Ο Ανώτατος Ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε την εξουσία έχει απασχολήσει την παγκόσμια κοινότητα με την εκκεντρική παρουσία του και κάθε του δημόσια τοποθέτηση γίνεται αυτομάτως είδηση σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ωστόσο εδώ και μια εβδομάδα έχει αποσυρθεί από το προσκήνιο και οι φήμες ότι είναι σοβαρά άρρωστος ή ακόμη και νεκρός έχουν φουντώσει.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Στις 15 Απριλίου, ο Kim δεν εμφανίστηκε σε μία από τις σημαντικές εθνικές γιορτές της Βόρειας Κορέας και η οποία τιμά τον ιδρυτή της χώρας και αείμνηστο παππού του Kim II Sung. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης δεν έχουν δημοσιεύσει φωτογραφίες από δοκιμές όπλων, στις οποίες συνηθίζεται κάθε χρόνο να παρακολουθεί ο ηγέτης. Την ίδια στιγμή οι επίσημες τοποθετήσεις της χώρας στερούνται των σχολίων του Kim.
Όλα αυτά έχουν οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες εικασίες των ΜΜΕ, ότι ο 36χρονος Kim αναρρώνει από σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή είναι βαριά άρρωστος ή ακόμη χειρότερα νεκρός και σε μια έντονη δραστηριότητα από τις μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ για να καταλάβουν τι πραγματικά συμβαίνει με την υπόθεση.
Την ίδια στιγμή, τα ΜΜΕ της Βόρειας Κορέας τηρούν σιγή ιχθύος σχετικά με τις φήμες και συνεχίζουν να συμπεριφέρονται λες και η ζωή στο «Ερμητικό Βασίλειο» συνεχίζεται κανονικά. Ακόμη και όταν δημοσιεύουν παλιές (ή χωρίς ημερομηνία) δηλώσεις του Κιμ για την οικονομία και για άλλα ζητήματα, η ουσία είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα το ύποπτο και πως τα πάντα στην χώρα κυλούν ομαλά.
Αυτό κατά μία έννοια θα μπορούσε να είναι αλήθεια. Ο κορονοϊός έχει επηρεάσει την χώρα και ο Kim ίσως να λαμβάνει προφυλάξεις για να αποφύγει να νοσήσει. Συν τοις άλλοις, η κουλτούρα μυστικότητας που υπάρχει στην Βόρεια Κορέα σημαίνει ότι οι φήμες μπορούν να τρέξουν ανεξέλεγκτα οποιαδήποτε στιγμή, ανεξαρτήτως από το πόσο ανυπόστατες μπορεί να είναι.
Ωστόσο είναι γνωστό ότι ο Kim δεν προσέχει την υγεία του. Είναι παχύσαρκος, μανιώδης καπνιστής και πιστεύεται ότι πάσχει από σοβαρή ουρική αρθρίτιδα (πιο γνωστή ως πογάδρα). Έτσι όταν ένα μέσο της Νότιας Κορέας που διευθύνεται από τους αποστάτες της Βόρειας Κορέας, υπαινίχθηκε ότι η απουσία του Kim μπορεί να οφείλεται σε επιπλοκές μετά την χειρουργική επέμβαση, η φήμη κατάφερε να αποκτήσει παγκόσμιες διαστάσεις.
«Η πιθανότητα να είναι σοβαρά άρρωστος είναι κάτι που πρέπει να έχουμε κατά νου», αναφέρει στην ιστοσελίδα Vox ο πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που ειδικεύεται στα θέματα της Βόρειας και Νότιας Κορέας, Mintaro Oba. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καμία χώρα –συμπεριλαμβανομένων της Κίνας, των ΗΠΑ, της Βόρειας αλλά και της Νότιας Κορέας- δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα το παραμικρό για την κατάσταση του Ανώτατου Ηγέτη. Επίσης αξίζει να κατανοήσουμε πως ξεκίνησε η φήμη, τι είναι και τι δεν είναι γνωστό και επίσης τι θα σήμαινε ένας ανίκανος (ή χειρότερος) Kim για την Βόρεια Κορέα αλλά και για τον κόσμο.
