Εδώ και αρκετές εβδομάδες στη διεθνή σκακιέρα, παίζεται μια πολύ σκληρή και επικίνδυνη παρτίδα πόκερ, η οποία πέρα από την πιθανότητα να βάλει φωτιά σε ένα ήδη ασταθές διεθνές σύστημα, έχει προκαλέσει και συνεχίζει να προκαλεί μεγάλη οικονομική ζημιά, ιδίως στη Ευρώπη. Η κρίση γύρω από την Ουκρανία, και η ένταση που έχει προκαλέσει μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης, απειλεί να γονατίσει στην κυριολεξία τις ευρωπαϊκές οικονομίες και επιβαρύνει ακόμη πιο πολύ την ψυχολογική πίεση των ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι είναι ήδη εξαντλημένοι, από τα δυο και πλέον τραγικά χρόνια της πανδημίας.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Το ερώτημα που κυριαρχεί, εδώ και αρκετά εικοσιτετράωρα στο μυαλό όλων, είναι εάν τελικά ο Πρόεδρος τη Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, θα δώσει την εντολή για μια επιχείρηση εναντίον της Ουκρανίας. Εάν πιστέψει κανείς τις δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, ο Ρώσος ομόλογός του, έχει πάρει ήδη αυτήν την απόφαση και η επέμβαση θα έλθει από στιγμή σε στιγμή. Με τον Αμερικανό Πρόεδρο, συμφωνεί και η συντριπτική πλειοψηφία των ηγετών της Δύσης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι ο Πούτιν είναι ένας ικανότατος στρατηγικός παίκτης και μέχρι σήμερα, με ελάχιστο κόστος, έχει καταφέρει να προκαλέσει νευρικό κλονισμό στη Δύση, η οποία χόρευε στο ρυθμό που υπαγόρευε αυτός.
Παρόλα αυτά, σε αντίθεση με την τακτική του αιφνιδιασμού που ακολούθησε στην προσάρτηση της Κριμαίας, αυτή τη φορά βρίσκεται, πλέον σε μια κατάσταση, στην οποία μια επέμβαση στην Ουκρανία θα έχει μεγάλο κόστος.
Τι επιδιώκει ο Πούτιν
Βασικός στρατηγικός στόχος του Πούτιν, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, ήταν και συνεχίζει να είναι, να διχάσει το ΝΑΤΟ, και να επαναφέρει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας τις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες.
Μέχρι πριν λίγες ημέρες, η εικόνα που επικρατούσε έδειχνε μεγάλο ποσοστό επιτυχίας, όσο αφορά την επίτευξη αυτού του στόχου.
Τα τελευταία όπως εικοσιτετράωρα η εικόνα έχει αλλάξει δραματικά και όχι μόνο δεν δείχνει να δικαιώνεται στις επιδιώξεις του, αλλά να πετυχαίνει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα.
Ο Ρώσος Πρόεδρος, περιμένει ότι οι Ευρωπαίοι θα ταλαντευτούν και στο τέλος δεν θα προχωρήσουν σε πραγματικά σοβαρές κυρώσεις, εναντίον της Μόσχας. Η προπαγανδιστική μηχανή της Ρωσίας εργάζεται πυρετωδώς, έτσι ώστε να ενταθούν οι φόβοι των ευρωπαίων, ότι μια ευρύτερη σύγκρουση με τη Ρωσία, θα προκαλέσει τεράστια οικονομική ζημιά στην ήδη ταλαιπωρημένη, οικονομικά, Ευρώπη. Στο μέτωπο αυτό ποντάρει πολύ στον παράγοντα Γερμανία, λόγω της ενεργειακής εξάρτησης του Βερολίνου από τη Μόσχα.
Ταυτόχρονα, ποντάρει και στο κύμα απομονωτισμού που έχει πλήξει μερίδα και των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Νέα δεδομένα…
Δυστυχώς, για τον κ. Πούτιν, ο παρατεταμένος επικοινωνιακός πόλεμος της Δύσης με τη Ρωσία, γύρω από την πιθανή ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία, έχει οδηγήσει σε μια αλλαγή δεδομένων, η οποία πλέον όχι μόνο δεν τον ευνοεί, αλλά έχει καταστήσει οποιαδήποτε επιθετική κίνηση εναντίον της Ουκρανίας στρατηγικό λάθος.
Γερμανία…
Ξεκινώντας από το ρόλο της Γερμανίας, είναι γεγονός ότι το Βερολίνο και ο νεοεκλεγμένος Καγκελάριος, Όλαφ Σoλτς, τηρούσαν μια στάση, η οποία έδινε στον Πούτιν τη δυνατότητα να επιβάλει το δικό του ρυθμό. Η επίσκεψη του Καγκελάριου στην Ουάσιγκτον και η συνάντηση του με τον Αμερικανό Πρόεδρο, είναι ξεκάθαρο ότι άλλαξε τα δεδομένα, και το Βερολίνο, πλέον έχει ευθυγραμμιστεί πλήρως με την ρητορική της Δύσης για βαρύτατες κυρώσεις εναντίον της Μόσχας, και μη λειτουργία του αγωγού Nord Steam 2, στην περίπτωση ρωσικής επέμβασης στην Ουκρανία.
