Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος
Follow @Sp_Rizopoulos
Με μια ομιλία που παρέπεμπε στην κλασική αίγλη των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε σαφές στίγμα για την πορεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών σκιαγραφώντας παράλληλα τον ρόλο της χώρας του στο νέο διεθνές σύστημα.
Ο Τραμπ έπειτα και την αποχώρηση του Στιβ Μπάνον από τον Λευκό Οίκο νιώθει πιο απελευθερωμένος και διαφορετικός, ενώ όπως αναφέρουν και οι καλά γνωρίζοντες τα του Λευκού Οίκου, ο επικεφαλής της πιο ισχυρής χώρας του πλανήτη φαίνεται να έχει αποφασίσει μια «γρήγορη στροφή στον ρεαλισμό».
Το αν αυτή η στροφή θα είναι επιτυχημένη εξαρτάται εν πολλοίς από την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Αμερικανού προέδρου και κατά πόσο θα μπορέσει να ελέγξει το super ego του μπροστά στο συλλογικό καλό και τους συμβιβασμούς που απαιτεί εξ αντικειμένου η εξωτερική πολιτική και οι διεθνείς σχέσεις. Είναι ωστόσο ενδιαφέρον, οτι ακόμα και οι επικριτές του θεωρούν πως το «America first», με το οποίο κέρδισε τις εκλογές υπήρξε προϊόν εσωτερικής κατανάλωσης και οτι δεν αποτελεί παρά… πρόσωπο Ιανού.
Η ομιλία Τραμπ στην Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ήρθε να δημιουργήσει ένα ρήγμα, καθιστώντας σαφή την πάγια και διαχρονικά διαφορετική αντίληψη που στοιχειώνει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τον ΟΗΕ και η οποία διακριτικά και τεχνηέντως είχει κρατηθεί σε χαμηλούς τόνους υπό το πρίσμα της αναμονής εκδημοκρατισμού σε διάφορα μέρη του κόσμου. Το πιο εντυπωσιακό είναι οτι όλοι «τσίμπησαν», με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες να επιβεβαιώνει τις δομικές αδυναμίες του Οργανισμού.
Ας είμαστε ειλικρινείς, από το 1945 που ιδρύθηκε ο ΟΗΕ ήταν πάντα εγκλωβισμένος στο σύστημα ισορροπίας δυνάμεων. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το διπολικό σχήμα έδωσε τη θέση του σε νέους παίκτες αλλά τα προβληματικά χαρακτηριστικά παραμένουν – αδυναμία συντονισμού, γραφειοκρατία που θα ζήλευαν και οι Βρυξέλλες και περιορισμένη δράση η οποία αν τελικά γίνει δεν έχει αποτέλεσμα. Κι όλα αυτά με «ζουμερούς» προϋπολογισμούς.
Ο Τραμπ αποφάσισε να μην είναι καθωσπρέπει. Και έχει δίκιο. Αντί για αόριστους ρομαντισμούς έδωσε το στίγμα μιας νέας Realpolitik, όπου ωμά διακηρύσσει πως το εθνικό συμφέρον είναι αυτό που σμηλεύει τις διεθνείς σχέσεις και η Αμερική έχει δικαίωμα να το επικαλείται. Αmerica First, as you put your countries first.
Ποιο είναι το μάθημα συνεπώς; Στο Rizopoulos Post είχαμε σκιαγραφήσει αυτό το νέο μοντέλο προσέγγισης της Ουάσινγκτον σε μια σειρά άρθρων τις ημέρες της κρίσης στο Κατάρ. Αυτή η νέα μορφή ισορροπιών και συνεργασιών σχηματοποιήθηκε έτσι ώστε η βοήθεια της Αμερικής να περνά πλέον από τρεις πυλώνες:
- Ίση μεταχείριση
- Ρεαλιστικές προτάσεις
- «Real field action» σε επιχειρησιακό επίπεδο προκειμένου να εκπληρώνονται συγκεκριμένοι στόχοι
Αυτή η νέα προσέγγιση «Αmerican Truth» ξεδιπλώθηκε με τον πλέον γλαφυρό τρόπο ως προς την Βόρεια Κορέα. Σε αντίθεση με τους ηγέτες άλλων χωρών ο Τραμπ έχει αποφασίσει να σταματήσει σχεδόν ολοκληρωτικά τις όποιες επαφές υπήρξαν κατά το παρελθόν έστω και σε άτυπο διπλωματικό επίπεδο με το καθεστώς της Βόρειας Κορέας και όλα δείχνουν πως επιδιώκει μια προσπάθεια ελεγχόμενης κλιμάκωσης με στόχο ένα οριακό σημείο και μια πρόταση που θα έχει χαρακτήρα «take I or leave it». Κάτι τέτοιο βεβαίως συνεπάγεται πολλές κλήσεις στο κόκκινο τηλέφωνο.
Το ζήτημα είναι αν σε ένα πολυπολικό σύστημα που θυμίζει περισσότερο τον κόσμο λίγο πριν το 1914, ο Τραμπ θα αποδειχθεί ένας νέος Μπίσμαρκ ή ένας νέος Κάιζερ. Ελπίζουμε στο πρώτο.