Πώς ξεκίνησαν οι φήμες για την ασθένεια του Kim Jong Un
Η 15η Απριλίου είναι μία σημαντική μέρα για την Βόρεια Κορέα. Είναι τα γενέθλια του Kim II Sung, του ιδρυτή της χώρας και παππού του Kim Jong Un. Πρόκειται για μία επέτειο όπου τα πάντα στην χώρα σταματούν για να τιμήσουν τον πρεσβύτερο Kim, κατά την διάρκεια της «Ημέρας του Ήλιου». Ονομάζεται έτσι γιατί αρκετοί στην χώρα τον θεωρούν πλέον Θεότητα. Επίσης είναι μία σημαντική φιγούρα για τον Kim Jong Un, καθώς ο νεότερος ηγέτης προσπαθεί να μιμηθεί τον πρόγονό του, σε βαθμό που έχει αντιγράψει και το ντύσιμό του.
Αυτός είναι και ο λόγος της απουσίας του Kim από την γιορτή που έφερε τεράστιες αντιδράσεις. «Για τον Kim Jong Un, το να μην επισκεφτεί το Παλάτι του Kumsusan στις 15 Απριλίου είναι αδιανόητο. Είναι το πλησιέστερο σε βλασφημία για την χώρα», αναφέρει στους New York Times, ο Cheong Seong-chang, ειδικός για τα θέματα της Βόρειας Κορέας στο Sejong Institute στη Νότια Κορέα. Επίσης αξιοσημείωτο είναι πως την προηγούμενη μέρα η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε αρκετές δοκιμές πυραύλων, κάτι που δεν είναι ασυνήθιστο καθώς το καθεστώς διεξάγει συχνά τέτοιες δοκιμές σε ημέρες αργίας ή σε σημαντικά πολιτικά γεγονότα. Ασυνήθιστο είναι πως τα ΜΜΕ της Βόρειας Κορέας σιώπησαν το θέμα. Κανονικά μέσα σε λίγες ώρες από αυτές τις δοκιμές, τα κρατικά ΜΜΕ δημοσιεύουν φωτογραφίες από τις δοκιμές, με τον Κιμ να ποζάρει χαμογελαστός.
Οι φήμες ότι κάτι «μεγάλο» συμβαίνει, φούντωσαν πραγματικά την Δευτέρα 20 Απριλίου. Όταν ένα ειδησεογραφικό πρακτορείο της Νότιας Κορέας δημοσίευσε μία ιστορία –επικαλούμενη πολλαπλές πηγές- λέγοντας ότι πρόσφατα υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση ανοιχτής καρδιάς και αναρρώνει σε βίλα έξω από την Πιονγκγιάνγκ. Το πρακτορείο αργότερα προέβη σε διόρθωση, αναφέροντας πως στην πραγματικότητα το άρθρο τους βασίστηκε σε μια μόνο ανώνυμη πηγή μέσα από την Βόρεια Κορέα.
Το διεθνές πρακτορείο ειδήσεων Reuters δημοσίευσε την ιστορία και στην συνέχεια το CNN ανέφερε πως ένας Αμερικανός αξιωματούχος (χωρίς να αποκαλύπτει το όνομά του), αποκάλυψε ότι ο Kim βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Έπειτα δημοσίευσε και άλλες πληροφορίες που διέρρευσαν από –ανώνυμους- αξιωματούχους των ΗΠΑ, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά τις πληροφορίες για την υγεία του Kim. Αλήθεια ή ψέματα, σε κάθε περίπτωση, η ιστορία του CNN ήταν αυτή που μετέτρεψε μια μικρή φήμη σε μια παγκόσμια ιστορία που προκαλεί υστερία.
Την ίδια στιγμή το προσωπικό του Λευκού Οίκου και του State Department αναφέρουν ότι οι μόνες πληροφορίες που έχουν είναι από τις ειδήσεις και πως οι ηγέτες στη Νότια Κορέα δεν αναφέρουν κανένα αίσθημα ανησυχίας. Το βράδυ της Δευτέρας, αξιωματούχοι της Νότιας Κορέας αλλά και της κινεζικής κυβέρνησης υποβάθμισαν επανειλημμένα τις αναφορές για επιπλοκές στην υγεία του Kim και την Τρίτη ο Donald Trump έκανε γνωστό πως οι ΗΠΑ δεν είχαν αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας του ηγέτη της Βόρειας Κορέας. «Ελπίζω να είναι καλά. Έχω μία πολύ καλή σχέση με τον Kim Jong Un. Θέλω να τον δω να είναι καλά. Δεν γνωρίζω αν τα δημοσιεύματα είναι αληθή», ανέφερε χαρακτηριστικά κατά την διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου στον Λευκό Οίκο. Από την Πέμπτη δεν υπάρχει καμία επίσημη επιβεβαίωση από την Βόρεια Κορέα ή οπουδήποτε αλλού ότι κάτι δεν πάει καλά με τον Kim. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος δεν πρέπει να μάθει τι συμβαίνει.
Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζεται να γνωρίζουν σχετικά με την υγεία του Kim
Ο Jung Park, πρώην αναλυτής της CIA για την Βόρεια Κορέα και συγγραφέας ενός επικείμενου βιβλίου για την ζωή του Kim έγραψε μία σειρά από tweets εξηγώντας γιατί κανένας δεν πρέπει να αγνοήσει τις φήμες για την υγεία του Kim. «Η κατάσταση της υγείας του Kim Jong Un είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί λόγω του καθεστώτος που επικρατεί στην Βόρεια Κορέα και στην ευαισθησία τέτοιων στενών πληροφοριών για τον Ανώτατο Ηγέτη. Η αξιοπιστία των πληροφοριών εξαρτάται από την πρόσβαση ενώ η επιβεβαίωση θα ενισχύσει το επίπεδο εμπιστοσύνης με την πηγή. Η ύπαρξη μίας πηγής δεν σημαίνει ότι πρέπει να την αγνοήσουμε αλλά πρέπει να σταθμίζεται με όσα γνωρίζουμε και με σύνεση. Η Νότια Κορέα και η Κίνα υποτιμώντας τα ρεπορτάζ δεν σημαίνει ότι έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στο περιβάλλον του Kim. Συχνά αγωνίζονται για πληροφορίες», αναφέρει σχετικά.
Όπως ακριβώς αγωνίζονται και οι ΗΠΑ. Ο Αντιπρόεδρος ανέφερε την Πέμπτη ότι αεροπλάνα επιτήρησης των ΗΠΑ πετούν πάνω από την Βόρεια Κορέα για να προσπαθήσουν να μάθουν τι συμβαίνει με τον Kim. Δεν είναι ξεκάθαρο το τι μπορεί να βρει το αεροπλάνο, αλλά ορισμένοι ειδικοί αναφέρουν ότι είναι μια κίνηση για να πιέσουν το καθεστώς της Βόρειας Κορέας να προσφέρει πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του Kim. Υπάρχουν επίσης ακόμη μερικά ανησυχητικά σημάδια στην Βόρεια Κορέα. Σύμφωνα με τον ιστότοπο NK News που επικεντρώνεται σε θέματα σχετικά με την χώρα, υπάρχει μεγάλη κίνηση στα καταστήματα της Πιονγιάνγκ. Αλεύρι, ζάχαρη και λαχανικά εξαφανίζονται από τα ράφια και ίσως αυτό να σχετίζεται με τα σκληρότερα μέτρα κατά της πανδημίας που ανακοίνωσε το καθεστώς της Βόρειας Κορέας και όχι με τις φήμες για τον Kim.
Είναι λογικό λοιπόν οι ΗΠΑ να θέλουν να μάθουν τι ακριβώς συμβαίνει αντί να βασίζονται στις εικασίες των ΜΜΕ. Πρώτον είναι γενικότερα μια καλή ιδέα για τις ΗΠΑ να ενημερώνεται για τις χώρες και τους ηγέτες των άλλων χωρών, ώστε με αυτή τη γνώση να προετοιμάζεται να λάβει αποφάσεις σχετικά με το σήμερα και το μέλλον.
Δεύτερον η κατάσταση της υγείας του Kim έχει σημαντικές επιπτώσεις στις ΗΠΑ. Αν ο Kim είναι υγιής αλλά θέλει να μείνει μακριά από το προσκήνιο, θα μπορούσε να σημαίνει πολλά αλλά διαφορετικά πράγματα. Ίσως αποφεύγει τον κορονοϊό ή ίσως ετοιμάζει μια δραματική κίνηση στην γεωπολιτική σκακιέρα. Όπως για παράδειγμα συνέβη το 2014. Τότε ο Kim εξαφανίστηκε για κάποιο διάστημα και η Βόρεια Κορέα ξεκίνησε μία τεράστια κυβερνοεπίθεση στη Sony Pictures, λόγω της κωμωδίας «Η συνέντευξη», όπου ένας πράκτορας της CIA συνωμοτεί για να σκοτώσει τον Kim. «Όταν ο Ανώτατος ηγέτης δεν εμφανίζεται δημόσια για παρατεταμένη περίοδο, υποθέτω ότι είναι σε θέση να σχεδιάσει σοβαρά την επόμενη στρατηγική του κίνηση αντί να κοιμάται ή να διασκεδάζει τα βράδια», ανέφερε ο Sung-Yoon Lee, ειδικός στα θέματα της Βόρειας Κορέας στο Πανεπιστήμιο Tufts του Fletcher School.
