι οι δύο πλευρές επιθυμούν μεν να υπογραφεί σύντομα συμφωνία επέκτασης του Turkish Stream από τα ελληνο-τουρκικά σύνορα, στο ελληνικό έδαφος και έως τα σύνορα με την π.ΓΔΜ, αλλά οι συζητήσεις συνεχίζονται….
Ο κ. Λαφαζάνης εξέφρασε την ελπίδα ότι θα ολοκληρωθούν σύντομα οι συζητήσεις «προς όφελος για την Ελλάδα και την Ευρώπη», ενώ ο κύριος Μίλερ, ανέφερε πως εξετάστηκε η σύσταση μιας κοινοπρακτικής εταιρίας Ελλάδας – Ρωσίας για την κατασκευή, η οποία θα χρηματοδοτηθεί από ιδιωτικά κεφάλαια και μάλιστα είπε ότι πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με τον κ. Μίλερ, η ρωσική πλευρά και η Gazprom εγγυώνται ότι μέσα από το έδαφος της Ελλάδος θα μεταφέρει έως 47 δισ. κυβικά μέτρα και «αναμφίβολα τέτοιος όγκος μεταφοράς θα δώσει τις δυνατότητες για την Ελλάδα να πάρει εμπορική πίστωση για υλοποίηση άλλων σχεδίων».
Ωστόσο, όλα αυτά συμβαίνουν όταν είναι δεδομένες και ξεκάθαρες οι πολιτικές προεκτάσεις της κλιμακούμενης έντασης στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης – Gazprom, που σχετίζεται ευθέως με το ζήτημα της Ουκρανίας, αλλά και με τα ρωσικά σχέδια για τη δημιουργία του Turkish Stream.
Το βαρύ κατηγορητήριο που εξαπέλυσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της ρωσικής εταιρείας φυσικού αερίου, επιβαρύνει περεταίρω το κλίμα στις σχέσεις των δυο πλευρών.
Η έρευνα της Κομισιόν κατά της Gazprom ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2012, όταν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έκαναν επιδρομή στα γραφεία του ρωσικού κολοσσού προκειμένου να συγκεντρώσουν στοιχεία για την κατηγορία της υπερτιμολόγησης του αερίου σε έξι χώρες και συγκεκριμένα την Πολωνία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Βουλγαρία, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία. Τότε ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν αντέδρασε εισηγούμενος νόμο που απαγόρευε στις κρατικές εταιρίες να δίνουν πληροφορίες σε αρχές του εξωτερικού χωρίς την συγκατάθεση της Μόσχας.
Και ενώ τα στοιχεία κατά της Gazprom είναι διαθέσιμα ήδη από το 2013 μόλις πρόσφατα η Επίτροπος Ανταγωνισμού της Ε.Ε. Μαργκρέτε Βεστάγκερ ανακοίνωσε το κατηγορητήριο κατά της εταιρίας σύμφωνα με το οποίο ο ρωσικός όμιλος καταχράται την δεσπόζουσα θέση που κατέχει στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Συγκεκριμένα, η Κομισιόν υποστηρίζει ότι η εταιρία επιβάλλει περιορισμούς στη δυνατότητα των πελατών της να μεταπωλήσουν το φυσικό αέριο, ενώ τους υποχρεώνει να υπογράφουν μακροχρόνια συμβόλαια με άμεσες πληρωμές, πιέζοντάς τους να αγοράζουν αέριο, είτε το χρειάζονται είτε όχι (take or pay). Επίσης η εταιρία αρνείται να επιτρέψει την πρόσβαση ανταγωνιστών στους αγωγούς διανομής που διαθέτει, παρεμποδίζοντας τον ανταγωνισμό και επιβάλλει διαφορετικές τιμές στους πελάτες της, οι οποίες δεν δικαιολογούνται από την απόσταση ή από άλλα κόστη που προκύπτουν κατά την παράδοση. Μάλιστα το κατηγορητήριο αναφέρει ότι η πρακτική αυτή έχει ως αποτέλεσμα η Λιθουανία πληρώνει το φυσικό αέριο κατά ένα τρίτο ακριβότερα, από τη Γερμανία.
Η Δανέζα επίτροπος ανακοινώνοντας το κατηγορητήριο, επισήμανε ότι η έρευνα ξεκίνησε πριν από την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία και δήλωσε ότι «η υπόθεση δεν είναι πολιτική». Ωστόσο παραδέχθηκε, ότι «κάποιοι θα μπορούσαν να δουν και πολιτικά στοιχεία σε αυτήν».
Σαφή πολιτική διάσταση έδωσε και ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος δήλωσε ότι οι κατηγορίες αποτελούν «μη φιλική ενέργεια» και μίλησε για την πολιτική φύση της υπόθεσης, σε σχέση με τις πιέσεις που ασκούν οι Βρυξέλλες στη Μόσχα για την Ουκρανία.
Οι κατηγορίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον της Gazprom είναι μια απαράδεκτη απόπειρα να εφαρμοστούν αναδρομικά οι πρόσφατοι κανόνες της ΕΕ σε προηγούμενα συμβόλαια, δήλωσε ο Σεργκέι Λαβρόφ και πρόσθεσε: «Όλα τα συμβόλαια που ισχύουν τώρα τα οποία υπέγραψε η Gazprom με τους εταίρους της, υπεγράφησαν με πλήρη σεβασμό προς το νομικό καθεστώς που ίσχυε εκείνη την περίοδο στην Ε.Ε. Αφού η ΕΕ υιοθέτησε το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο, υπήρξαν προσπάθειες, και συνεχίζονται τώρα, να εφαρμοστούν αναδρομικά αυτές οι απαιτήσεις και σε παλαιά συμβόλαια. Αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο.».
Συνήθως όταν πλακώνονται τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια. Το ερώτημα λοιπόν είναι: υπάρχει πραγματικός χώρος για τις «ελληνικές προσδοκίες» ή τελικά πατούν πάνω σε …κινούμενη άμμο; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι επικοινωνιακή και μόνον.
ΥΓ: Η φωτογραφία με τη βαθιά υπόκλιση Λαφαζάνη στο αφεντικό της Gazprom έγινε viral στα social media καθώς ξεφεύγει από τους κανόνες της «ευγενικής φιλοξενίας» κι αγγίζει τα όρια της δουλοπρέπειας, έστω και ασυνείδητα… Δημιουργώντας ταυτόχρονα εύλογα ερωτηματικά για το κατά πόσο μπορεί να συνιστά «αριστερή» και «πατριωτική» πολιτική, το να γίνεσαι τόσο εύκολα το μικρό πιόνι σε μια μεγάλη σκακιέρα.