Μπορεί η Γερμανία, να εξαρτάται ενεργειακά σε ποσοστό που πλησιάζει το 60% από τη Ρωσία, αλλά η Ουάσιγκτον υπενθύμισε, με ωμό τρόπο, στο νέο Καγκελάριο της Γερμανίας, ότι το 46% των γερμανικών εξαγωγών, κατευθύνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
ΝΑΤΟ…
Στο μέτωπο του ΝΑΤΟ, επίσης, δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η συμμαχία βρίσκονταν σε αποδρομή και σε αναζήτηση ρόλου. Λόγω αυτής της κατάστασης, επικρατούσε ένα κλίμα έντονων διαφωνιών στο εσωτερικό της. Ξαφνικά η παρατεταμένη ένταση που δημιούργησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν γύρω από την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια ευρύτερα, έδωσε ξανά ρόλο και λόγω ύπαρξης στο ΝΑΤΟ. Ακόμα και η Μεγάλη Βρετανία, παρά το Brexit, επανάκαμψε με εξαιρετικά ενεργό ρόλο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Αμερική…
Η Αμερική, είχε αρχίσει να αποχωρεί από την Ευρώπη, και να στρέφει την προσοχή της, προς την Ασία και τον Ειρηνικό με κύριο αντίπαλο την Κίνα, αλλά ο Πούτιν κατάφερε να την επαναφέρει στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο, και πλέον θα είναι πολύ δύσκολο να ξαναφύγει.
Μπορεί η κυβέρνηση Μπάιντεν, να ξεκίνησε με το φιάσκο της άτακτης υποχώρησης στο Αφγανιστάν, και αυτό να έδωσε θάρρος στον Πούτιν. Η παρατεταμένη, όμως, ένταση γύρω από την Ουκρανία, έδωσε στον Αμερικανό Πρόεδρο και την κυβέρνηση του, τη δυνατότητα να ανακάμψει και τώρα να είναι δεδομένο, ότι μια επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα έχει και σοβαρό οικονομικό και στρατιωτικό κόστος για τη Μόσχα.
Η κατάσταση στο έδαφος…
Η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της, αν και δεν πρόκειται, στην περίπτωση ρωσικής επέμβασης στην Ουκρανία, να εμπλακούν άμεσα στρατιωτικά, είχαν τον χρόνο και έχουν μεταφέρει, στρατιωτικό υλικό και εξοπλισμούς στην Ουκρανία, που θα καταστήσουν διόλου ευκαταφρόνητο το κόστος μια επέμβασης για το Ρώσο Πρόεδρο.
Ενέργεια…
Επίσης, ο κ. Πούτιν κατάφερε με την παρατεταμένη ένταση στην Ουκρανία, να δώσει και ένα δώρο στις ΗΠΑ. Τη μεγάλη αύξηση εξαγωγών LNG (υγροποιημένου αερίου) προς την Ευρώπη. Η Αμερική βρίσκεται πλέον, διεθνώς, στην κορυφή σε αυτόν τον τομέα.
Οικονομία…
Βέβαια, δεν είναι όλα ρόδινα και για την πλευρά των ΗΠΑ και της Δύσης. Παρά το γεγονός ότι μια επέμβαση θα έχει βαρύτατο, πλέον, κόστος για τον Πούτιν και τη Ρωσία, δεν θα είναι καθόλου ευχάριστη για τη Δύση και ιδίως τους Ευρωπαίους. Με τον πληθωρισμό να καλπάζει και την ενεργειακή κρίση να επιδεινώνεται, μια σύγκρουση θα πονέσει αβάστακτα και τη Δύση.
ΗΠΑ εσωτερικό…
Το γόητρο του Προέδρου Μπάιντεν μπορεί πρόσκαιρα να ενισχυθεί, αλλά οι ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου για το Κογκρέσο, είναι μακριά, και περαιτέρω επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων, δεν είναι προς το συμφέρον του.
Δύσκολη η επέμβαση…
Σε κάθε περίπτωση, ο Πούτιν έχει χάσει το πλεονέκτημα και δεν είναι, πλέον, αυτός που επιβάλλει το ρυθμό των εξελίξεων. Αλλά και η Δύση, δεν επιθυμεί τη σύγκρουση. Ειδικά η Γερμανία, επιθυμεί διακαώς μια διπλωματική λύση. Και στο δια ταύτα, μια τέτοια εξέλιξη, ικανοποιεί τους πάντες σε αυτή τη φάση.
Αν και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια περιορισμένη κρίση, στις αυτόνομες και ελεγχόμενες από τη Μόσχα, περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας, μια σύγκρουση ευρείας είναι πολύ δύσκολη.
Μπορεί ο Πούτιν να έχει χάσει το πλεονέκτημα, αλλά στη διπλωματία, είναι πάντα δυνατόν να βρεθεί τρόπος να βγουν όλοι κερδισμένοι.
* Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.