Επίσης αν ο Kim είναι βαριά άρρωστος, είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζουν οι ΗΠΑ καθώς εγείρει αμέσως το ερώτημα για το ποιος θα αναλάβει το τιμόνι της χώρας. Και αν αποδειχθεί ότι ο Kim είναι νεκρός, τότε πιθανότατα θα υπάρξει κρίση διαδοχής στην χώρα. Η Kim Yo Jong, η αδερφή του Ανώτατου ηγέτη, είναι το μεγάλο φαβορί ώστε να αναλάβει. Πρόσφατα ανέλαβε έναν πιο εξέχοντα ρόλο στη χώρα ενώ συναντιέται και με ξένους ηγέτες.
Ωστόσο η Sheena Greitens, ειδική στα θέματα της Βόρειας Κορέας στο Πανεπιστήμιο του Missouri, σημείωσε στην Washington Post την Τετάρτη, τους λόγους που την κάνουν να μην είναι τόσο σίγουρη για αυτή την πιθανότητα. «Η γυναικεία κληρονομία στις μοντέρνες δικτατορίες είναι ανήκουστη και όσοι ασχολούνται με την Βόρεια Κορέα συζητούν κατά πόσο η πολιτική κουλτούρα της χώρας μπορεί να προσαρμοστεί σε μία γυναίκα στον ρόλο του ηγέτη».
Μία άλλη πιθανότητα, σύμφωνα με τον Van Jackson του Πανεπιστήμιου Victoria στο Wellington είναι να αναλάβουν οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας. «Αυτό θα είναι το κακό σενάριο για τις ΗΠΑ διότι ο στρατός της Βόρειας Κορέας είναι φανατικός προς τις ΗΠΑ. Για την εδραίωση και τη νομιμότητα στην εξουσία, δεν θα έχει κανένα πρόβλημα ο στρατηγός να προβεί σε προκλητικές ενέργειες, όπως η εκτόξευση ενός πυραύλου κοντά στις ΗΠΑ. Σε αυτό το σημείο, οποιαδήποτε καλή θέληση μεταξύ των δύο χωρών θα τελειώσει και θα έχουμε κάτι περισσότερο από διπλωματικό επεισόδιο».
Και πάλι, όλα αυτά είναι εικασίες. Ο Kim μπορεί αυτή τη στιγμή να είναι μια χαρά και να απολαμβάνει το τσιγαράκι του στο παλάτι, παίρνοντας τον χρόνο του πριν εμφανιστεί ξανά μπροστά στο κοινό. Στην πραγματικότητα δεν είναι η πρώτη φορά που συνέβη αυτό. Το 2014 εξαφανίστηκε για 5 εβδομάδες και οι φήμες πάλι είχαν φουντώσει. Φέτος, καθώς ο κορονοϊός μαινόταν στην Κίνα και τη Νότια Κορέα, παρέμεινε σε καραντίνα για 3 εβδομάδες πριν εμφανιστεί τον Φεβρουάριο για να τιμήσει τα γενέθλια του αείμνηστου πατέρα του Kim Jong II.
Αλλά θα μπορούσε επίσης να είναι τόσο άρρωστος που το μέλλον της χώρας του –αλλά κι του κόσμου- να φέρει ραγδαίες εξελίξεις. Άλλωστε, το 2011, χρειάστηκε να περάσουν 2 ημέρες ώστε να ανακοινώσουν οι αξιωματούχοι της Βόρειας Κορέας τον θάνατο του Kim Jong II. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ αλλά και ολόκληρου του κόσμου θέλουν να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν τις φήμες. Η βεβαιότητα σε ταραχώδεις καιρούς είναι χρήσιμη και δεν υπάρχει κάτι πιο ανησυχητικό από ένα πυρηνικό κράτος χωρίς να γνωρίζουμε ποιος είναι ο υπεύθυνος που «θα πατήσει το κουμπί».
