Γράφει η Έφη Αλικάκου
Ιβάν Καραμαζώφ από το έργο «Αδερφοί Καραμαζώφ» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Ένας ήρωας που δεν αποδέχεται την παράλογη τάξη της μοιρολατρίας, για αυτόν η δικαιοσύνη άγει και φέρει τη μοίρα και υψώνεται πολύ ψηλότερα από το Θεό, διαφεντεύοντας το καθημερινό «αλισβερίσι» των ανθρώπων. Δεν αποδέχεται την αδικία σε αυτόν τον κόσμο ως μέρος κάποιου απροσδιόριστου θεϊκού σχεδίου, κανένας ορθολογικός συμβιβασμός δεν εξηγεί τη τραγωδία, καμία μοίρα δεν «νομιμοποιεί» το παιδικό δάκρυ.
Η ψυχή του Ιβάν, και κάθε Ιβάν καταποντίζεται μπροστά στο ανθρώπινο δράμα, μπροστά σε κάθε ανθρωπιστική κρίση που ντροπιάζει το θνητό γένος. Τους τελευταίους μήνες, η Ευρώπη αλλά και όλος ο κόσμος έχουν στραμμένο το βλέμμα στο Αιγαίο, εκεί που γράφεται μέρα με τη μέρα, λεπτό το λεπτό με μαύρο μελάνι σπάνιας ποιότητας μια από τις πιο…μελανές σελίδες στην ιστορία της γηραιάς ηπείρου. Εκεί που ένα και μόνο κλάμα ενός μωρού-παιδιού, είναι αρκετό για να εκμηδενίζει κάθε είδηση χαράς, ανακάλυψης και προόδου που γίνεται γνωστή στην οικουμένη, και που ωστόσο δεν είναι ικανό να συγκινήσει αληθινά τους ιθύνοντες και τα κράτη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χάνει πολύτιμο χρόνο σπαταλώντας φαιά ουσία στην Τουρκία η οποία όχι μόνο δεν κάνει τίποτε από όσα θα έπρεπε, αλλά ανέχεται (εάν δεν ενθαρρύνει) την απίστευτη βαρβαρότητα εις βάρος των προσφύγων ενώ την ίδια στιγμή δεν διστάζει να «εκμεταλλευτεί» το πόνο αθώων ανθρώπων εν είδη μπαλαντέρ στη παρτίδα της πολυπόθητης ένταξης. Οι αξιωματούχοι της Ένωσης που κάθε μέρα ποιεί τα πάντα και με… λιγότερη σοφία και σύνεση πετούν το μπαλάκι της λύσης για το προσφυγικό από γήπεδο σε γήπεδο ενώ στη διάρκεια των καθυστερήσεων η άνωθεν πένα συνεχίζει τη μακάβρια καταγραφή στα κατάστιχα της ιστορίας.
Όμως ας επιστρέψουμε στον απλό Ιβάν, στον απλό καθημερινό πολίτη, εμένα και εσένα. Στο εργατικό δίκαιο, μία πρακτική που εφαρμόζεται καιρό από τη πλευρά του εργοδότη απέναντι στους εργαζόμενους και αυτοί είτε ρητά είτε σιωπηρά την αποδέχονται, τότε καθίσταται επιχειρηματική συνήθεια ες αεί. Και εμείς λοιπόν, σχεδόν κάθε μέρα ρητά και κυρίως σιωπηρά αποδεχόμαστε ως κάτι αναμενόμενο ή μη αναστρέψιμο τους πνιγμούς των προσφύγων στη θάλασσα ή το γοερό κλάμα του μικρού προσφυγόπουλου στην αγκαλιά της μητέρας του. Κάθε είδηση για θαλασσοπνιγμένους ανθρώπους, κάθε εικόνα με παιδιά τυλιγμένα στα αλουμινόχαρτα αποτελεί πλέον συνήθεια. Αλίμονο! Δεν αμφισβητώ τη συγκίνηση και το σφίξιμο που προκαλεί η τραγωδία, εγώ αναφέρομαι στο πρόσωπο του τέρατος που αν και μας τρομάζει, αν και μας προξενεί φρίκη και απελπισία εντούτοις λίγο πολύ το συνηθίσαμε.
Κανείς μας λοιπόν δεν είναι, ούτε ήταν ποτέ σαν τον Ιβάν. Δεν χάσαμε ούτε θα χάσουμε ποτέ τον ύπνο μας για τον αλλότριο πόνο. Οι «Ιβάν» στο κόσμο είναι μια περήφανη μειοψηφία. Αν κάποια μέρα γίνουν πλειοψηφία, θα γραφτούν νέα κεφάλαια στην ιστορία και αυτή τη φορά δίχως μαύρο μελάνι…
