Γράφει ο Πάνος Σκουρολιάκος
Μακρύς ο δρόμος, ανηφορικός και δύσκολος. Αλλά τι να κάνουμε. Στην πρώτη αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα έπεσε ο κλήρος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες. Όλα από την αρχή λοιπόν!
Ο Πολιτισμός, ήταν εκείνο το πεδίο όπου θριάμβευσε πραγματικά η μνημονιακή λαίλαπα. Αν υπήρχε μια φορά πρόβλημα στις εργασιακές σχέσεις, στα κονδύλια για την ανάπτυξή του και στην αποφασιστική στήριξη της πολιτείας πριν από το 2010, μπαίνοντας στην εποχή της κρίσης της ύφεσης και των Μνημονίων, η κατάσταση εκτροχιάστηκε εντελώς.
Αυτή η κρίση δεν προέκυψε έτσι ξαφνικά. Επιμελώς προετοιμάσθηκε, όπως και επιμελώς εν μέσω «καλών εποχών» έγιναν οι πρώτες διερευνητικές εφαρμογές μέτρων και πολιτικών που θα αποτελούσαν καθεστώς αργότερα, «επί μνημονίων»!
Ναι. Η προετοιμασία γι’ αυτήν την καταστροφή των πάντων, άρχισε από πολύ νωρίς. Όταν η Νέα Δημοκρατία το 2004 αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, ο Πέτρος Τατούλης ως υπουργός Πολιτισμού, επιτίθεται συνολικά σε όλο το φάσμα των θεάτρων, των ορχηστρών, των χορευτικών συγκροτημάτων, των πολιτιστικών διοργανώσεων και οποιουδήποτε στον χώρο της τέχνης είχε και την ελάχιστη έστω στήριξη του κράτους. Με τον λαϊκίστικο αφορισμό ενάντια στον «κρατικοδίαιτο πολιτισμό», ξιφουλκεί κατά πάντων. Μπαίνουν όλοι στο ίδιο καλάθι. Αγνοώντας την προσφορά σημαντικών δημιουργών και φορέων που μετουσίωσαν τη βοήθεια της πολιτείας σε πολιτιστικό θησαυρό, συμβάλλοντας και στην οικονομική πρόοδο του τόπου! Βεβαίως, ως παραδείγματα χρησιμοποιούσαν διαφόρους «ημετέρους» (των δύο κομμάτων που εναλλάσσονταν στην εξουσία), οι οποίοι, πράγματι καταχρηστικά επιδοτούντο. Τσουβάλιαζαν όμως τους πανάξιους με τους ανάξιους. Το έδαφος προετοιμάσθηκε από νωρίς, λοιπόν, και η κατεδάφιση άρχισε αργά, αλλά συστηματικά. Οι επιχορηγήσεις (που ούτως η άλλως δεν ήταν ποτέ ανάλογες ενός μέσου ευρωπαϊκού κράτους), μειώθηκαν έως ότου στην πράξη, καταργήθηκαν. Στο θέατρο, τον κινηματογράφο, τη μουσική, το βιβλίο, παντού!
Δεν πιστεύουμε πως το Δημόσιο πρέπει να συντηρεί πολιτιστικές δομές που δεν ενδιαφέρουν το κοινό. Αν όμως μαζί με την έρευνα, την πρωτοπορία και την τόλμη στη δημιουργία έχουμε ορχήστρες, θέατρα και μουσεία που αγαπά το κοινό, τότε και το οικονομικό όφελος θα είναι εξίσου ενδιαφέρον.
Μια σειρά από δομές Πολιτισμού θα πρέπει να φροντίσει η νέα επί του Πολιτισμού ηγεσία. Πολλά έχει να κάνει και πολλά θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει. Γιατί στις κρατικές σκηνές για παράδειγμα δεν ενεργοποιείται η θέση του διοικητικού διευθυντή, ώστε ο (καλλιτέχνης) καλλιτεχνικός διευθυντής να επιτελεί αναπόσπαστος το έργο του, μακριά από τα μικρά ή μεγάλα προβλήματα της διοίκησης για τα οποία δεν είναι και ο καθ’ ύλην αρμόδιος; Θα δούμε με νέα ματιά και περιεχόμενο το Εθνικό Ίδρυμα Πολιτισμού; Το Μουσείο της Ακρόπολης; Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων που με έναν σοβαρό μάνατζμεντ μπορεί να φέρει ποσά καθόλου ευκαταφρόνητα στο δημόσιο ταμείο; Θα γίνει έλεγχος στα κρατικά θέατρα; Θα λειτουργήσει επιτέλους το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης;
Πιστεύουμε, πως μέσα σε αυτήν την πλήρη κατάρρευση που βιώνει ο χώρος των τεχνών και του πολιτισμού είναι ευκαιρία να επαναπροσδιορισθούν πολλά πράγματα. Όχι με εμβαλωματικές κινήσεις, αλλά με γενναιότητα αλλαγών και προπάντων με τη δημιουργία νέων θεσμών. Το ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ’80, αντέγραψε και εφάρμοσε στη χώρα μας το πρόγραμμα του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (Νέλε, ΔΗΠΕΘΕ κ.λπ.). Αυτό το μοντέλο έκλεισε τον κύκλο του. Δεν λειτουργεί πια.
Η νέα κυβέρνηση δεν έχει κανέναν λόγο να αναζητήσει από αλλού κάποια συνταγή που θα εφαρμόσει εδώ. Θα πρέπει να προτείνει το δικό της όραμα και ταυτόχρονα να φροντίσει τον άνθρωπο. Να προσπαθήσει να κάνει πιο εύκολη τη ζωή του δημιουργού, επαναφέροντας δίκαιο και αξιοπρεπές εργασιακό πλαίσιο και διευκολύνσεις στην καλλιέργεια της τέχνης του.
Σε αυτό το γκρίζο τοπίο που μας παραδίδουν τα χρόνια της κρίσης θα πρέπει να βάλουμε χρώματα. Να ρίξουμε φως και να το πλημμυρίσουμε με μουσικές αισιόδοξες έτσι ώστε δημιουργοί και κοινό να απολαμβάνουν το δώρο της ζωής.
Μακρύς ο δρόμος, ανηφορικός και δύσκολος. Αλλά τι να κάνουμε. Στην πρώτη αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα έπεσε ο κλήρος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες. Όλα από την αρχή λοιπόν!
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής της Περιφέρειας Αττικής
